آرمان هیأت - سرمنشا موسیقی دستگاهی ایران تعزیه است

مداحان برای ارائه آثار ماندگار و مطلوب نیازمند شناخت ردیف‌های آوازی و دستگاه‌های موسیقایی هستند.

فرهنگ: رييس مرکز موسيقی حوزه هنری گفت: سرمنشا موسيقی دستگاهی ايران تعزيه است.

«رضا مهدوی» با اشاره به وضعیت موسیقی مذهبی در کشور اظهار داشت: موسیقی مذهبی نسبت به دهه‌های گذشته وضعیت مطلوبی ندارد هرچند که نسبت به هفت یا هشت سال قبل بهتر شده است.

وی با اشاره بر اینکه منظور از دهه‌های گذشته بعد از انقلاب مشروطیت است‌، افزود: با وجود اینکه رضا خان از برگزاری مراسم تعزیه جلوگیری می‌کرد‌، ملودی‌ها و ریتم‌های سینه زنی بکر، صادقانه‌، عالمانه و آگاهانه‌ای ساخته شد.

رییس مرکز موسیقی حوزه هنری گفت: این روند مطلوب تا دهه ۶۰ ادامه داشت بطوریکه در هشت سال دفاع مقدس نیز کارهای ارزشمندی از هنرمندانی همچون «صادق آهنگران» تولید شد.

وی ادامه داد: متاسفانه روند تولید آثار موسیقایی مطلوب مذهبی از نیمه دوم دهه ۷۰ تا چند سال اخیر به سبب ناآگاهی برخی از جوانان مداح متوقف شد.

مهدوی ادامه داد: در این سال‌ها جوان مداح بدون در نظر گرفتن مقام و جایگاه اهل بیت(ع) با الهام پذیری از موزیک‌های پاپ غربی و استفاده از این نوع ریتم در آهنگ‌های عزاداری می‌خواستند یک شبه ره صد ساله را بروند.

وی با تاکید بر اینکه دیدگاه حاکم مسوولان فرهنگی در دهه ۷۰ جذب جوانان تحت هر شرایطی بود، یادآور شد: می‌توان در حوزه موسیقی از آزمون و خطا استفاده کرد ولی در مذهب این اجازه وجود ندارد.

مهدوی گفت: جوان شیعی برای عزاداری سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله الحسین‌(ع) نیازی به اینگونه اقدامات ندارد و بر همین اساس نیز نمی‌توان به هر شکل و تدبیری جوانان را جذب کرد چرا که عوام فریبی در فرهنگ عاشورایی بی‌معنا است.

وی با اشاره بر اینکه همین عوامل سبب شد تا علما‌، مسولان فرهنگی کشور و مردم دین مدار از وضعیت موجود اعلام انزجار کنند، تصریح کرد: بر همین اساس حوزه هنری درچند سال اخیر سعی کرد تا نمونه‌ها متفاوتی را در نوع‌های مختلف به جامعه ارائه دهد تا به عنوان الگویی از آن استفاده شود.

مهدوی گفت: مرکز موسیقی حوزه هنری در صورت حمایت مادی و معنوی از نهادهای دولتی می‌تواند با برگزاری کلاس‌های ویژه‌ای با اساتید مجرب برای مداحان‌، ضمن واکاوی مفاهیم و ریتم‌های موسیقی‌های مذهبی نمونه‌ها و الگوهای مناسبی را به جامعه عرضه نماید.

رییس مرکز موسیقی حوزه هنری افزود: مداحان برای ارائه آثار ماندگار و مطلوب نیازمند شناخت ردیف‌های آوازی و دستگاه‌های موسیقایی هستند.

این پژوهشگر موسیقی با اشاره به حمایت‌های دولت درترویج موسیقی‌های مذهبی مناسب، گفت: اگر دولت موسیقی خوب را حمایت کند و از هم‌اکنون چهره‌های شایسته این هنر را برای محرم سال آینده شناسایی و به آنها سفارش کار بدهد، شاهد موسیقی‌های مذهبی خوبی خواهیم بود.

وی یکی دیگر از علل ترویج موسیقی‌های نامناسب مذهبی را علاوه بر عدم حمایت دولت، ممیزی دانست و گفت: ‌‌به عقیده من ممیزی‌ها باید به سمت حمایت بروند نه این که خدای نکرده باعث رنجاندن جوانان تازه کار شود چرا که آنها از کار مذهبی به نوعی دلزده می‌شوند و گاه به دنبال کارهایی می‌روند که متاسفانه از شبکه‌های خارج از ایران پخش می‌شوند.

مهدوی در خصوص انتخاب شعر برای ارائه موسیقی مذهبی اظهار داشت: معتقدم موسیقی بی‌کلام است که می‌تواند تداعی موسیقی مذهبی باشد که نمونه‌ بارز آن «نی‌نوای» حسین علیزاده است.
این موسیقی‌ با هر تصویری بازگوکننده واقعه کربلا است و به خوبی در این سال‌ها به جان و دل مردم نشسته، بر این اساس کلام خیلی نمی‌تواند در این زمینه مؤثر باشد.

وی ادامه داد: نوع ملودی، نوع انتخاب دستگاه و نوع تنظیم باید به گونه‌ای باشد که آن روز و واقعه خاص را در ذهن مردم تصویر‌سازی کند این بخش وقتی باکلام می‌شود موسیقی تحت‌الشعاع کلام قرار می‌گیرد، پس در این صورت کلام باید وزنش از موسیقی بیشتر باشد.

مهدوی با بیان این که ما در یک دوره‌ای بعد از انقلاب ترانه ‌سرایی را از دست دادیم، اظهار داشت: ما در این زمان بیشتر به شعرهای کلاسیک که زیاد بار معنایی لازم را ندارند، روی آورده‌ایم و این در حالی است که می‌توانیم از شعرهای شاعرانی چون خواجه عبدالله انصاری، عثمان سامانی و دیگر شعرا استفاده کنیم.

وی ادامه داد: باید از جوا‌ن‌ها در این زمینه حمایت کنیم و شرایطی برایشان فراهم نماییم تا با گرفتن دستمزد مدت‌ها بر سر یک شعر کار کنند چرا که در غیر این صورت دلزده می‌شوند و از راه اصلی دور می‌مانند.

مهدوی تصریح کرد: ارشاد، صداوسیما و حوزه هنری باید هر کدام یک گوشه این کار بزرگ را بگیرند و با کمک سازمان تبلیغات اسلامی که مؤظف به حمایت در موضوعات دینی و مذهبی است به کسانی که در این زمینه یا شهرت دارند و یا ندارند، سفارش کار دهند.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه حوزه هنری سعی در احیای سبک های کهن و فراموش شده عزاداری ها دارد ، اظهار داشت: امسال مرکز موسیقی حوزه هنری سه کار ویژه عاشورایی را آماده انتشار دارد که مراحل تولید و بسته‌بندی آنها تمام شده است.

وی افزود: آلبوم «غزال حرام» کاری از «مسعود رضایی» و «عین‌الله رضایی» است که به روایت «زمینه‌خوانی»، یکی از سبک‌های فراموش شده سینه‌ زنی‌های قدیم تهران بوده که در نوع خود منحصر و نمونه و الگوی مناسبی است برای مداحان، شاید اگر این روش سینه زنی و نوحه‌خوانی متروک نمی‌ماند و در زمان خود بدرستی معرفی می‌شد، برخی سبک‌های موهون امروزی مجال ظهور پیدا نمی‌کردند.

مدیرکل مرکز موسیقی حوزه هنری در توضیح دیگر آثار تولید شده عاشورایی این مرکز اضافه کرد: آلبوم «۷۲» به آهنگسازی «رسول رسولی» و خوانندگی «مرتضی حیدری ‌‌آل‌کثیر» و «مهدی المومن» در شش قطعه موسیقایی، روایی و افکتیو است که قابلیت فراوان تصویری نیز دارد. این اثر در نوع خود جذاب و تاثیرگذار بوده و با دو بیان عربی، فارسی است.

مهدوی همچنین به مجموعه پنج جلدی آلبوم «پیش‌خوانی در تعزیه» اشاره و تصریح کرد: این اثر روایتی پژوهشی است در نغمات آوازی شبیه‌‌خوانی، که «محمد صالح‌پور» آن را گرد‌آوی کرده‌ است.

وی ادامه داد: این نغمات را حاملان فرهنگ عاشورایی از مناطق مختلف ضبط کرده و به صورت پژوهشی ارائه کرده‌اند و این اثر برای مداحان اهل بیت(ع) نمونه‌ای خوب و البته کاربردی است.

مهدوی یادآور شد: مرکز موسیقی حوزه هنری با رسالت پرداختن به انواع موسیقی‌های سالم و ریشه‌دار، برای چنین ایام حماسی، تاریخی، دینی از گذشته تاکنون آثار ارزشمندی را تولید و روانه بازار کرده‌ است.