آرمان هیأت - درباره پروفسور عنایت الله رضا

پروفسور عنایت الله رضا ، مدیر بخش جغرافیا و عضو شورای عالی علمی مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی بود.

فرهنگ: عنایت الله رضا در ۱۸خرداد ۱۲۹۹ در خانواده‌ای روحانی که از دیرباز در گیلان صاحب نفوذ بودند، در رشت دیده به جهان گشود. نام خانوادگی او منسوب به حاجی آقا رضاست که از مجتهدین عالیقدر گیلان بوده است.

پروفسور عنایت الله رضا تحصیلات ابتدای و متوسطه خود را در شهرهای رشت و تهران گذراند و در ۱۳۱۶ خورشیدی دیبلم متوسطه خود را در رشته ادبیات از دبیرستان دارالفنون اخذ کرد و سپس در همان سال در دانشکده افسری ثبت نام کرد و در سال ۱۳۱۸ به جرگه افسران ارتش ایران پیوست. پس از پایان رساندن دانشکده افسری در نیروی هوایی ارتش پذیرفته شد ودر آنجا دوره خلبانی هوا پیماهای جنگی را گذراند. در همین دوره بود که فعالیت‌های سیاسی خود را آغاز کرد و به سبب همین فعالیت‌های سیاسی در ۱۳۲۵ خورشیدی به تبعیدی ناخواسته رفت که حدود ۲۰ سال به طول انجامید.
او در این دوره تبعید نخست دردانشکده حزبی شهر باکو موفق به اخذ مدرک لیسانس شد و پس از آن در آزمون دکترای رشته فلسفه دانشگاه دولتی «اندیشه های کسروی» به راهنمایی پرفسور ماکاولسکی از استادان بزرگ فلسفه در اتحاد جماهیر شوروی با درجه عالی دفاع کرد.

او سرانجام در۱۳۴۷ به ایران بازگشت و در کتابخانه پهلوی که در آن زمان یکی از مراکز ایران شناسی بود به کار مشغول شد و سپس برای تدریس در مراکز دانشگاهی به همکاری دعوت شد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در کنار تدریس در دانشگاه‌ها به عنوان مشاور عالی علمی در پژوهشگاه علوم انسانی و سپس در سال ۱۳۶۵ در مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی بعنوان مدیر بخش جغرافیا و عضو شورای عالی علمی به همکاری پرداخت که این همکاری تا به امروز ادامه داشت.

وی در روز بیستم تیر ماه ۱۳۸۹ دار فانی را وداع گفت.

برخی از آثار دکتر عنایت الله رضا به شرح زیر است:

کتاب‌های ترجمه شده:

اورارتو
تمدن ایران ساسانی نوشته لوکونین تهران
طبقه جدید تحلیلی از تحول جامعه کمونیست نوشته میلوان جیلاس
اسرار مرگ استالین نوشته آوتور خانوف
به زمامداران شوروی نوشته سولژنیتسین
منابع کمونیسم روسی و مفهوم آن نوشته نیکلای الکساندرویچ بردیایف تهران
نیکتا خروشچف سالهای حاکمیت به ضمیمه متن کامل گزارش خروشچف در جلسه سری کنگره بدیستم شوروی
گفتگو با استالین نوشته میلوان جیلاس
سیزده روزیکه کرملین را لرزاند (انقلاب مجارستان) نوشته تیبور مرای
خاطرات بوریس باژانف رئیس دبیرخانه دفتر سیاسی حزب کمونیست اتحاد شوروی
تاریخ سری جنایتهای استالین نوشته آرلف تهران
شهرهای ایران در دوران پارتیان و ساسانیان نوشته پیگولوسکایا
اعراب حدود مرزهای روم شرقی و ایران در سده های 6-4 میلادی نوشته پیگولوسکایا

کتاب‌های تألیف شده

آذربایجان واران ( آلبانیای قفقاز)
ایران از دوران باستان تا آغاز عهد مغول
کمونیسم و دموکراسی
مارکسیسم و ماجرای بیگانگی انسان
ایران و ترکان در روزگار ساسانیان
کمونیسم اروپایی

وی دارای بیش از ۱۲۰ مقاله در دائره المعارف بزرگ اسلامی و بیش از ۶۰ مقاله در مجلات و نشریات خارج از مرکر دائره المعارف و ۱۰ مقاله ترجمه شده در مجلات و نشریات مختلف است.