در نشست عاشورا پژوهی عنوان شد؛

مسوولیت تاریخی امام حسین(ع) مقابله با بی عدالتی بود

23 دی 1386 ساعت 20:00

سی امین نشست از سلسله نشست هاي عاشورا پژوهي چهل منزل تا اربعين با موضوع "عاشورا از دیدگاه انسان شناسی" در مجتمع فرهنگي شهيد فهميده قم برگزار شد.

به گزارش خیمه، ریاست مرکز دائره المعارف انسان شناسی در اين نشست که از سوي مرکز مطالعات راهبردي خيمه و با حضور پژوهشگران و محققين ديني برگزار شد، با اشاره به تعریف انسان از دیدگاه ادیان توحیدی گفت: انسان در ادیان توحیدی عالیترین تعریف و زیباترین تشریح را در تدیون شخصیت انسانی دارد.

محمد صادق محفوظی با بیان این که هیچ کدام از مکاتب اومانیستی این عظمت و بزرگی را برای انسان قائل نبوده‌اند خاطر نشان کرد: ادیان الهی برای نمونه‌ی عالی انسان این قابلیت را قائل‌اند که می‌تواند انعکاس دهنده اخلاقی الهی شود و روح الهی در او متجلی شود و به کلیت هستی بپیوندد.

وی انسان را دارای دو مسوولیت فردی و تاریخی دانست و گفت: انسان اعتبار تاریخ است و تاریخ امر پایان یافته ای نیست بلکه تاریخ بخشی از هستی به هم پیوسته است که در آن همه چیز بر روی یکدیگر تاثیر می گذارد.

دبیر کل جامعه پژوهشگران ایران با تاکید بر این مطلب که مسئولیت تاریخی هر انسان به واسطه رفتار و حضورش در این عالم معنا و تجلی خاصی پیدا می‌کند گفت: امام حسین(ع) در مسئولیت فردی سخت‌ترین شرایط کامل‌ترین اخلاق و بالاترین کمالات را به دست آورد که نقطه عطف مسوولیت تاریخی آن حضرت نیز بود.

وی با بیان این که برخی ازاصول ذاتی اسلام بعد از پیامبر اسلام به دست فراموشی سپرده شد خاطر نشان کرد: عدالت و امامت دو اصل در ذات اسلام بود که برخی این دو اصل را اضافه شده به اسلام توسط شیعه عنوان کردند.

محفوظی حکومت معاویه و یزید را فریبکارانه و عاری از عدالت که جزلاینفک اسلام است، دانست و خاطر نشان کرد: حسین(ع) سرور جوانان بهشت تمثیل یک انسان کمال یافته است که با یک مسئولیت تاریخی بزرگ نقطه عطف مقابله معقول با این مسئله هم بود.

وی گفت: امام حسین(ع) برای مقابله با تحریف تاریخی دین آخرین پیامبر خدا و در مسیر سخت ترین گذرگاه تاریخی دو مسولیت فردی و تاریخی را با هم منطبق کرد و به واسطه انعکاس نور الهی به جاودانگی رسید که به این نور به جان ما می رسید و ما را می سوزاند.

رییس موسسه پژوهشی ابن سینا اساسی ترین و بنیادی ترین ویژگی انسان را آگاهی و ژرفای آن دانست و گفت: گستردگی آگاهی و ژرفای آن، چنان است که تنها به فهم آفاق و جهان بیرون از خود محدود نمی‌شود بلکه این شمول، شمول همه‌جانبه خود انسان را نیز در بر می‌گیرد، خودآگاهی انسان ژرفامند نیز هست و همین ژرفای خودآگاهی انسان است که فهم انسان را محدوده محسوسات فراتر می‌برد و ابعاد غیر مادی وجود او را نیز بر وی منکشف می‌کند.

وی با بیان این که انسان در سیر خودآگاهی‌اش از سطح به عمق و از ظاهر به باطن و از رو به ژرفا سیر می‌کند گفت: اولین امری که انسان در این سیر عظیم در خود به آن دست می‌یابد نه فهم بزرگی و والایی و کبریایی بلکه درک کوچکی و کاستی و حقارت است، انسان در گام اول نقص‌ها و کاستی‌ها و محدودیت‌های وجودی خویش را درمی‌یابد.

محفوظی که در این نشست که بر مبنای کلمات حضرت سید الشهدا در دعای عرفه سخن می گفت، دعای عرفه امام حسین(ع) را میقاتی برای عرفان حقیقت انسان دانست و گفت: این دعا با اشارات لطیف به همین مرحله از خودآگاهی آغاز می‌شود.

وی ادامه داد: انسان به جهت آن که موجودی تعقل‌گر است و قابلیت آگاه شدن را دارد طالب معناست و برای وجود و حیات خود معنایی می‌جوید. اگر به او معنایی اخلاقی داده شود بر طبق آن اصول زندگانی‌اش را بنا می‌کند و به سمت غایتی که آن معنا برایش تصور کرده است پیش می‌رود ولی اگر چنین امری محقق نشود و برای فرد معنایی حاصل نگردد فرد خود را به نابودی می‌کشاند.

دبیرکل جامعه پژوهشگران ایران با بیان این که فرهنگ و تمدن امروز باب معانی بالا را به روی آدمی محدود کرده است خاطر نشان کرد: امروز خلأ ناشی از عدم انتقال معنا، آدمی را در پشت پرده رنگین تکنیک مخفی کرده و انسان امروز با دهانی باز و چشمانی گرد مسحور جعبه جادویی تکنیک و تکنولوژی شده است.

وی با اشاره به بهره گیری از معنا درمانی به عنوان یکی از شیوه های رایج درمان در دنیا اظهار داشت: در این نوع درمان در حقیقت نوعی ادبیات دینی را وارد روان‌شناسی کرده است و این در حالی است که که فرستادگان الهی گسترده‌ترین و ژرف‌ترین معانی را برای انسان به ارمغان آورده بودند که اوج این معانی را می‌توان در دعاهای منسوب به آنان جست.

محفوظی دعا را برای انسان خودآگاه، ضروری دانست و گفت: دعا عطش خودآگاهی‌ را فرومی‌نشاند و مانند تنفس برای آدمی هم زندگی‌بخش و هم لذت‌آور است.

وی ادامه داد: رزق و حیات و ممات و نفع و ضرر انسان و تمام امور کلی وجزئی او همه به دست خداوند است و تمامی این امور در ربط با خداوند حاصل می‌شود. انسان خودآگاه تمامی این موارد را از خدا می‌خواهد و به واسطه دعا از او طلب می‌کند. پس دعا می‌توان عین تحقق مطلوب نیز باشد. حتی اگر عبد به خواسته‌هایش نیز نرسد به امری دست یافته است که به ذات از خواسته فرد مطلوب‌تر است و آن مطلوب برتر ارتباط با مبدأ هستی است.

رییس موسسه پژوهشی ابن سینا خداوند را مبدأ خیر و علم، بیرون و درون و وجود و آگاهی دانست و گفت: معناخواهی انسان در تمام زندگی و امور او سرایت می‌کند و چون انسان خودآگاه معناداری هر چیز را در نسبت محض و عین‌الربط بودنش به خداوند تفسیر می‌‌نماید در باطن هر حقیقتی حقیقت خداوند و در وجود هر معنایی معنای ذات خداوند را درک می‌کند.

محفوظی در ادامه با بیان این که باطن هر معنایی معرفت به ذات مقدس الله است خاطر نشان کرد: خودآگاهی و معناخواهی انسان به خداخواهی و خداآگاهی او پیوند می‌خورد. و این یعنی اصول فنای ادراکی فرد در ذات باری‌تعالی. این فنای ادراکی است که باعث می‌شود عبد در مقابل معبود تقاضای فنای خویش کند و رسول خدا(ص) و ائمه(ع) در دعاهای خود از خداوند درخواست قبول ایثار و نثار می‌کردند و تجلی بارز این فنا و نثار حضرت سیدالشهدا (ع) است.

کد مطلب: 1031

آدرس مطلب: https://www.armaneheyat.ir/news/1031/مسوولیت-تاریخی-امام-حسین-ع-مقابله-بی-عدالتی