آرمان هیأت - نسخه‌ عربی كتاب «آنك آن یتیم نظركرده» رونمایی شد

نسخه‌ عربی كتاب «آنك آن یتیم نظركرده» رونمایی شد

مراسم رونمایی از نسخه‌ عربی كتاب «آنك آن یتیم نظركرده» نوشته‌ محمدرضا سرشار با ترجمه‌ بتول مشكین‌فام، عصر روز گذشته (شنبه، شانزدهم مردادماه) در حوزه‌ هنری برگزار شد.

فرهنگ: در مراسم رونمایی از كتاب «آنك آن یتیم نظركرده» كه روایت تولد پیامبر (ص) تا بعثت ایشان را شامل می‌شود، محسن مؤمنی، رییس حوزه هنری، به تلاش هنرمندان مسلمان اشاره كرد كه كوشیده‌اند تا آثار خود را با نام رسول اكرم (ص) و خاندان ایشان پیوند بزنند تا اثر آن‌ها جاودانه بماند.

او با تبریك به محمدرضا سرشار برای یافتن مجال نگارش این كتاب، به بتول مشكین‌فام، مترجم كتاب ، نیز برای معرفی كتاب «ها هو الیتیم بعین الله» به جهان اسلام تبریك گفت.

مؤمنی تعامل و تأثیربرداری ادبیات فارسی و عرب از یكدیگر را بعد از ظهور اسلام دارای پیشینه‌‌ درخشان و قابل ستایشی خواند و افزود: همان‌طور كه ادبیات عرب بر ادبیات فارسی تأثیر گذاشته است، اساتید فارسی هم در سامان بخشیدن به ادبیات عربی نقش بسزا و غیرقابل انكاری دارند.

این نویسنده در ادامه تأكید كرد: اما هرچه به دوره‌ خود نزدیك می‌شویم، این تعامل به حداقل خود رسیده است كه علل و عواملی دارد و هر دو طرف در این امر مقصرند.

شاید این مسأله در ادبیات عرب به علت تأثیر ادبیات چپ‌گرا در ادبیات عرب باشد كه در كشور ما به این اندازه اثر نداشته است. بعد از انقلاب در كشور ما آثاری به وجود آمده و این حق ادبای عرب است كه از آن بیش‌تر بدانند، كه این اتفاق رخ نداده است.

مؤمنی اذعان كرد: اگرچه وظیفه‌ حوزه‌ هنری، تولید هنر است؛ نه ترجمه؛ اما وظیفه‌ خود را این دانستیم تا در این زمینه گامی برداریم كه یكی از آن‌ها، تأسیس دفتر ادبیات عرب توسط موسی بیدج و معرفی آثار بعد از انقلاب ایران با گرایش انقلاب اسلامی به دنیای عرب است.
رییس حوزه هنری همچنین به ترجمه‌ كتاب «دا» و «خاطرات عزتشاهی» به زبان عربی در بیروت اشاره كرد و افزود : ما به زبان‌های دیگر چون انگلیسی و كردی هم ترجمه‌هایی داشته‌ایم.

او به ترجمه‌ آثار ادبی از زبان‌های سوم چون انگلیسی و آلمانی اشاره كرد و گفت: امیدواریم دانشگاهیان به این امر همت بگمارند؛ اما متأسفانه دانشگاهیان ما به این امر نمی‌پردازند. البته دانشگاه الزهرا (س) از این مسأله مستثناست.

در این مراسم همچنین محمدعلی آذرشب ، استاد دانشگاه تهران ، موضوع این كتاب را مهم ارزیابی كرد؛ زیرا به گفته‌ او، دارای كلیدواژه‌های مهمی چون عربی، فارسی و پیامبر (ص) است كه برای آینده تمدن اسلامی بسیار مهم است.

او در ادامه گفت: همان‌طور كه ما به ادبیات عربی بی‌توجه‌ایم، به پیامبر (ص) هم بی‌توجه‌ایم. توجه ما به اهل ‌بیت (ع) زیاد است؛ اما نسبت به آن، توجه‌مان به پیامبر (ص) كم‌رنگ است.

این استاد زبان عربی همچنین تصریح كرد: ما زمانی هم كه می‌خواهیم تولد پیامبر (ص) را جشن بگیریم، در كنار آن تولد امام صادق (ع) را گذاشته‌ایم كه ذكر امام صادق (ع) همیشه به ذكر پیامبر (ص) چربیده است. یاد اهل بیت و ائمه (ع) اگرچه یاد پیامبر (ص) است؛ اما باید هوشیار باشیم كه در خارج از كشور متهم نشویم كه از پیامبر اعراض كرده‌ایم و به اهل ‌بیت پرداخته‌ایم.

آذرشب خاطرنشان كرد: شاید دلیل بیاوریم كه اهل ‌بیت چهره‌ واضح پیامبر و زبان ‌گویای اسلام و پیامبر اكرم هستند كه این به توضیح نیاز دارد.

او به كتاب سرشار اشاره كرد و گفت:‌ این كتابی كه اكنون آماده شده، بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا پیامبر را با سبكی معرفی می‌كند كه نه تنها خطاب به عقل، كه خطاب به شعور هم هست و ما این گفتمان را نیاز داریم. گفتمان عقل توأم با شعور كه هر دو را خطاب قرار بدهد و پیام ادبیات این‌چنین است.

او در این‌باره تأكید كرد كه قرآن تنها عقل را خطاب قرار نمی‌دهد و شعور را هم مخاطب می‌داند.

آذرشب كار سرشار را بزرگ ارزیابی كرد و گفت:‌ نمی‌توان چنین توجیه كرد كه همه به پیامبر (ص) می‌پردازند و علی و آل علی (ع) تنها هستند؛ در حالی‌كه جریان اموی در تاریخ مخالف پیامبر (ص) هم بوده است؛ اما چون نمی‌خواهم وارد مباحث سیاسی شوم، ادامه نمی‌دهم.

او به ترجمه‌ كتاب از سوی مشكین‌فام هم اشاره كرد و گفت: می‌دانم تلاش مشكین‌فام بسیار زیاد بوده است و كار را با عشق و علاقه انجام داده و وقتی آن را بخوانیم، متوجه نمی‌شویم كه كتاب به زبان فارسی نوشته شده است و گویی دوباره به زبان عربی نوشته شده و درواقع او تلاش كرده تا جان مطلب را به همان شیوه و سبك بیان كند.

آذرشب ترجمه را هنر خواند و گفت: از این‌رو ترجمه سلیقه‌یی است و به همین دلیل، من انتقادهایی به كار دارم كه نمی‌توانم این موارد بگویم اشتباه‌اند؛ بلكه می‌توانم بگویم مطابق سلیقه‌ من نیستند.

غسان كلّاس ، مدیر مركز فرهنگی سوریه در ایران ، نیز به زبان عربی سخنرانی كرد و گفت: مترجم این كتاب را فقط ترجمه نكرده؛ بلكه گویی آن را دوباره به عربی نوشته است.

او به معتبر بودن كتاب و ارجاع مؤلف به مراجع معتبر اشاره كرد و گفت: نویسنده كتاب را بر اساس آن مستندات نوشته است.

مدیر مركز فرهنگی سوریه در ایران كتاب «آنك آن یتیم نظركرده» را درباره‌ انسان بزرگی خواند و گفت: چه كاری بزرگ‌تر از این‌كه مؤلف یا مترجمی كاری درباره‌ این شخصیت بزرگ در جهان اسلام انجام دهد.

او این ترجمه را سبب نزدیك شدن ملت‌ها به هم خواند و گفت: این ترجمه به قدری قیمتی است كه می‌تواند با طلا برابری كند.

كلّاس همچنین اذعان كرد: با توجه به دوستی نزدیك بین ایران و سوریه، بسیاری از آثار فارسی در سوریه ترجمه شده است؛ همان‌طور كه موسی بیدج نیز آثار زیادی از اشعار عرب فلسطینی و سوری را به فارسی برگردانده و امروز فرهنگ فارسی و عربی سرشار از آثاری است كه ترجمه شده و می‌توان از این گنج ارزشمند استفاده كرد.

او همچنین به اهتمام محمدرضا شفیعی كدكنی و موسی اسوار در این زمینه اشاره كرد.

در ادامه‌ این مراسم، صادق آیینه‌وند ، استاد تاریخ اسلام و هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس ، به مجال ۳۰درصدی نویسنده و فیلم‌نامه‌نویس آثار تاریخی برای فضا داشتن اشاره كرد و گفت: باید دست ادیب باز باشد تا بتواند فضایی را ایجاد كند كه از خشكی تاریخ بكاهد.

او ترجمه‌ این كتاب را بسیار دقیق خواند و عنوان كتاب «ها هو الیتیم بعین‌ الله» را اوج بلاغت مترجم دانست و گفت: بخشی از هنر وی موهبت است و خود نظركرده است و نظر خدا متوجه نویسنده و مترجم شده است.

آیینه‌وند اظهار امیدواری كرد تا ادبیات داستانی كه سرآغاز حركت تمدن اسلامی است، ادامه یابد.

أمل ابراهیم ، استاد دانشگاه الزهرا (س) ، نیز در این مراسم به زبان عربی به نقد این كتاب پرداخت.

همچنین صادق خورشا ، استاد دانشگاه ، در سخنانی به عنوان كتاب به زبان فارسی و عربی اشاره كرد و گفت: این عنوان در هر دو زبان در بحر خفیف است و نشان‌دهنده توانایی نویسنده و مترجم است.

او به زیرعنوان كتاب یعنی تولد تا هجرت به حبشه اشاره كرد و گفت: تا آن‌جا كه من می‌دانم، پیامبر (ص) به حبشه هجرت نداشته‌اند.

خورشا در ادامه با اشاره به نزدیكی این رمان به كتاب طه حسین، گفت: با وجود این نزدیكی؛ اما در هیچ جای كتاب و در قسمت منابع به این كتاب اشاره‌ای نشده است.

او همچنین به واژه رمان در ابتدای این كتاب انتقاد كرد و گفت: نباید عنوان رمان می‌آمد كه مشخص هم نیست چرا نویسنده از جایگزین فارسی استفاده نكرده و چرا مترجم آن را حذف كرده است.

او همچنین تعجب خود را از استفاده از این كتاب در نهضت سوادآموزی اعلام كرد و گفت: من فكر نمی‌كنم مخاطبان این رمان، این قشر باشند.

در این مراسم، محمدرضا سرشار ، نویسنده‌ «آنك آن یتیم نظركرده» ، نیز نكاتی را بیان كرد و گفت: عنوان كتاب از حدیثی از پیامبر (ص) گرفته شده است.

سرشار سخن گفتن و روایت از ۱۴۰۰ سال پیش را دشوار خواند و تصریح كرد: برای این روایت از «سیره‌ نبوی» بهره جسته‌ام.

در پایان مراسم نیز بتول مشكین‌فام ، مترجم كتاب ، از بی‌توجهی دانشگاهیان به ترجمه از زبان عربی انتقاد كرد و گفت: صحبت رهبر معظم و تشویق ایشان باعث شد تا من این كتاب را به پایان برسانم.

او همچنین از قصد خود برای ترجمه‌ جلد دوم این كتاب خبر داد و گفت: امیدوارم جلد دوم را بهتر ترجمه كنم.