آرمان هیأت - معرفی کتاب «تعزیه‌خوانی، حدیث قدسی مصائب در نمایش آئینی»

معرفی کتاب «تعزیه‌خوانی، حدیث قدسی مصائب در نمایش آئینی»

کتاب «تعزیه‌خوانی، حدیث قدسی مصائب در نمایش آئینی» سیر تطور تعزیه را از ابتدا تا حال بررسی کرده است.

فرهنگ-خیمه: کتاب «تعزیه‌خوانی، حدیث قدسی مصائب در نمایش آئینی» نوشته علی بلوک باشی و از سری مجموعه کتاب‌های فرهنگ دینی و اندیشه سیاسی است.

در درآمد این کتاب آورده شده است:«در ادبیات مذهبی ایران، روح تراژدی از فرهنگ عاشورا و وقایع تاریخی کربلا نیرو و توان گرفته و شهادت مظلومانه ابرمرد تاریخ مذهب شیعه، امام حسین(ع) را در یک شکل نمایشی کم نظیر جهانی به تجلی درآورده است. از این رو، نمایش یا درام مذهبی ما شیعیان ایران به صورت تعزیه‌خوانی یا شبیه‌خوانی بر محور شهادت سالار شهیدان کربلا صورت می‌بندد.»

در بخش پیشگفتار، پیدایی و چگونگی شکل‌گیری تاریخی تعزیه‌خوانی و نیز بازتاب تعزیه‌خوانی بر دیواره‌نگاره‌های دوره صفوی توضیح داده شده است.

در بخش نخست این کتاب با عنوان «تعزیه خوانی: حدیث قدسی مصایب» به آیتم‌هایی همچون خاستگاه و زمان پیدایش تعزیه‌خوانی، تعزیه رفتاری آیینی، تعزیه تکرار تاریخ در اسطوره، صورت‌های ادبی و نمایشی تعزیه، تعزیه‌خوانی یک بازی نمایشی مقدس، تعزیه‌خوانی صورتی از نمایش‌های آیینی، ویژگی‌های تعزیه، کارکردهای روان-اجتماعی تعزیه، جاذبه و پذیرندگی تعزیه، ناسازگاری تعزیه‌خوانی با ساختار اجتماعی-فرهنگی جامعه کنونی، دگرگونی در عامل‌های نگه‌دارنده تعزیه و جایگزین‌یابی پرداخته است.
در بخش دوم با عنوان «تعزیه‌خوانی در دوره فتحعلی‌شاه» ، مباحثی نظیر مردم و تعزیه، دوره رونق تکیه‌سازی، گزاره‌نویسی خارجیان از تعزیه‌خوانی و جیمز موریه آورده شده است.

بخش سوم این کتاب به توصیفی از تعزیه عروسی قاسم پرداخته و در بخش چهارم نیز در قالب یک گفتگو با عنوان فراز و فرود نمایش قدسیانه تعزیه به این موضوع پرداخته است.

از دیگر تالیف‌ها و پژوهش های علی‌بلوک‌باشی می‌توان به کتاب‌هاب فرهنگ عامه ایران، قهوه‌خانه‌های ایران، نخل‌گردانی و نیز مقالاتی در دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه جهان اسلام اشاره کرد.

این کتاب در سال ۱۳۸۳ در شمارگان دو هزار نسخه، توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسیده است.