حسین عبیری گلپایگانی از فعالان محیط زیست در مطلبی نوشته است:

با کاهش مصرف ظروف یکبار مصرف پلاستیکی (قاتلان خاموش) در ایام عزاداری حسینی سلامتی مردم و سلامتی محیط زیست زندگی خود را تضمین نمائیم.

با توجه شروع ماه‌های محرم و صفر همه ساله بسیاری از هموطنان عزیز جهت برآوردن حاجات خود در این ایام و بعضی از مراسم‌های خاص به دادن نذورات در میان مردم از قبیل غذا، آش، چای، شربت، شیر و غیره در ظروف یکبار مصرف پلاستیکی اقدام می‌نمایند. محل توزیع این نذورات غالبا منازل، تکایا، حسینیه‌ها، مساجد و بعضی نیز در کنار خیابان و معابر است که بعضی از مردم با ریختن این زباله‌ها در سطح معابر و نهر‌ها باعث مشکلاتی در محیط زیست و نظافت شهر می‌شوند.

تا چند سال پیش که استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی هنوز در میان مردم متداول نشده بود و مردم نذورات خود را در کاسه‌های فلزی و بشقاب‌های ملامینی و استیل توزیع می‌کردند، مشکلی برای نظافت و محیط زیست شهر وجود نداشت. اما متاسفانه در چند سال اخیر بنا به عللی چون افزایش تولید ظروف یکبار مصرف پلاستیکی، پایین بودن قیمت این ظروف و همچنین راحتی استفاده از این ظروف، نذورات بیشتر در ظروف یکبار مصرف که از جنس پلاستیک است توزیع می‌شوند که معضلات زیادی برای نظافت و محیط زیست شهری به همراه داشته است و این معضلات از نظر بهداشتی، اقتصادی و مالی بسیار مهم هستند.

در این چند سالی که استفاده از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در میان مردم مخصوصا در ایام عزاداری ماه‌های محرم و صفر زیاد است، صبح روز ۱۱ محرم تمامی سطح محلات شهر تهران پوشیده از ظروف یکبار مصرف است!

دلیل عمده مشکلات ناشی از این ظروف عبارتند از:

۱– سلامتی: ظروف یکبار مصرف از جنس پلاستیک هستند و در دمای بالا ۵۰ درجه با آزاد کردن مولکول‌های خود در مواد غذایی، باعث به خطر افتادن سلامتی استفاده‌کنندگان می‌شوند؛ چرا که بر اساس تحقیقات، مواد تولیدی سرطانزا هستند.

۲ – زیست محیطی: از طرفی برخی از افراد با رها کردن زباله‌های این ظروف در سطح شهر، باعث ایجاد منظره زشت و درعین حال غیربهداشتی می‌شوند؛ چرا که با ورود این زباله‌ها در جوی آب و نهرها و هدایت آنان به فاضلاب شهری، ظروف مصرفی همراه با فاضلاب حرکت خود را به سمت جنوب شهر ادامه داده و در نهرهای جنوب شهر تجمع این ظروف، باعث گرفتگی آب در زیر پل‌ها و طغیان آب نهرها به خیابان و سطح شهر می‌شود.
این مسئله موجب مختل شدن حرکت مردم و راهبندان در بعضی از نواحی شهر می‌گردد و در نهایت نیز، به علت پاشش آب‌های آلوده فاضلاب توسط خودروها به نشر آلودگی در سطح شهر افزوده می‌شود. همچنین در ادامه میسر، این مهمان ناخوانده همراه با فاضلاب وارد زمین‌های کشاورزی شده و در سطح زمین کشاورزی پخش می‌گردند.
این زباله‌ها با طول عمر زیاد در زمین‌های کشاورزی (برای چند صد سال یا چند هزار سال) باعث آلودگی خاک کشاورزی و کم شدن حاصلخیزی خاک زمین‌های کشاورزی می‌شوند و درنهایت آلودگی حاصل از این مواد در محصولات کشاورزی می‌تواند با ورود در چرخه غذایی انسان‌ها باعث کاهش مصونیت بدن در مقابل بعضی از بیمارها شود .
در بعضی مواقع این آلودگی‌ها می‌توانند باعث افزایش، نشر وشیوع بیماری‌های اپیدمی مانند آنفلوآنزای مرغی وخوکی شوند که باعث بالا رفتن هزینه درمان در جامعه می‌شود.

۳ – اقتصادی: از طرفی ثروت خدادادی همچون مواد نفتی به جای اینکه در کشور به ساخت قطعات و تجهیزاتی صنعتی با کاربری بالا انجام شود به ساخت ظروف یکبار مصرف پلاستیکی «طلای سیاه» اختصاص داده می‌شود که محصولی کم‌ بها و پر هزینه است؛ چرا که دفع این زباله تولیدی، به هزینه هنگفتی نیازمند است.

۴ –بهداشتی: تازگی نیز مشکل بزرگتری در تولید ظروف یکبار مصرف پلاستیکی پیش آمده است و این مشکل همان باز یافت یا ساخت ظروف یکبار مصرف از زباله پلاستیکی غیربهداشتی است که تولید این ظروف بیشتر در کارگاه‌های غیرمجاز و به دور از چشم مامورین بهداشت انجام می‌شود و خدا می‌داند که آنان، ظروف یکبار مصرف خود را با چه موادی ضایعاتی می‌سازند تا با قیمتی ارزان‌تر از مواد دست اول در بازار به فروش برسانند.

لذا با توجه به مطالب بالا از همه شهروندان انتظار داریم که با رعایت موارد ذیل جهت حذف و یا کاهش استفاده از این آلاینده‌های زیست محیطی که به قاتلان خاموش مشهور هستند تلاش نمایند.

الف – از مردم و فعالین محیط زیست در خواست می‌گردد با کار فرهنگی جهت حذف این ظروف در میان خانواده‌ها و عزاداران اقدام کنند و برای جایگزین کردن آنها با ظروف یکبار مصرف با پایه گیاهی و یا پرداخت هزینه پول نذری خود به پروژه‌های عام‌المنفعه برای حفاظت از محیط زیست شهری تلاش کنند.

ب - از کلیه دوستانی که خود بانی برگزاری مراسم عزاداری هستند و یا با هئیت‌های عزاداری همکاری می‌کنند درخواست می‌شود جهت کاهش استفاده از این ظروف تلاش کنند و در صورتیکه بنا به دلایلی مجبور به استفاده از این ظروف هستید؛ از مردم بخواهید پس از استفاده این ظروف، از ریختن زباله‌های آن در سطح شهر خوداری کنند و از اداره بازیافت مناطق شهرداری محل سکونت خود نیز درخواست نمائید که در ایام عزای حسینی با استقرار سطل‌های بزرگ زباله در مناطقی که غذای نذری وزیع می‌گردد مردم را به تفکیک این زباله‌ها تشویق نمایند.

ج – از دولت، متخصصین و صاحبان صنایع تولید ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در خواست می‌گردد تا با تهیه امکانات جهت عوض کردن چرخ تولید صنایع ظروف پلاستیکی به تولید ظروف گیاهی به سلامتی محیط زیست کمک کنند. (با توجه به اینکه تعداد زیادی از افراد جامعه از کار کردن در این کارگاه تولید امر معاش می‌کنند عوض کردن چرخه تولید ظروف پلاستیکی به گیاهی امنیت شغلی آن در خطر نمی‌اندازد.)

در پایان از کلیه مردم، فعالین محیط زیست و خبرنگاران در خواست می‌گردد با اطلاع‌رسانی به موقع و درج خبر و چاپ مقاله نسبت به مضرات این ظروف اقدام نمایند که انشاء الله از سال آینده دیگر در مراسم عزاداری حسینی شاهد مشکلات زیست محیطی و بهداشتی این ظروف در سطح شهرها نباشیم .

آرمان هیأت