آرمان هیأت - داستان ثبت جهانی تعزیه ادامه دارد

در صورت موافقت سازمان یونسکو با مدارک ارسالی این میراث معنوی تا پایان سال در فهرست میراث جهانی قرار می‌گیرد.

مردم‌شناسی-هنر: سید‌عظیم موسوی مسئول ثبت جهانی پرونده تعزیه، زمان اعلام شده از سوی یونسکو برای بررسی پرونده ثبت مهمترین نمایش آئینی ایران در فهرست میراث جهانی را از مهر تا اسفند سال جاری عنوان کرد و گفت: در صورت موافقت سازمان یونسکو با مدارک ارسالی ما این میراث معنوی تا پایان سال در فهرست میراث جهانی قرار می‌گیرد.

اولین اقدامات صورت گرفته برای ثبت جهانی تعزیه در فهرست میراث جهانی از سال ۱۳۸۴ آغاز شد که در آن زمان مدارک ارسالی به یونسکو به دلیل برخی از نواقص مورد تأیید قرار نگرفت و بازگردانده شد.

آغاز راه ثبت جهانی تعزیه
موسوی یکی از اقدامات مؤثر برای ثبت جهانی این هنر نمایشی را ثبت ملی آن عنوان کرد و گفت: یکی از اشکالات وارده از سوی یونسکو به این پرونده عدم ثبت ملی آن در کشورمان بود. خوشبختانه با تلاش سازمان میراث فرهنگی و در پی نشست‌های متعدد در مرکز هنرهای نمایشی این نمایش آئینی مذهبی حدود ۶ ماه قبل به ثبت ملی رسید.

مهمترین نتیجه ثبت جهانی این هنر نمایشی
داوود فتحعلی‌بیگی، کارشناس نمایش‌های سنتی آئینی وارد شدن تعزیه به چرخه آموزشی برای جلوگیری از فراموش شدن و حفاظت از آسیب‌های وارده به آن را مهمترین نتیجه ثبت جهانی این هنر نمایشی دانست و گفت: در تمام نقاط دنیا بخصوص آسیا و در کشورهایی از جمله چین و روسیه جایگاه والایی برای نمایش‌های آئینی سنتی خود قائل هستند، به‌طوری که هم آن را از گزند فراموشی حفظ می‌کنند و هم با تأسیس مراکز آموزشی در راه آموزش این هنرها به نسل‌های بعد می‌کوشند.

پیشینه تعزیه در کشور ایران به سال‌های دور یعنی دوران صفویه باز می‌گردد و در این چند قرن مخاطبان زیادی را جذب خود کرده است.

کشور مدعی ثبت این میراث ملی
سید‌عظیم موسوی نیز حفظ این میراث ملی را در شرایطی که کشوری چون ترکیه مدعی ثبت آن به نام کشور خود بوده است، بسیار ضروری می‌داند و می‌گوید: از حدود ۳ ماه پیش مسئولیت ثبت این پرونده به عهده من گذاشته شد و ما تمام تلاشمان را برای ساخت فیلمی ۱۰دقیقه‌ای برای به تصویر کشیدن تعزیه که یکی از شرط‌های ثبت جهانی آن بود، آغاز کردیم. در این مدت کوتاه آماری از تعداد گروه‌های تعزیه و اسامی آنها در کل کشور گرفتیم و با آشنایی نحوه اجرا و تکنیک‌های خاص هر کدام از این گروه‌ها، این فیلم را تهیه کردیم.

بنابر این گزارش، این فیلم تمام نشانه‌ها و قراردادهای تعزیه را در خود دارد و مکان اجرا، انتخاب رنگ‌ها، نوع رجزخوانی، نوع کلام آوازی، نقش موسیقی و ارتباط آن با تصویر در هنگام اجرا را دربر می‌گیرد. همچنین توجه و نوع استقبال مردم از تعزیه نیز یکی دیگر از مواردی است که در این فیلم ۱۰ دقیقه‌ای و در قالب مستند به تصویر کشیده شده است.

جایگاه مناسب تعزیه در میان مردم
احمد عزیزی که حدود ۲۰ سال معین‌البکای گروه تعزیه حضرت سیدالشهدا‌(ع) بوده، ثبت ملی و جهانی این هنر را کمک بزرگی به حفظ و گسترش آن می‌داند و به «ایران» می‌گوید: تعزیه به عنوان هنری که از سال‌ها پیش واقعه عاشورا و جنگ‌های صدر اسلام را به تصویر کشیده، از جایگاه خوبی در بین مردم کشور برخوردار است. در صورت موفقیت ایران در ثبت جهانی این میراث ملی فرصتی برای آشنایی جهانیان با این هنر آئینی نمایشی پیدا خواهیم کرد و در ضمن در خود کشور نیز از حمایت‌های بیشتری برخوردار می‌شویم.

موسوی، مسئول ثبت جهانی تعزیه در یونسکو درباره ارسال مدارک مورد نظر به این سازمان می‌گوید: اسفند سال گذشته آخرین مهلت ارسال مدارک به سازمان یونسکو بود که خوشبختانه ما یک ماه زودتر از اتمام زمان تعیین شده این مدارک را ارسال کردیم. در صورتی که موفق به ارسال مدارک در مهلت مقرر نمی‌شدیم، زمان بررسی پرونده تعزیه به ۱۰ سال آینده موکول می‌شد.

گفتنی است که در کنار این فیلم ۱۰ دقیقه‌ای حدود ۴۰ صفحه شامل اطلاعات و سؤالاتی پیرامون تعزیه نیز برای ثبت جهانی از سوی یونسکو در نظر گرفته شده بود که پاسخ به تمام سؤالات مورد نظر نیز به همراه فیلم مستند تعزیه به یونسکو ارسال شده است.