آرمان هیأت - باقیات الصالحاتی برای تشیع

فرهنگ: از دشواری کار در حوزه فرهنگ سخن بسیار رفته است. همین دشواری‌ها و موانع متعددی که در راه تبلیغات فرهنگی وجود دارد، مدیریت فرهنگی را تبدیل به عرصه‌ای کرده که هر کسی یارای ورود به آن را ندارد و یا به صرف ورود و فعالیت‌، نمی‌تواند مدیر فرهنگی موفقی باشد و حرفی نو برای گفتن داشته باشد.

تدوین دایره‌المعارف را هم باید به حق از مصادیق سخت‌ترین فعالیت‌های علمی- فرهنگی دانست که استمرار در آن و تلاش در به ثمر رساندش، همتی والا و جانی سخت می‌طلبد؛ تا جایی که استاد بهاءالدین خرمشاهی آن را «دایره‌المصائب» می‌خواند. مرحوم «فهمیه محبی» اما همه این سختی‌ها را به جان خرید و تا جایی که بیماری‌اش به او مهلت داد، تلاشی همه جانبه برای تدوین و انتشار «دایره‌المعارف‌ تشیع» به خرج داد و آن را به ثمر رسانید.

او که مادر شهید «سعید محبی» و همسر شهید «رضا محبی» بود، مثل همسر و فرزندش کاری حسینی کرد و مانع تعطیلی دایره‌المعارف تشیع شد. پس از شهادت پسرش بنیاد خیریه‌ای برای حمایت از دانشجویان نیازمند تاسیس کرد. اما پس از اینکه دریافت کار تدوین دایره‌المعارف پس از انتشار جلد اول و دوم آن، به دلیل مشکلات مالی و مدیریتی در آستانه توقف است، دو منزلی را که در ایران و انگلیس داشت، فروخت و نگذاشت کار تالیف دایره‌المعارف متوقف شود.

همکاری همه جانبه او با دایره‌المعارف تا روزهای آخر پیش از مرگش ادامه داشت و با همت اوست که تا کنون سیزده جلد از دایره‌المعارف تشیع چاپ شده است. ناروا نیست اگر بگوییم این سیزده جلد آیینه تمام نمای شخصیت خانم فهیمه محبی به عنوان یک مادر و همسر شهید است و کار او یک نمونه واقعی پاسداشت خون شهدا و ادامه دادن راه آنهاست. او اثری از خود به جا گذاشت که در تاریخ ایران که به کشوری مشهور شده که مرکز دانشنامه‌ها و دایره‌المعارف‌های «آ» و «الف» است، همیشه درخشیدنی است.

کاری که خانم محبی به عنوان انفاق و برای زنده داشتن یاد فرزند شهیدش انجام داد، متفاوت است با انفاق‌های معمولی که این روزها می‌بینیم. او به جای انفاق‌های معمول و متعارف که عموما هم به انفاق‌های «خوردنی و نوشیدنی» که تاثیری کوتاه مدت و گذرا دارند، محدود می‌شود، یک انفاق فرهنگی ارزشمند کرد که تا همیشه در تاریخ تشیع ماندگار است.

برداشت‌های نادرستی که از تشیع اثنی عشری به وجود آمده، باعث شده تا بناهایی از پایه و اساس، کج، بنیان نهاده شوند که اگر برای اصلاح آن برداشت‌ها تلاشی نشود، این بناها نیز تا ثریا کج می روند و انحراف فرهنگی و فساد ناشی از آنها تا همیشه گریبان جامعه را می گیرد. به قول امام موسی صدر برای حفظ میراث امام حسین باید به اصلاح جامعه پرداخت؛ و او خود نیز قدم در همین راه گذاشت. مدرسه تاسیس کرد و برای تبیلغ تشیع راستین، سعی کرد میان شیعیان، سنیان و مسیحیان لبنان مدارا و دوستی ایجاد کند. خانم محبی هم برای شناساندن تشیع به شیعیان و غیر شیعیان همت گماشت و دایره‌المعارف تشیع هم بنا به گفته استاد خرمشاهی که ویراستار ارشد آن است، غلو شیعی را تبلیغ نمی‌کند و یکی از اهداف آن ایجاد وحدت میان فریقین است.

پیش‌بینی شده که ۲۵ هزار عنوان مقاله در این دایره المعارف به چاپ برسد و تاکنون ۲۰ هزار مقاله در سیزده جلد آن چاپ شده است. معلوم نیست که ۵ هزار مقاله باقی مانده در چند جلد قرار است چاپ شود. مرحوم خانم محبی در آخرین مصاحبه‌اش گفته بود: «‌چون دوست دارم از خدا نمره بیست بگیرم، فکر می کنم این دایره‌المعارف تا جلد بیست تمام شود.» خانم محبی با این تلاشش نشان داد که پیشرو بودن خانواده‌های شهدا و ایثارگران در تلاش برای حفظ دین، فقط به عرصه دفاع مقدس محدود نمی‌شود و آنها هرگاه و در هر زمانی که دین و جامعه به حضورشان نیاز داشته باشد، صف شکنانه وارد میدان عمل می‌شوند.