کد مطلب : ۱۴۶۲۹
پیشگیری بهتر از درمان است
جامعه: شش سال پیش در آتش‌سوزی مسجد ارگ ۵۱ عزادار حسینی کشته و ۲۹۹ نفر زخمی شدند. داربستی با چادر برزنتی كه بيشتر برای جلوگیری از نفوذ آب و باران به پارافین اشتعال‌آور آغشته بود. برای گسترش فضای مسجد در طبقة دوم ساختمان (فضای باز) نصب و بنا شد.
نمازگزاران به جز طبقة اول در شبستان داربستی به نماز مغرب و عشا ایستاده بودند.
حین برپایی نماز، چادر نمازگزارِ زن با بخاری تعبیه‌شده در كنار چادر برزنتی شبستان برخورد مي‌کند و با آتش‌گرفتن آن بي‌درنگ چادر شبستان نیز آتش مي‌گيرد و به طبقة پایین مسجد سقوط مي‌کند.
تعداد زیاد نمازگزاران و مناسب‌نبودن در‌هاي خروجی مسجد هم باعث شد که نمازگزاران نتوانند به‌سرعت از مسجد خارج شوند و همین امر باعث شد بر تعداد مجروحان و کشته‌شدگان افزوده شود.
رئیس شورای شهر روستای پاشاکلای شهرستان آمل از تخریب کامل حسینیة قدیمی موسوم به حسینیة سیدالشهدا (ع) در این روستا که از توابع بخش مرکزی این شهرستان است، خبر داد.
وی علت این آتش‌سوزی را ناشی از اتصالی برق عنوان کرد و افزود: «بلافاصله اهالی روستا با حضور در حسینیة در حال سوخت با امکانات در دسترس توانستند آتش را پس از ساعت‌ها تلاش خاموش کنند.»
رئیس شورای اسلامی روستای پاشاکلای آمل با بیان اینکه بي‌درنگ آتش‌سوزی حسینیه را به سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری آمل اطلاع دادیم، مدعی شد: «متأسفانه با وجود اعلام وقوع آتش‌سوزی به این سازمان، مأموران آتشنشانی بعد از یک ساعت به محل حادثه رسیدند که آتش‌سوزی با همیاری و تلاش روستاییان خاموش شده بود.»
مسجد قديمي شنبدي (سيدالشهدا (ع)) بوشهر در آتش سوخت.
عبدالرضا ناصرزاده، کارشناس آتشنشانی گفت: «علت آتش‌سوزي مسجد شنبدي بوشهر بي‌احتياطي در نصب كولر دو تكه ايستاده و پوشاندن اطراف سيم آن به وسيلة كاغذ و چوب براي تزيينات مسجد بوده است.»
با وجود هشدارهای سازمان آتشنشانی، مسجد حاج مجتهد رشت طعمة حریق شد.
محمدعلی رفیعی مدیرعامل سازمان دربارة علت وقوع این حادثه گفت: «سامانه‌هاي فرسودة سیم‌کشی برق مسجد، علت بروز این حادثه بوده که اگر عکس‌العمل سریع آتش‌نشانان در رسیدن به محل حادثه و مهار آتش‌سوزی در یک قسمت از سربندی مسجد مذکور صورت نمي‌پذیرفت، مي‌بایست شاهد حوادث دیگری مي‌بودیم.»
در تاریخ ۲۴ فروردین‌ماه سال ۸۷ و در یک بمب‌گذاری در حسینیة سیدالشهدا (ع) مکان برگزاری مراسم کانون، ۱۴ نفر از شرکت‌کنندگان کشته و ۲۰۰ نفر زخمی شدند.
***
این اخبار تعداد بسیار محدودی از آتش‌سوزی‌ها و حوادثی است که در مساجد و تکایا و حسینیه‌هاي کشور در ایام عزاداری اتفاق مي‌افتد. همة این خبر‌ها نشان مي‌دهد كه نادیده‌گرفتن اهمیت زیرساخت ایمنی و نكات ایمنی به‌ویژه در مکان‌هايي که جمعیت بسياري در آن گرد هم مي‌آیند، موجب به وجود آمدن چه حوادثي خواهد شد.
به گفتة کارشناسان آتشنشانی مشکل بزرگ‌تری که در حوادثِ پیش‌آمده در هیئت‌ها وجود دارد، هیئت‌هايي است که در تکیه‌هاي موقتی که در منازل یا چادر‌هايي که خودشان بنا می‌کنند، ایجاد مي‌شود. بسیاری از این هیئت‌ها ابتدایی‌ترین نکات ایمنی را رعایت نمي‌کنند و تکثر و تعدد آنها باعث مي‌شود که سازمان آتشنشانی هم نتوانند خدمات و تجهیزات پیشگیری از حوادث غیر مترقبه را (آنچنان که به مساجد و حسینیه‌هاي دائمی عرضه می‌کنند) به آنها بدهند.
بر اساس آمار بیش از ۹۰ درصد تكایایی كه برای عزاداری به صورت موقت و با استفاده از چادرهای برزنتی و داربست بنا می‌شوند، فاقد ایمنی به‌ویژه در فصل سرما هستند و این مسئله می‌تواند سبب تكرار حادثة مسجد ارك شود.
به گفتة كارشناسان ایمنی برپایی اسكلت فلزی و ناپایدار و كشیدن چادر برزنت آغشته به مواد روغنی برای جلوگیری از نفوذ باران و آب، بسیار خطرناك است و می‌تواند موجب رخداد فجایعی از این قبیل شود؛ چراكه این آغشتگی بر بار اشتعال چادرها می‌افزاید و موجب افزایش گسترة آتش می‌شود.
برپاكنندگان این تکایا بيشتر مواقع بدون توجه به رعایت نكات ایمنی برای روشن‌كردن محیط، از سيم‌های نازك برق متصل به تیرهای چراغ برق به شكل غیرایمنی استفاده كنند؛ سیم‌هایی كه با كوچك‌ترین جرقه‌ای موجب رخداد آتش‌سوزی می‌شوند و چادر برزنتی را به‌شدت مشتعل خواهند كرد؛ به جز اينها بارها مشاهده شده كه لولة دودكش‌های وسایل گرمازا از چادر تكایا عبور داده می‌شوند.
واضح است که در روز‌هايي از سال مانند تاسوعا و عاشورا و شب‌هاي قدر و شب‌هاي فاطمیه گروه عزاداران به سمت حسینیه‌ها و تکیه‌هاي دائمی و موقتی که هیئت‌هاي سراسر کشور برگزار می‌کنند، مي‌آیند تا به عبادت و عزاداری بپردازند؛ اما این عزاداران در محل‌هاي مسقف کوچک و بزرگی گرد هم مي‌آیند تا به صورت جمعی با اهل بیت (ع) تجدید بیعت کنندکه در ایمن بودن آنها تشکیک وجود دارد.
پاسخ به این سؤال اکنون ضروری‌تر به نظر می‌رسد كه كدام دستگاه بر ایمنی تكایا به‌ویژه در ایام عزاداری نظارت می‌کند و آیا صرفاً توصیه به شهروندان ضریب ایمنی تكایا را تا حد كافی افزایش خواهد داد؟
آتش‌نشانی‌ها، شهرداری‌ها و مراکز رسیدگی به امور مساجد هرکدام به نحوی در این امر دخیل هستند؛ اما واقعیت این است که در موقعیتی که حادثه‌اي بروز کند، همة این نهاد‌ها فقط به عرضة کمک به آسیب‌دیدگان می‌شتابند و دیگری را مقصر اعلام می‌کنند.
در این بین برخی کارشناسان امر پیشنهاد مي‌کنند، سازمانی مانند سازمان آتشنشانی مسئولیت مجوزدادن به هیئت‌ها ر ا به عهده بگیرد تا به جز نظارت کامل بر حفظ نکات ایمنی در بر پایی تکیه‌هاي عزاداری، این تکیه‌ها موظف به بیمه‌کردن عزادارانی که عضو آن هیئت هستند هم باشند. این همان اتفاقی است که چندی یپش در بیمه‌کردن مساجد رخ داد.
گویا مسئولان مرتبط بعد از حادثة مسجد ارگ، به اهمیت جایگاه مساجد در جامعه پی بردند و شهرداری تهران با همکاری یک شرکت بیمة خصوصی، نسبت به بیمة مساجد شهر تهران در مقابل آتش‌سوزی تا سقف ۱۰ میلیون تومان اقدام کرد.
در بیمة مساجد، شهرداری تهران مجری طرح شد و بیمة مساجد نیز مانند بیمة واحدهای مسکونی به صورت رایگان صورت گرفت.
اگرچه مدیرعامل سازمان آتشنشانی شهر تهران از اقدام شهرداری برای بیمة رایگان مساجد شهر تهران در مقابل حوادث آتش‌سوزی خبر داد، هنوز وضعیت ایمنی هیئت‌هاي عزاداری نامشخص است و هیچ‌کدام از این هیئت‌ها بیمه نیستند. انگار همچنان توجه به حفظ نکات ایمنی در هیئت‌ها و مجاب‌کردن هیئت‌ها برای بیمه‌شدن جزو اولویت‌هاي مسئولان قرار نگرفته است.
این در حالی است که یک کارشناس بیمه به خیمه می‌گوید: «در صورتی که سازمان، مسئولیت هیئت‌ها را پیش از تأسیس به بیمه‌شدن مجاب کند، پیش از بیمه‌کردن هر هیئتی همة این هیئت‌ها باید مجوزهایی از معاونت پیشگیری آتشنشانی با سازمان بیمه‌کننده ارائه کنند و در این صورت نه‌فقط وضعیت ایمنی همة هیئت‌ها را سازمان آتشنشانی کنترل مي‌کند، بلکه در صورت بروز حادثه هم بیمه‌بودن هیئت‌ها شانس جبران خسارت‌هاي واردشده را بیشتر می‌کند.»
مسئله اینجاست که آیا باید دوباره حادثه‌اي مانند حادثة مسجد ارک در یکی از این تکیه‌هاي موقت پیش بیاید که مسئولان مربوط، به مسئلة ایمنی در هیئت‌ها توجه کنند یا سرانجام جایی شعار «پیشگیری بهتر از درمان است» به عمل مبدل مي‌شود و پیش از بروز حوادث تلخ و خسارت‌هاي جبران‌ناپذیر مسئلة ایمنی در هیئت‌ها در دست بررسی مسئولان قرار می‌گیرد؟
نمازگزاران به جز طبقة اول در شبستان داربستی به نماز مغرب و عشا ایستاده بودند.
حین برپایی نماز، چادر نمازگزارِ زن با بخاری تعبیه‌شده در كنار چادر برزنتی شبستان برخورد مي‌کند و با آتش‌گرفتن آن بي‌درنگ چادر شبستان نیز آتش مي‌گيرد و به طبقة پایین مسجد سقوط مي‌کند.
تعداد زیاد نمازگزاران و مناسب‌نبودن در‌هاي خروجی مسجد هم باعث شد که نمازگزاران نتوانند به‌سرعت از مسجد خارج شوند و همین امر باعث شد بر تعداد مجروحان و کشته‌شدگان افزوده شود.
رئیس شورای شهر روستای پاشاکلای شهرستان آمل از تخریب کامل حسینیة قدیمی موسوم به حسینیة سیدالشهدا (ع) در این روستا که از توابع بخش مرکزی این شهرستان است، خبر داد.
وی علت این آتش‌سوزی را ناشی از اتصالی برق عنوان کرد و افزود: «بلافاصله اهالی روستا با حضور در حسینیة در حال سوخت با امکانات در دسترس توانستند آتش را پس از ساعت‌ها تلاش خاموش کنند.»
رئیس شورای اسلامی روستای پاشاکلای آمل با بیان اینکه بي‌درنگ آتش‌سوزی حسینیه را به سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری آمل اطلاع دادیم، مدعی شد: «متأسفانه با وجود اعلام وقوع آتش‌سوزی به این سازمان، مأموران آتشنشانی بعد از یک ساعت به محل حادثه رسیدند که آتش‌سوزی با همیاری و تلاش روستاییان خاموش شده بود.»
مسجد قديمي شنبدي (سيدالشهدا (ع)) بوشهر در آتش سوخت.
عبدالرضا ناصرزاده، کارشناس آتشنشانی گفت: «علت آتش‌سوزي مسجد شنبدي بوشهر بي‌احتياطي در نصب كولر دو تكه ايستاده و پوشاندن اطراف سيم آن به وسيلة كاغذ و چوب براي تزيينات مسجد بوده است.»
با وجود هشدارهای سازمان آتشنشانی، مسجد حاج مجتهد رشت طعمة حریق شد.
محمدعلی رفیعی مدیرعامل سازمان دربارة علت وقوع این حادثه گفت: «سامانه‌هاي فرسودة سیم‌کشی برق مسجد، علت بروز این حادثه بوده که اگر عکس‌العمل سریع آتش‌نشانان در رسیدن به محل حادثه و مهار آتش‌سوزی در یک قسمت از سربندی مسجد مذکور صورت نمي‌پذیرفت، مي‌بایست شاهد حوادث دیگری مي‌بودیم.»
در تاریخ ۲۴ فروردین‌ماه سال ۸۷ و در یک بمب‌گذاری در حسینیة سیدالشهدا (ع) مکان برگزاری مراسم کانون، ۱۴ نفر از شرکت‌کنندگان کشته و ۲۰۰ نفر زخمی شدند.
***
این اخبار تعداد بسیار محدودی از آتش‌سوزی‌ها و حوادثی است که در مساجد و تکایا و حسینیه‌هاي کشور در ایام عزاداری اتفاق مي‌افتد. همة این خبر‌ها نشان مي‌دهد كه نادیده‌گرفتن اهمیت زیرساخت ایمنی و نكات ایمنی به‌ویژه در مکان‌هايي که جمعیت بسياري در آن گرد هم مي‌آیند، موجب به وجود آمدن چه حوادثي خواهد شد.
به گفتة کارشناسان آتشنشانی مشکل بزرگ‌تری که در حوادثِ پیش‌آمده در هیئت‌ها وجود دارد، هیئت‌هايي است که در تکیه‌هاي موقتی که در منازل یا چادر‌هايي که خودشان بنا می‌کنند، ایجاد مي‌شود. بسیاری از این هیئت‌ها ابتدایی‌ترین نکات ایمنی را رعایت نمي‌کنند و تکثر و تعدد آنها باعث مي‌شود که سازمان آتشنشانی هم نتوانند خدمات و تجهیزات پیشگیری از حوادث غیر مترقبه را (آنچنان که به مساجد و حسینیه‌هاي دائمی عرضه می‌کنند) به آنها بدهند.
بر اساس آمار بیش از ۹۰ درصد تكایایی كه برای عزاداری به صورت موقت و با استفاده از چادرهای برزنتی و داربست بنا می‌شوند، فاقد ایمنی به‌ویژه در فصل سرما هستند و این مسئله می‌تواند سبب تكرار حادثة مسجد ارك شود.
به گفتة كارشناسان ایمنی برپایی اسكلت فلزی و ناپایدار و كشیدن چادر برزنت آغشته به مواد روغنی برای جلوگیری از نفوذ باران و آب، بسیار خطرناك است و می‌تواند موجب رخداد فجایعی از این قبیل شود؛ چراكه این آغشتگی بر بار اشتعال چادرها می‌افزاید و موجب افزایش گسترة آتش می‌شود.
برپاكنندگان این تکایا بيشتر مواقع بدون توجه به رعایت نكات ایمنی برای روشن‌كردن محیط، از سيم‌های نازك برق متصل به تیرهای چراغ برق به شكل غیرایمنی استفاده كنند؛ سیم‌هایی كه با كوچك‌ترین جرقه‌ای موجب رخداد آتش‌سوزی می‌شوند و چادر برزنتی را به‌شدت مشتعل خواهند كرد؛ به جز اينها بارها مشاهده شده كه لولة دودكش‌های وسایل گرمازا از چادر تكایا عبور داده می‌شوند.
واضح است که در روز‌هايي از سال مانند تاسوعا و عاشورا و شب‌هاي قدر و شب‌هاي فاطمیه گروه عزاداران به سمت حسینیه‌ها و تکیه‌هاي دائمی و موقتی که هیئت‌هاي سراسر کشور برگزار می‌کنند، مي‌آیند تا به عبادت و عزاداری بپردازند؛ اما این عزاداران در محل‌هاي مسقف کوچک و بزرگی گرد هم مي‌آیند تا به صورت جمعی با اهل بیت (ع) تجدید بیعت کنندکه در ایمن بودن آنها تشکیک وجود دارد.
پاسخ به این سؤال اکنون ضروری‌تر به نظر می‌رسد كه كدام دستگاه بر ایمنی تكایا به‌ویژه در ایام عزاداری نظارت می‌کند و آیا صرفاً توصیه به شهروندان ضریب ایمنی تكایا را تا حد كافی افزایش خواهد داد؟
آتش‌نشانی‌ها، شهرداری‌ها و مراکز رسیدگی به امور مساجد هرکدام به نحوی در این امر دخیل هستند؛ اما واقعیت این است که در موقعیتی که حادثه‌اي بروز کند، همة این نهاد‌ها فقط به عرضة کمک به آسیب‌دیدگان می‌شتابند و دیگری را مقصر اعلام می‌کنند.
در این بین برخی کارشناسان امر پیشنهاد مي‌کنند، سازمانی مانند سازمان آتشنشانی مسئولیت مجوزدادن به هیئت‌ها ر ا به عهده بگیرد تا به جز نظارت کامل بر حفظ نکات ایمنی در بر پایی تکیه‌هاي عزاداری، این تکیه‌ها موظف به بیمه‌کردن عزادارانی که عضو آن هیئت هستند هم باشند. این همان اتفاقی است که چندی یپش در بیمه‌کردن مساجد رخ داد.
گویا مسئولان مرتبط بعد از حادثة مسجد ارگ، به اهمیت جایگاه مساجد در جامعه پی بردند و شهرداری تهران با همکاری یک شرکت بیمة خصوصی، نسبت به بیمة مساجد شهر تهران در مقابل آتش‌سوزی تا سقف ۱۰ میلیون تومان اقدام کرد.
در بیمة مساجد، شهرداری تهران مجری طرح شد و بیمة مساجد نیز مانند بیمة واحدهای مسکونی به صورت رایگان صورت گرفت.
اگرچه مدیرعامل سازمان آتشنشانی شهر تهران از اقدام شهرداری برای بیمة رایگان مساجد شهر تهران در مقابل حوادث آتش‌سوزی خبر داد، هنوز وضعیت ایمنی هیئت‌هاي عزاداری نامشخص است و هیچ‌کدام از این هیئت‌ها بیمه نیستند. انگار همچنان توجه به حفظ نکات ایمنی در هیئت‌ها و مجاب‌کردن هیئت‌ها برای بیمه‌شدن جزو اولویت‌هاي مسئولان قرار نگرفته است.
این در حالی است که یک کارشناس بیمه به خیمه می‌گوید: «در صورتی که سازمان، مسئولیت هیئت‌ها را پیش از تأسیس به بیمه‌شدن مجاب کند، پیش از بیمه‌کردن هر هیئتی همة این هیئت‌ها باید مجوزهایی از معاونت پیشگیری آتشنشانی با سازمان بیمه‌کننده ارائه کنند و در این صورت نه‌فقط وضعیت ایمنی همة هیئت‌ها را سازمان آتشنشانی کنترل مي‌کند، بلکه در صورت بروز حادثه هم بیمه‌بودن هیئت‌ها شانس جبران خسارت‌هاي واردشده را بیشتر می‌کند.»
مسئله اینجاست که آیا باید دوباره حادثه‌اي مانند حادثة مسجد ارک در یکی از این تکیه‌هاي موقت پیش بیاید که مسئولان مربوط، به مسئلة ایمنی در هیئت‌ها توجه کنند یا سرانجام جایی شعار «پیشگیری بهتر از درمان است» به عمل مبدل مي‌شود و پیش از بروز حوادث تلخ و خسارت‌هاي جبران‌ناپذیر مسئلة ایمنی در هیئت‌ها در دست بررسی مسئولان قرار می‌گیرد؟
