آرمان هیأت - مثنوی‌های عاشورایی در ۴۰ منزل گردهم آمدند

کتاب مجموعه مثنوی‌های عاشورایی با عنوان «که بربندید محمل‌ها» به نوعی ادامه دفتر «جرس فریاد می‌دارد» به حساب می‌آید که دربرگیرنده ۷۲۰ غزل عاشورایی‌ست.

فرهنگ: مجموعه‌ای از مثنوی‌های عاشورایی در دفتری با عنوان «که بربندید محمل‌ها» با گزینش و پژوهش جواد هاشمی(تربت) و میثم کریمی توسط انتشارات شرکت تعاونی کارآفرینان فرهنگ و هنر منتشر شد.

کتاب مجموعه مثنوی‌های عاشورایی با عنوان «که بربندید محمل‌ها» به نوعی ادامه دفتر «جرس فریاد می‌دارد» به حساب می‌آید که دربرگیرنده ۷۲۰ غزل عاشورایی‌ست.

در مقدمه این کتاب گستره موضوعی و زمانی این گزیده اشعار هم‌چون کتاب «جرس فریاد می‌دارد» آغاز حرکت قافله امام حسین(ع) از مدینه و بازگشت آن‌ها به این شهر عنوان شده است.

تعداد اشعار این مجموعه ۳۷۳ مثنوی است که حدود ۱۰۴۰۰ بیت شعر را شامل می‌شود. همچنین مثنوی‌های این دفتر تنها در بحر رمل مسدس محذوف(مقصور) یعنی فاعلاتن فاعلاتن فاعلن(فاعلات) انتخاب شده‌اند و از قالب «غزل مثنوی» چشم‌پوشی شده است.

این دفتر سروده‌های ۱۰۶ شاعر متقدم و متاخر را شامل می‌شود که در انتهای کتاب نیز فهرست الفبایی آن‌ها ارائه شده است.

آیت‌الله وحید خراسانی، افسر سبزواری، علی انسانی، حسین اسرافیلی، پرتو اصفهانی، محمود شاهرخی، خباز کاشانی، خوشدل تهرانی، بابک دولتی، رفعت سمنانی، ساکت اصفهانی، سرباز بروجردی، صابر همدانی، عبرت نایینی، فیض ثانی‌کاشانی، عبدالجبار کاکایی، سیدعلی موسوی گرمارودی، محمد‌سعید میرزایی، احمد نعمتی، واصل کابلی، رضاقلی‌خان هدایت، وهاج خوانساری و وصال شیرازی برخی از شاعرانی هستند که مثنوی‌های عاشورایی آن‌ها در این کتاب گنجانده شده است.

هاشمی و کریمی در مقدمه کتاب آورده‌اند که در گزینش و پژوهش این اشعار بیش از هزار جلد دیوان، تذکره و مجموعه شعر دیده و بررسی شده و انتخاب اشعار با دقت‌نظر صورت گرفته است. به عبارت دیگر پس از انتخاب هر مثنوی، باتوجه به قوت ادبی و سیر داستانی، ابیات، یکی پس از دیگری برگزیده و پیاپی چیده شده‌اند.

در پاورقی هر مثنوی، تعداد ابیات برگزیده از تعداد ابیات کل شعر به صورت کسر و همچنین ماخذ و منبع هر مثنوی با ذکر شماره جلد و شماره صفحه آن مشخص شده و چنان‌چه شاعر، مصرع یا ابیاتی را از شاعران دیگر تضمین کرده و یا وام گرفته در پاورقی به آن‌ها اشاره شده است.

از سوی دیگر مشخصات کامل‌تر منابع و ماخذ نیز در انتهای کتاب با عنوان «کتاب‌نامه» آمده است.

مراثی و مصائب گوناگون واقعه عاشورا و مطالب مرتبط با آن همانند کتاب «جرس فریاد می‌دارد» در ۴۰ دفتر طرح‌ریزی شده تا علاوه بر آن‌که از عددی کامل حکایت می‌کند، قافله‌سالاری حضرت سجاد(ع) و حضرت زینب(س) را یادآور شود.

چینش اشعار در هر منزل به ترتیب حروف الفبایی تخلص یا شهرت شاعر صورت گرفته است.

مدح حضرت حسین‌بن علی(ع)، حرکت از مدینه، حرکت از مکه، هلال محرم و عذاداری، ورود به کربلا، سرزمین عشق؛ کربلا، اصحاب‌الحسین(ع)، حضرت مسلم(ع) و حضرت هانی(ع)، فرزندان حضرت مسلم(ع) و حضرت حر(ع) ۱۰ منزل نخست این دفتر هستند.

حضرت جون(ع)، برخی از یاران امام(ع)، فرزندان حضرت زینب(ع)، حضرت قاسم ‌بن‌‌الحسن(ع)، حضرت عبدالله‌بن‌الحسن(ع)، عطش، حضرت علی اصغر(ع)، حضرت علی اکبر(ع)، حضرت ابوالفضل‌العباس(ع) و شب عاشورا عنوان ۱۰ منزل بعدی این مجموعه است.

وداع، اتمام حجت و مناجات با پروردگار، مصائب شهادت حر، بازگشت ذوالجناح، شام غریبان، تنور خولی، حضرت زینب کبری(ع)، عبور قافله از قتلگاه و حرکت از کربلا عنوان‌های ۱۰ منزل دیگر این کتاب هستند.

دفن شهدا و بنی‌اسد، دروازه کوفه، مصائب اسارت، دیر راهب، ورود به شام، مجلس یزید، حضرت رقیه(ع)، اربعین، بازگشت به مدینه، حضرت ام‌البنین(ع) و حضرت رباب(ع) و حضرت علی‌بن‌الحسین(ع) عنوان‌های ۱۰ منزل آخر این دفتر هستند.

در گزینش و پژوهش این کتاب که در ۱۰۴۷ صفحه تدوین شده از ۹۷ ماخذ استفاده شده است.

مجموعه مثنوی‌های عاشورایی در دفتری با عنوان «که بربندید محمل‌ها» با گزینش و پژوهش جواد هاشمی(تربت) و میثم کریمی در شمارگان ۱۰ هزار نسخه و قیمت ۱۰۰ هزار ریال توسط انتشارات شرکت تعاونی کارآفرینان فرهنگ و هنر به تازگی منتشر و راهی بازار کتاب شده است.