آرمان هیأت - سفری در معیت یک راه‌بلد

برخی چیزها در کربلا سمبل و نماد است؛ مانند مقام کف العباس، مقام علی اکبر، مقام علی اصغر. باید به جنبة عالمانه‌بودن این نمادها به‌دقت توجه و به زوار هم گفته شود.

فرهنگ: هرکسی که می‌خواهد به سفری برود، ترجیح می‌دهد، دربارة آن مکان اطلاعاتی داشته باشد. من یادم هست پیش از انقلاب اگر کسی از روشنفکران می‌خواست به سفر حج برود، خود را مقید می‌دانست کتاب «خسی در میقات» جلال آل احمد را بخواند که پیشاپیش ذهنیتی نسبت به آنجا داشته باشد و این‌گونه نباشد که چیزی دربارة آنجا نداند.

در چنین حالتي اگر کسی مشی فکری و ذوق خاصی دارد و خود را با کسی هم‌طریق می‌داند، هنگامی ‌که بخواهد در مسیر خاصی گام بگذارد، به نوشته‌های کسی که با او در این باره مشترک است و نیز نسبت به آن موضوع خاص دقیق‌تر است، رجوع می‌کند.

نویسندة کتاب «اینجا کربلاست» انسان باذوقی است و نوشته‌های پیشین او نیز که در همین قالب دربارة مکه و مدینه به تحرير درآورده، دارای جذابیتی است که مخاطب را علاقه‌مند به خواندن می‌کند و چشم زائر را در این سفر باز می‌کند.

این‌چنین نوشته‌ای در قالب سفرنامه، نوعي آمادگی دربارة آن زمان و مکان به انسان مي‌دهد.

نویسندة کتاب قلم ادبی و شعری هم دارد و خودش هم شعر می‌گوید؛ بنابراين در این کتاب به جز جنبة دینی، جنبة ادبی هم دیده می‌شود و همین امر بر جذابیت کار افزوده است. بحرینی در کتاب «اینجا کربلاست» به مناسبت‌های گوناگون از شعرای مختلف، اشعاری را در نوشتة خود می‌آورد و چنین کسی که علاقه‌مند به شعر و شاعری باشد، می‌تواند نگاه نقّادانه و لطیفی به قضایا داشته باشد.
در مقدمة «اینجا کربلاست» اشاره شده که این کتاب به دلیل داشتن سفری با شناخت و معرفت برای زوّار تدوین شده است؛ هرچند که زائری که راهی این سفر می‌شود، دلش کنده شده و معرفت در او پیدا شده که راه افتاده و می‌رود.

مثلاً در کربلا پنجره‌ای گذاشته‌اند به اسم «قتلگاه امام حسین» و همة کسانی که به این سفر می‌روند، آنجا را زیارت می‌کنند؛ اما مسلماً این زیارت با معرفت همراه نیست؛ چون اگر درک کنند که این مکان، همان جایی است که آن فاجعة هولناک اتفاق افتاده، یک لحظه هم تحمل حضور در آن را ندارند.

علمای ما در گذشته وقتی به سفر کربلا می‌رفتند، اصلاً این قسمت را زیارت نمی‌کردند؛ چون شناخت داشتند و درک می‌کردند که آن اتفاق عظیم با آن اوضاع در این مکان رخ داده است؛ همان شناختی که نویسنده می‌گوید باید با عرفان و معرفت باشد.

برخی چیزها در کربلا سمبل و نماد است؛ مانند مقام کف العباس، مقام علی اکبر، مقام علی اصغر. باید به جنبة عالمانه‌بودن این نمادها به‌دقت توجه و به زوار هم گفته شود.

اینکه می‌گویند اگر یکی از ائمه (ع) با شناخت و کمال معرفت زیارت شود، بهشت بر زائر واجب مي‌شود، به همین دلیل است. زائر باید مقام امام حسین (ع) و عظمت این کار را به لحاظ علمی بشناسد. او اگر اعتقاد کامل داشته باشد، امام (ع) را زنده بداند و مقام او را درک کند، آیا بعد از زیارت نباید رفتار و کردارش تغییر کند؟
در مسیر شناخت و معرفت هرچه گفته شود، باز هم جای کار وجود دارد.
_{* مسئول کتابخانة مدرسة آیت‌الله خویی، مشهد}