آرمان هیأت - انتقاد صداوسیما به ادبیات «مختارنامه»

رئیس شورای عالی ویرایش سازمان صدا و سیما بیان کرد: انتقاد صداوسیما به ادبیات «مختارنامه».

فرهنگ: رئیس شورای عالی ویرایش سازمان صدا و سیما درباره‌ی دیالوگ‌ها و اصطلاحات به کار رفته در سریال «مختارنامه» گفت: در این سریال نه تنها از زبان امروزین و غیرتاریخی استفاده شده است، بلکه سعی شده از شکل قدیمی زبان استفاده شود در حالی که زبان به کار برده شده در این سریال شکل قدیمی ندارد.

موسی اسوار، با بیان این که انتقادات و ایرادها به نحوه‌ی بکارگیری زبان در «مختارنامه» کاملا بجاست، عنوان کرد: در کنار همه محاسن «مختارنامه» مثل فیلمنامه‌ قوی که جای قدردانی دارد، عمده‌ترین ایراد این سریال مساله زبان است. این مساله از جنبه‌های مختلف قابل بررسی است.

وی در ادامه به ذکرمثالی در این زمینه پرداخت و گفت: به عنوان مثال از نخستین اپیزود «مختارنامه» تا به حال بین ۳۰ تا ۴۰ بار از فعل «سخن کردن» استفاده شده است، اما اساسا چنین فعلی وجود ندارد. نویسندگان «مختارنامه» فکر می‌کرده‌اند این فعل شکل قدیمی است، اما در هیچ فرهنگ لغتی درج نشده است.

رئیس شورای عالی ویرایش صدا و سیما تاکید کرد: این که یک سریال از زبانی استفاده کند که در عین مفهوم بودن با مخاطب ارتباط برقرار کند خوب است، اما اصالت زبانی متناسب با زبان واقع نیز باید حفظ شود.

مجموعه‌ی «بوعلی‌سینا» هم یک سریال تاریخی بود و گرچه ایراداتی هم داشت، سعی کرده بود زبان زمان واقعه را نیز حفظ کند. در این سریال نیز از اصطلاحاتی استفاده شده بود که متعلق به آن زمان نبود به این مساله نادر زمانی گفته می‌شود.

اسوار در ادامه خاطرنشان کرد: سریال «مختارنامه» اصالت تاریخی دارد و حیف بود که مختارنامه با این همه هزینه دقت و وسواس تاریخی، انرژی و فیلمنامه خوب، زبان مناسبی نداشته باشد و زبانش ضعیف باشد.

وی گفت: به همه جنبه‌های مختارنامه نمره‌ی ۹۰ می‌دهم ولی به زبان این سریال از ۱۰۰ نمره به زحمت نمره ۲۵ می‌دهم. در مجموع باید زبان برنامه‌های تاریخی که ناظر بر حوادث و وقایع سده‌های پیشین هستند متناسب با آن زمان باشند.

اسوار در پایان درباره‌ی سریال داوود میرباقری متذکر شد: می‌توان با زبان روشن، ساده و همه فهم این اصالت تاریخی را لحاظ کرد گنجینه و واژگان تعبیرات و اصطلاحات زبان فارسی سرشار از معادل‌های خوب است. کافی بود یک یا دو ماه زمان برای مهذب ساختن زبان این سریال با رایزنی با اهل نظر اختصاصی داده می‌شد و سریال از هر حیث مطلوب و دلپذیر جلوه می‌کرد. اگر امروز نسل معاصر گاهی دچار تعارض در هنگام تماشای این سریال شود و تعابیر کاملا معمولی زبان امروز را در این سریال تاریخی می‌بینند و قدری رنج می‌برد به این علت است که همزمان باید دو فضا را با هم سازگار کنند یکی فضای تاریخی سریال و یکی فضای امروز.