آرمان هیأت - گفت و گو با مسعود جاور، مدیر مسئول دعبل خزاعی

گفت و گو با مسعود جاور، مدیر مسئول دعبل خزاعی

شاید خیلی‌ها ندانند که موسسه‌ای به نام دعبل در کشور فعالیت می‌کند که بناست تمام خدمات بیمه‌ای و تأمین اجتماعی مداحان و ذاکرین اهل بیت(ع) در سراسر کشور را به عهده بگیرد؛ موسسه دعبل خزاعی که در سال 84 به تأیید مقام معظم رهبری تأسیس شد توانست آمار مداحان سراسر کشور را در یک بانک اطلاعاتی جمع‌آوری و برای این جمعیت برنامه ریزی کند. مسعود جاور مدیر این موسسه است.

چرا دعبل به وجود آمد؟
جاور: چهار سال پیش جامعه‌ای از مداحین و پیشکسوتان تصمیم گرفتند نسبت به نیازهای خود اقدامی کنند، چرا که اینها تا زمانی که در این شغل بودند، بهره‌مند بودند ولی به محض اینکه توانایی کار کردن را از دست می‌دادند زندگیشان در مضیقه قرار می‌گرفت و در حالی که تا قبل از ناتوانی 4 تا 5 هزار نفر پای منبرهای اینها می‌رفتند ولی وقتی ناتوان می‌شوند دیگر کسی به سراغشان نمی‌رود و عزت نفس هم باعث می‌شد خودشان به سراغ دولت‌ها نروند، به همین علت نامه‌ای به دفتر مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه این جامعه باید تحت پوشش بیمه و حمایت‌های دیگر قرار گیرند نوشتیم پس از آن به دستور مقام معظم رهبری بنا شد مجموعه‌ای تشکیل شود تا ذاکرین اهل بیت تحت حمایت قرار بگیرند، بنابراین مقدمات این کار در سال 84 ریخته شد ولی تأسیس در سال 85 بود؛ البته در برخی از استان ها مثل اصفهان و خراسان رضوی هم فعالیت‌هایی کرده بودند تا این کار را به عنوان حرفه و پیشه معرفی کنند و فعالیتهای خود را وارد چرخه بیمه کنند، ولی این اتفاق نیفتاد، چون تا این زمان مداحی به عنوان حرفه معرفی نشده بود؛ اما امروز ما می‌توانیم با جذب مداحان بحث بیمه و حمایتی آنها را فراهم کنیم.
بنابراین موسسه را رسماً تأسیس کردیم. پس نماینده‌هایی را در سراسر کشور به کار گرفتیم تا فعالیت ما را اطلاع رسانی کنند در این راستا شورایی را تشکیل دادیم به نام شورای شاعران و مداحان استانی تا ما را به جامعه مداحان در سراسر کشور معرفی کنند و بانک اطلاعاتی خود را با کمک همین شورا به وجود آوردیم؛ اکنون 200 فیلد اطلاعاتی داریم که مجموعه‌ای است از اطلاعات شناسنامه‌ای و کاری مداحان و ذاکرین اهل بیت. در این بانک اطلاعاتی ما نشانی همه مدحان را داریم که در صورت نیاز و برای رساندن متون سامان داده شده یکدست ظرف 3 روز با کمک پست می‌توانیم به دستشان برسانیم؛ همچنین از محرم امسال سامانه پیام کوتاه توسط بانک اطلاعاتی مذکور موسسه دعبل برای کلیه مداحان ارسال می‌شود.

در مورد فعالیت‌ها و خدمات دیگر دعبل بگویید:
جاور: در ابتدا تعریف جامع و مانعی از ذکر و ذاکرین نبود و از طرفی بانک اطلاعاتی مشخصی هم نداشتیم که اسامی افراد و تعداشان را در اختیار ما قرار دهد، البته خیلی از سازمان‌ها مدعی بودند که این کار را انجام داده‌اند، ولی یا غیر تخصصی بود یا اگر تخصصی بود سامانه اندکی داشت؛ آمارهایی که از مداحان از شهرستان‌ها و استان‌های مختلف می‌رسید تخصصی نبود و گاهی از جمع کثیری از افراد و مداحان غافل شده بودند، این باعث شد ما به سمت این برویم که آماری از این عزیزان به دست آوریم.

کار دیگر ما جمع‌آوری آثار برجسته تولید شده توسط نویسندگان این حوزه بود، از جمله این آثار کتاب‌ها، مجلات، جزوات و سخنرانی‌های قابل توجه‌ای است که علماء و بزرگان داشتند و باید به شکل عادلانه در اختیار جمع قرار می‌گرفت ولی این اتفاق نیفتاده بود؛ دعبل جایی شد برای اینکه هم این آثار را جمع‌آوری و هم به بیرون از این بخش معرفی کنیم، از سوی دیگر چون پراکندگی متون در این حوزه زیاد است دعبل تصمیم گرفت متون واحدی را تهیه و رفع ایران کند و در اختیار مردم قرار دهد تا براساس متون واحد فعالیت کنند.

ما همچنین اقدامات لازم را جهت خدمات عمده تأمین اجتماعی اعم از بیمه، بیمه تکمیلی، وام و... همانطور که سایر اقشار بهره‌مند هستند را انجام دادیم؛ از فعالیت‌های دیگر ما ارائه خدمات از طریق وب بود، ما باید اطلاعات و خدماتی که در فضای حقیقی داشتیم را وارد فضای مجازی وب می‌کردیم.

در خصوص وب بیشتر توضیح دهید.
جاور: مجموعه ما یک مجموعه سیار است، یعنی کسانی که قبلا تحت پوشش ما بوده‌اند ممکن است به دلایلی دیگر نباشند یا از دنیا رفته باشند و بعد از آنها کسانی دیگر آمدند که نیاز به معرفی دارند و در سایت خود بانک اطلاعاتی در مورد این افراد با ویژگی‌های شناسنامه‌ای و رزومه کاری تشکیل داده‌ایم؛ البته در این سایت بخش‌های پژوهشی، شعر و... نیز وجود دارد تا کسانی که به این سایت www.deabel.ir مراجعه می‌کنند بتوانند اطلاعات اولیه‌ای به دست آورند. ما در این سایت از اشعار و پندهایی استفاده کرده‌ایم که مداحان می‌توانند از این پندها برای مجالس خود بهره ببرند.

در بحث آسیب شناسی چقدر فعالیت داشته‌اید و آسیب در این حوزه را چطور ارزیابی می‌کنید؟
جاور: به نظر می‌رسد ما در این بحث به جایی رسیده‌ایم که حتما باید آسیب‌شناسی‌ای در این حوزه انجام شود، چون کسانی که در این حوزه فعالیت کرده‌اند خود از تخصص برخوردار نبودند، امور در حوزه جامعه شناسی جامعه مداحان باید این آسیب‌شناسی انجام شود؛ بنابراین لازم بود موسسه‌ای وجود داشته باشد تا بزرگان اهل فن را جمع کند و این بزرگان به آسیب‌شناسی در این حوزه بپردازند و راه را از چاه تشخیص دهند. ما در حال حاضر در حال انجام این کار هستیم؛ البته اعتقاد داریم آسیب‌ زمانی قابل بررسی است که در زمینه اصلاح آن کاری شده باشد ولی هیچ کاری در این حوزه برای اصلاح آسیب‌ها انجام نشده است؛ اما با این حال حوزه مداحی و ذاکرین اهل بیت از سلامت مثال زدنی برخوردار است و جمعیت این جامعه از سلامت روحی و روانی برخوردارند.
از طرفی اگر مثلا در بخش شعر مداحان ما آسیب داشته باشیم باید بدانیم فقط 5 درصد مداحان شاعر و صاحب تشخیص هستند که تعدادشان خیلی کم است و هیچ کس به مداحانی که خود شاعر و صاحب تشخیص نیستند نگفته است که شعری که شما می‌خوانید آسیب و غلو است. ما اعتقاد داریم کار مثبتی در این زمینه انجام نشده و باید قبلاز هر پالایشی تفکری وجود داشته باشد.

در مسیری که برای پیشبرد اهدافتان انتخاب کردید مشکلاتتان چه بود؟
جاور: در این مسیر کمتر دچار مشکل شدیم و اعتقاد داریم که اصلا مسیر عادی نداشته، چرا که ما کاری که بیش از 10 سال زمان نیاز داشت در مدت کوتاهی انجام دادیم؛ از استان‌ها جلب اعتماد کردیم که آنها هم فعالانه ما را پذیرفتند.

تنها مشکل ما بودجه است، پیش‌بینی می‌کنیم اگر 3 تا 4 هزار نفر را تحت پوشش قرار دهیم 2 تا 3 میلیارد تومان بودجه می‌خواهیم. البته سازمان تبلیغات، وزارت ارشاد، اوقاف و بعضی از نهادهایی که فعالیت ما به آنها مرتبط بود کمک‌هایی می‌کنند.

اصل بودجه خود را از کجا تأمین می‌کنید، آیا دولت ردیف بودجه‌ای خاص به شما اختصاص داده است؟
جاور: سال گذشته یک ردیف بودجه را گرفتیم که آخرین بند بودجه فرهنگی ارائه شده به مجلس بود با مبلغ 400 میلیون تومان که بخشی از هزینه‌ها را تحت پوشش قرار می‌داد.

از طرف دیگر نیز هر کدام از فعالیت‌های ما تعاریف خاصی دارد که توسط نهادهای فرهنگی مثل وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات اسلامی، اوقاف و... تأمین بودجه می‌شویم ولی با این وجود کفاف کار ما را نمی‌دهد.

همکاری دعبل با سازمان تبلیغات اسلامی به چه شکل است؟
جاور: جنس کار ما خیلی به سازمان تبلیغات اسلامی نزدیک است و یکی از دلایل آن هم این است که مخاطبان ما یکی است و کمک‌های خوبی هم از این سازمان به ما شده؛ البته با سازمان ملی جوانان و دیگران هم هماهنگی و ارتباط داریم.

آیا فعالیت‌های شما با سازمان تبلیغات اسلامی و دیگر بخش‌های مشابه به موازی کاری نمی‌رسد؟
جاور: سازمان تبلیغات اسلامی یک وظیفه ذاتی دولتی دارد و براساس آنچه در وظایفش تعریف شد فعالیت‌های خود را چینش می‌کند؛ این بخش کاری ما آنقدر بکر است که اگر بخشی از آن را هم سازمان در دست گیرد باز هم دعبل کارهایی برای انجام دادن دارد، در زمان معاونت آقای اسکندری و آقای روحانی‌نژاد در بخش فرهنگی سازمان هر دو تأکید دارند که دولت تمایل دارد برخی امور را به خود مردم و جامعه واگذار کند ما هم در همین راستا به عنوان موسسه‌ای که در وزارت ارشاد ثبت شده و مجوزهای لازم را گرفته از آرمان‌های انقلاب دفاع می‌کند وظایف خود را انجام می‌دهیم.

آیا تا به حال با ارگان‌هایی که ارتباط تنگاتنگی با آنها دارید یا وظایف‌ آنها نزدیک به وظایف شما است به اختلاف برخورده‌اید؟
جاور: ما نمی‌خواهیم به اختلافات دامن بزنیم، چرا که در این حوزه یک مجموعه متخصص را جمع کرده‌ایم؛ ولی خیلی‌ها در این حوزه در حال فعالیت هستند، مثل هیأت رزمندگان، موسسه‌ای مثل خیمه که کارهای قابل توجهی انجام داده‌اند، صدا و سیما و سازمان فرهنگی و هنری شهرداری که ممکن است گاهی نقدهایی را به هم داشته باشیم ولی واقعیت این است که نقدها کمکی به ما نمی‌کند. ما اعتقاد داریم که باید از ظرفیت مساعدت یکدیگر استفاده کنیم و به مداحان یاری برسانیم، ولی بیشتری مشکلی که در این جریان به جود می‌آید عدم هماهنگی در ارائه خدمات و اجرای برنامه‌هاست و این هدف آرمانی ماست که موسسه‌ای باشد تا فعالیت‌های ما را هماهنگ کند.

آیا شما تمام مداحان و ذاکرین را تحت پوشش قرار می‌دهید؟ آیا فیلتری برای ارزیابی آنها وجود دارد یا خیر؟
جاور: جامعه مداح باید براساس پارامترها و شاخصه‌هایی ویژه مشخص شود تا ما به آنها مداح بگوییم، این کار قبلا هم انجام می‌شد ولی تخصصی نبود.

پارامترهایی که مداحان باید داشته باشند چیست؟
جاور: آشنایی با احوالات معصومین و خاندان عترت(ع)، آشنایی با وضعیت جغرافیایی عتبات مقدسه و مشاهد منوره، آشنایی با روخوانی و روان‌خوانی قرآن، آشنایی با روخوانی و روان‌خوانی ادعیه، زیارت و احادیث معصومین(ع)، آشنایی، آگاهی و التزام به احکام شرعی، آشنایی با ادبیات فارسی؛ حداقل صحیح خوانی اشعار و متون، شهرت به مادحی اهل البیت(ع)، اشتهار به صلاح، سداد و تقوی، برخورداری از ظاهر(شکل و شمایل) مناسب و در خور شأن مداحی(فقدان اثار فسق و عدم مغایرت با ظاهر عرف مداحان اهل البیت (ع)، داشتن حداقل 5 سال سابقه مداحی در محافل گرامیداشت اهل البیت(ع)، توانایی اداراه یک جلسه مدح و مرثیه اهل البیت(ع) از ابتدا تا انتها و همچنین داشتن کارت پایان خدمت نظام وظیفه و یا معافیت دائم، از شرایط مداحان برای بهره‌مندی از خدمات عام بنیادی است.

تعامل دعبل با سازمان تبلیغات اسلامی به چه شکل است؟
جاور: از آن جایی که نیاز است خودمان را معرفی کنیم در اکثر استان‌ها بحث تجمع مداحان و سازماندهی آنها توسط سازمان تبلیغات اسلامی انجام می‌شود در واقع ما مکمل فعالیت‌های سازمان تبلیغات اسلامی هستیم.

فعالیتهای ویژه محرم موسسه دعبل چیست؟
جاور: همایش‌های جامعی را ترتیب دادیم با حضور فرهیختگان که در 6 کار گروه تخصصی بحث کردند، اما عمدتا خدماتمان را ابتدا از طریق زیرساخت‌ها تهیه می‌کنیم وقتی آماده بهره‌بردای شد اعلام می‌کنیم.

در حال حاضر چه زیرساختی آماده بهره‌برداری است؟
جاور: زیرساخت‌های فعلی هنوز آماده بهره‌برداری نیستند مثلا خدمات کارت درمان برای جامعه مداحان بالای 60 سال را داریم که هنوز کامل نشده و قابل ارائه نیست. دیگر اینکه بحث تأسیس صندوق قرض الحسنه بنیاد است که مقدماتش انجام شده و امیدواریم تا پایان سال آینده بتوانیم این کار را انجام دهیم، بحث دیگر اینکه با همکاری سازمان تبلیغات اسلامی و چند سازمان دیگر پژوهشی در حال انجام است در خصوص حضرات معصومی که تاریخ و چگونگی شهادتشان مشخص نیست تا این پژوهش در اختیار مداحان قرار گیرد و همچنین تهیه کتاب‌هایی به عنوان بسته مورد نیاز برای مداحان که این بسته متون هماهنگ و یکدستی برای مداحان سراسر کشور است.