آرمان هیأت - مقایسه تعزیه و تئاتر در اثری از محمود عزیزی

كتاب «ترسا دختر مسیحی» بررسی دیدگاه برخی از نظریه‌پردازان معاصر تئاتر و مقایسه آن با تعزیه تالیف و تدوین محمود عزیزی در شمارگان ۱۵۰۰ نسخه و با قیمت ۲۲۰۰ تومان از سوی موسسه تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری(متن)منتشر شده است.

فرهنگ: كتاب «ترسا دختر مسیحی» بررسی دیدگاه برخی از نظریه‌پردازان معاصر تئاتر و مقایسه آن با تعزیه نوشته محمود عزيزی به چاپ رسيد.

هدف اين نوشته كوشش برای شناسايی كلام نهايی تئاتر در دوره‌های گوناگون تاريخ در جوامع بشری است. مولف اين اثر سعی در بازنمايی انگيزه‌های اصلی تئاتر در سير تكامل جوامع بشری و جايگاه و رسالت آن دارد.

مولف در اين اثر با نگاهی گذرا به نظریات مشابه با شکل اجرای تعزیه و با در نظرگرفتن توصیف نمایش «دختر مسیحی» به وسیله «کنت دوگوبینو» سعی كرده تا آنجا که ممکن است شباهت‌ها و نقاط قوت تعزیه را در مقایسه با شكل‌های دیگر نمایش توضیح دهد.

وي تاكيد مي‌كند در تمام این نقطه نظرها دو مورد برای تولید تئاتر به طور مشخص مشترک است که بدون این دو تئاتر پدید نمی‌آید، این دو مورد «بازیگر» و «تماشاگر» است که خروجی آن هنر تئاتر را شکل می‌دهد.

به اعتقاد عزيزی این اساس انجام کار تمام تئاترها در گونه‌های مختلف است و آنچه اختلاف‌ها را شعله‌ور می‌کند، خروجی تئاتر است، اینکه آیا این تئاتر طبقه ويژه‌اي را دربرمی‌گیرد یا خیر؟

مولف در مقدمه اين كتاب درباره تاريخ جديد بشر در ارتباط با تئاتر نوشته و می‌افزايد: آنچه از تاريخ جديد بشر در ارتباط با تئاتر می‌توان دريافت، اين است كه تئاتر پس از گذر از مقام فعاليت آيينی نمايشی نه در مقام پاسخگويی به سوالات گوناگون بشر در مقابل هستی و روابط ميان انسان‌ها، بلكه بايستی به منظور تهذيب و بازنمايی رفتارهای انسانی، نابسامانی‌ها، كاستی‌ها، قدرت‌های ماوراءالطبيعه و رفتارهای زندگی اجتماعی، الگويی را نشان دهد؛ شان زندگی و رفتار جمعی را به عنوان وسيله‌ای مناسب‌تر در مقابل جنگ و ستيز به نمايش گذارد.

مناسبات دانش عمومی مخاطب در ارتباط با خواسته‌های روزمره و تمنای او از كاستی‌های ناشناخته زندگی را در بحث و گفت‌وگو به تعامل بكشاند، همچنين موضوع سرشت، سرنوشت و خردورزی انسان در مقابل انسان و انسان در برابر ناشناخته‌ها را به نمايش بگذارد.

عزيزی در بخشی از كتاب به تفكرات و جريان‌های فكری در تئاتر اشاره كرده و می‌افزايد: از دوران گذر از تئاتر کلاسیک، تئاتر رومانتیک، تئاتر ناتورالیستی و تئاتر واقع‌گرای استانیسلاوسکی تا رسیدن به تفکرات نظریه‌پردازان تئاتر مردمی، تئاتر کارگری و شکل‌گیری دو قطب نمایشی در دو شکل دیداری و دریافتی که نوع ارسطویی آن مبتنی بر همزادگرایی و تزکیه نفس است و در آن مخاطب، از فعل نمایش متاثر می‌شود و تئاترهای حماسی برشت که مخاطب منتقد و نظاره‌گر فعل تئاتر است، رویکردی پدید آمد که مبتنی بر تفکر «گوردن گریگ» و سپس «آرتور» بود. از دل نظریات این دو نفر جریان‌های تئاتر گروتفسکی، بروک، باربا و ارمان گاتی به عنوان شکلی از ارایه مضامین تئاتر در سطح جهان مطرح شد.

عزيزی تاكيد می‌كند ما در ایران با عبور از مراحل مختلف جریان‌های اجتماعی هنوز در مرحله کپی ناخوانای تئاتر غرب به سر می‌بریم، حال آنکه دستمایه‌های تئاتر مردمی در کشور به وفور یافت می‌شود، به گونه‌ای که تکنیک‌های آن هنوز وسیله بهره‌وری بزرگان تئاتر در غرب است.

وی در بخشی از كتاب نمایش «ترسا دختر مسیحی» را بررسی كرده و می‌افزايد: «گوبینو» به زیبایی از اين اثر یاد کرده است. در اين متن کلام برای بیان مفاهیم جای خود را به زیبایی دیدن و عمل نمایشی داده است، ضرورت خود را از یاد برده است ؛ نمایشی که بدون شک می‌تواند به ایده‌آل‌های نظریه‌پردازان تئاتر معاصر اروپا پاسخ دهد.

كتاب «ترسا دختر مسیحی» بررسی دیدگاه برخی از نظریه‌پردازان معاصر تئاتر و مقایسه آن با تعزیه تالیف و تدوین محمود عزیزی در شمارگان ۱۵۰۰ نسخه و با قیمت ۲۲۰۰ تومان از سوی موسسه تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری(متن)منتشر شده است. سخن ناشر، پیشگفتار، کتابنامه، منابع برای مطالعه بیشتر، سخن آخر و نمایه ضميمه اين اثر است.

«نجوای درون»، «تاریخچه مختصر تئاتر کمدی فرانسه»، «تحول نظریه‌های تئاتری»، «تئاتر در خدمت مردم»، «تماشاگر»، «عصر کارگردان»، «مکان نمایش تعزیه و تالارهای مدرن»، «آنتوئان آرتو»، «گروتفسکی»، «کانتور»، «ائوجنیو باربا»، «ارمان گاتی»، «تعزیه» از بخش‌هاي اين كتاب است.