آرمان هیأت - «عصر روز دهم» روایت عاشورایی از موقعیتی داستانی

«عصر روز دهم» روایت عاشورایی از موقعیتی داستانی

مهمترین ویژگی فیلم اشاره به وقایع عاشورا نیست، کربلا، عراق و واقعه عاشورا در پس‌زمینه ماجرایی هستند که قرار است دو نیمه گمشده را به هم وصل کنند، دو خواهر که جنگ آنها را سال‌ها از هم دور کرده است.

فرهنگ: مجتبی راعی در فیلم سینمایی «عصر روز دهم» تلاش کرده با نمایش واقعیت‌های جامعه بحران زده عراق پیوندی میان قصه‌ای امروزی با واقعه عاشورا برقرار کند.

مجتبی راعی در این سال‌ها فیلم‌های مختلف و متعدد ساخته، گونه‌های متنوع را تجربه کرده است، هم فیلم کمدی ساخته، هم فیلم معناگرا و هم فیلم اجتماعی، در گونه‌های متنوع بخت آزمایی کرده و از این که در دل سینمای حرفه‌ای تجربه کند ابایی نداشته است.

«عصر روز دهم» ادامه منطقی همان تجربه کردن‌ها و بخت‌آزمایی‌ها است. هم تعلق خاطر سازنده‌اش به سینمای دینی را نشان می‌دهد، هم رنگ و بوی اجتماعی دارد.

مجتبی راعی تلاش کرده در این فیلم با روایت ماجرایی خانوادگی که رگه‌های ملودرام دارد، نقبی به تاریخ عاشورا بزند و غیر مستقیم واقعه عاشورا را تحلیل و تبیین کند، مهمترین ویژگی فیلم اشاره به وقایع عاشورا نیست، کربلا، عراق و واقعه عاشورا در پس‌زمینه ماجرایی هستند که قرار است دو نیمه گمشده را به هم وصل کنند، دو خواهر که جنگ آنها را سال‌ها از هم دور کرده است.

می‌توان جدایی دو خواهر را کنایه از فاصله میان دو فرهنگ و ملت خواند که ریشه‌های مشترک مذهبی و آئینی دارند، جنگ و بازی‌های سیاسی میان آنها فاصله انداخته است و سرزمین کربلا و عاشورا بهانه‌ای است تا آنها دوباره کنار هم قرار بگیرند، «عصر روز دهم» از بعد اجتماعی تصویرگر مناسبات جامعه‌ای درگیر جنگ و حضور نیروهای امنیتی خارجی است، سرزمینی که در آن امنیت به مفهوم واقعی‌اش وجود ندارد.

راعی بخش‌هایی از فیلم را در کربلا ساخته، در میان عزاداری و ازدحام جمعیت کارگردانی این سکانس‌ها نشان از تبحر و تسلط او دارد، اما ضرباهنگ فیلم کند است، از نیمه‌های فیلم دنبال کردن قصه کمی سخت است و طاقت تماشاگر در این سکانس‌ها تمام می‌شود. حجم قصه‌های فرعی و شخصیت‌های مکمل قصه اصلی را زیر سایه قرار می‌دهد و ماجرای دلبستگی مریم (هانیه توسلی) و دکتر (احمد مهرانفر) خوب از کار درنیامده است و پایان فیلم که با فرجام رسیدن این عشق همراه است، توجیه منطقی ندارد.

«عصر روز دهم» اما در میان آثاری که به نوعی به واقعه عاشورا می‌پردازد، به دلیل نمایش صحنه‌های عزاداری امام حسین‌(ع) به شکلی مستند و تاثیرگذار اهمیت دارد، در سینمایی که سیمایی عاشورا در آن کمتر نمود بیرونی داشته است، «عصر روز دهم» خاطره‌ای از کارگردانی است که در دل آتش و خون و قصه‌ای امروزی اشاره‌ای غیرمستقیم به حادثه‌ای دارد که تاریخ شیعه را رقم زده است.

فیلم را اگر زنده‌یاد رسول ملاقلی‌پور می‌ساخت احتمالا با تراژدی بیشتری همراه بود، ملاقلی‌پور که پیشتر و در «پرواز در شب» به واقعه عاشورا ادای دین کرده بود در این فیلم می‌توانست ابعاد دیگری از این حادثه و معادل‌های امروزینش را به تصویر بکشد، اما حالا و در نسخه فعلی نمی‌توان ردپایی از ملاقلی‌پور و نگاه تلخش به دنیای امروز را یافت.