آرمان هیأت - عاشورا در كشور كانادا

مراسم مختلف مذهبي مربوط به محرم در كانادا و در شهرهاي مختلف، هر ساله در روزهاي آغازين ماه محرم و سوگواري حضرت سيدالشهدا(ع) برگزار مي‌گردد.

شماره دوم ماهنامه خیمه - صفر1424 - اسفند 1381

تعداد بسياري مهاجر، از كشورهاي مختلف دنيا، در اين كشور زندگي مي‌كنند. اين مهاجران با استفاده از ويژگي چند فرهنگي بودن كانادا مي‌توانند در حفظ و شناساندن فرهنگ بومي خويش، فعاليت داشته باشند. هرچند كه آمار دقيقي از شيعيان مقيم كانادا منتشر نشده است، اما با در نظر گرفتن اينكه تعداد مسلمانان، بنا بر آمار رسمي دولت كانادا، نزديك به سيصد هزار نفر ذكر شده است، مي‌توان گفت قريب به يك سوم اين تعداد، شيعه هستند كه تعداد قابل توجهي را تشكيل مي‌دهند. با توجه به حضور اين تعداد قابل توجه از مهاجران شيعه، كه از كشورهاي گوناگون به كانادا آمده‌اند، فرهنگ شيعي نيز در كانادا جايگاه خود را داراست و شيعيان نيز مي‌توانند از امكاناتي كه در اين راستا وجود دارد، استفاده نمايند و به انجام فعاليت‌هاي فرهنگي در چارچوب فرهنگ مذهبي خويش بپردازند؛ هر چند كه از جايگاه مستقلي در كانادا برخوردار نيستند. برگزاري مراسم دهه‌ي محرم و عاشورا از جمله نمودهاي فرهنگي ويژه‌ي شيعه است كه در كانادا از سوي شيعيان، انجام مي‌پذيرد.

مراسم مختلف مذهبي مربوط به محرم در كانادا و در شهرهاي مختلف، هر ساله در روزهاي آغازين ماه محرم و سوگواري حضرت سيدالشهدا(ع) برگزار مي‌گردد. با توجه به پراكندگي شيعيان در شهرهاي مختلف و وجود سازمان‌هاي شيعي گوناگون مبتني بر مليّت‌هاي مختلف، كه هر يك ويژگي‌هاي فرهنگي كشور محل تولد خويش را نيز دارا هستند، مراسم مذهبي عاشورا كه توسط اين گروه‌ها در شهرهاي كانادا برگزار مي‌شود نيز بر اساس آداب و سنن خاص كشورهاي مبدأ مهاجران انجام مي‌گيرد و به عبارت ديگر، هر گروه شيعه بر اساس آداب و سنن مرسوم مناسبت‌هاي مذهبي در كشور خويش، به برگزاري مراسم مذهبي در كانادا نيز مبادرت مي‌ورزد. البته شكل كلّي و عمومي مراسمي كه به شيوه‌ي مشترك ميان شيعيان مليت‌هاي مختلف انجام مي‌گيرد، با توجه به مقتضيات محيط، برخي ويژگي‌هاي خاص خود را نيز دارد.

برجسته‌ترين ويژگي مراسم عزاداري مشترك در ميان جامعه شيعيان كانادا، برگزاري مراسم مجالس سخنراني است. به عبارت ديگر، شيعيان با دعوت از روحانيان از كشورهاي مختلف، مانند عراق، لبنان، هند، پاكستان و ايران، در ايام سوگواري از سخنان آنان استفاده مي‌كنند و محتواي اين سخنراني‌ها نيز كمتر حالت احساساتي كشورهاي شيعي را دارد؛ بلكه تلاش بر اين است كه در اين محافل، بيشتر به وجه تاريخي و علمي مسأله عاشورا و درس‌هاي تاريخي آن پرداخته شود. البته قابل توجه است كه در مراسم عاشورا در كانادا، شيوه مرسوم عزاداري شيعيان، يعني سينه‌زني و نوحه‌خواني نيز انجام مي‌گيرد كه همان گونه كه ذكر شد، به تناسب مليّت برگزار كنندگان مراسم، از شيوه‌هاي عزاداري مرسوم هر كشور استفاده مي‌گردد. البته اغلب اين مراسم سوگواري، در مكان‌هاي سرپوشيده و مراكز تجمع شيعيان، مانند حسينيه‌هاي مختلف برگزار مي‌شود و نمود بيروني و راه‌اندازي دسته‌هاي عزاداري ندارد.

برخي شيعيان در بعضي از شهرهاي كانادا، براي مطرح ساختن شيعه به عنوان يك جامعه ملموس در كانادا، اقدام به برگزاري راهپيمايي به صورت دسته‌هاي عزاداري در خيابان‌هاي شهر‌هاي اين كشور نموده‌اند كه در اين رابطه مي‌توان به انجام مراسم سينه‌زني و زنجيرزني توسط يكي از گروه‌هاي شيعه به نام Mohammed Research Center A Al در تورنتو، طي چند ساله اخير نمود كه براي نخستين بار در سال 1993 در مطبوعات كانادا نيز بازنمون گرديد. در برگزاري اين مراسم، شيعيان به صورت كاملاً سنتي به عزاداري مي‌پردازند.

يكي ديگر از ابتكاراتي كه در راستاي بزرگداشت قيام حسيني در كانادا انجام شده است، تهيه و نصب پوسترهايي در معرفي امام حسين (ع) و قيام عاشورا در وسايط نقليه عمومي شهر تورنتو بود كه در سال گذشته، به وسيله يكي از گروه‌هاي شيعه انجام پذيرفت. در شهر اُتاوا نيز با برنامه‌ريزي شيعيان پاكستان، مراسمي به نام Hissain Day در مسجد اهل تسنن اتاوا برگزار مي‌گردد كه در آن، با دعوت از استادان دانشگاهي كانادا و ايالات متحده، به بررسي قيام عاشورا مي‌پردازند.

در ديگر شهرهاي كانادا نيز گروه‌هاي مختلف شيعه، مراسم عزاداري عاشورا را برگزار مي‌كنند كه در همه‌ي آنها، روحانيان به سخنراني و موعظه و بررسي قيام عاشورا مي‌پردازند و مراسم نوحه‌خواني به زبان‌هاي مختلف انجام مي‌شود. گفتني است كه شيعيان در شهرهاي مختلف كانادا با اجاره يا خريد اماكني، اقدام به راه‌اندازي مسجد، حسينيه و يا انجمن‌هاي شيعي نموده‌اند كه عمده‌ترين آنها مجمع اهل‌بيت(ع) امريكاي شمالي است كه در شهر تورنتو قرار دارد و مي‌كوشد تا گروه‌هاي مختلف شيعه را در كانادا، تحت پوشش قرار دهد. بزرگ‌ترين مسجد شيعيان نيز در شهر تورنتو قرار دارد و به نام مسجد شيعيان جعفري تورنتو معروف است.