آرمان هیأت - برگزیده جشنواره صدای همه را در آورد/رستاخیز توقیف می شود یا سانسور؟

برگزیده جشنواره صدای همه را در آورد/رستاخیز توقیف می شود یا سانسور؟

فیلم رستاخیز، آخرین ساخته احمدرضا درویش، جایزه بهترین فیلم و کارگردانی جشنواره فیلم فجر را برد اما به نظر می رسد مردم چندان با نظر هیات داوران جشنواره موافق نیستند. از همان روزهای ابتدای نمایش این فیلم در جشنواره، بسیاری از چهره های مذهبی به این فیلم اعتراض کرده و شیوه روایت واقعه عاشورا در این فیلم را مورد انتقاد قرار داده اند تا جایی که دیشب مداحان تجمعی در اعتراض به این فیلم برگزار کردند.

نمایش چهره تعدادی از اهل بیت امام حسین(ع) و به خصوص حضرت ابوالفضل(ع) در این فیلم، مهمترین نکته ای است که به آن اعتراض می شود. علاوه بر چهره حضرت عباس(ع)، رستاخیز برای اولین بار چهره حضرت علی‌اکبر(ع)، حضرت قاسم(ع)، حضرت مسلم(ع) و حضرت علی‌اصغر(ع) را هم نمایش داده است و همین مسئله باعث شده انتقادها به این فیلم شدت بگیرد. هرچند که عوامل فیلم اعلام کرده بودند برای این کار از علما مجوز گرفته اند و حجت الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی هم این مسئله را تائید کرده و گفته که این مجوز را به سازمان سینمایی تحویل داده بودند. آیت الله مکارم شیرازی یکی از مهم ترین چهره هایی بود که به فیلم رستاخیز اعتراض کرد. او در نامه ای خطاب به رئیس سازمان سینمایی کشور، نوشت: «عده قابل توجهی به دفتر ما شکایت کرده‌اند که چرا در فیلم رستاخیز چهره حضرت قمر بنی هاشم و جمعی دیگر از شهدای کربلا (علیهم السلام) به طور مشخص نشان داده شده و می‌دانیم این کار آثار نامطلوبی دارد و نیز به بعضی از وقایع تاریخی آن ایراد کرده‌اند. آیا بنا بر این است که سازمان سینمایی قداست مقدسات را بشکند و از خطوط قرمز بگذرد؟» آیت الله علوی گرگانی در نامه ای و در اعتراض به این فیلم نوشت: «متأسفانه در آستانه سی و پنجمین بهار انقلاب که با اعتقاد و ایمان مردم و رهبری مراجع عظام مخصوصا امام خمینی رحمه الله به بار نشست، بر خلاف نظر عموم مراجع مبنی‌بر عدم جواز نشان دادن تصویر ذوات مقدسه در فیلم‌ها، در فیلمی در جشنواره فجر این ذوات نشان داده شد. لذا این موضوع نوعی بی‌احترامی و بی‌توجهی به نظر دینی مراجع تقلید می‌باشد و باعث حرمت شکنی عظمت امام‌زادگان بزرگوار خواهد شد و لذا اینجانب این عمل را محکوم می‌کنم.» آیت الله نوری همدانی هم در پاسخ به استفتایی در این باره، نمایش چهره حضرت ابوالفضل العباس(ع) و‌ حضرت علی اکبر(ع) را در فیلم سینمایی رستاخیز جایز ندانست و نوشت: «چهره هر کدام از این شخصیت‌های بزرگ نباید پخش شود و باید قداست این جایگاه‌ها و شخصیت‌ها حفظ شود.»البته نمایش چهره نزدیکان امام حسین (ع) تنها نکته‌ای نیست که در فیلم رستاخیز به آن اعتراض شده است. در نامه مجید بنی فاطمه، یکی از مداحان اهل بیت، به این مسئله اعتراض شده که چرا بیشتر از آنکه پسر حر (ع) جذب عشق اباعبدالله (ع) شود به خاطر عشق زمینی خود به سمت سپاه آل الله (ع) کشیده شده است. او در نامه ای نوشت: «سازندگان فیلم «رستاخیز» با چه کسانی برای ساخت این فیلم مشورت کرده اند و از چه مشاوران و متخصصان دینی و تاریخی استفاده کرده اند که خروجی این اثر تا این اندازه با اصل تاریخ در تضاد است و در بسیاری از موارد به سمت تحریف واقعه عاشورا رفته است؟ آیا نباید برای هرکاری به سراغ متخصص آن رفت؟ آقای درویش و دوستانشان تا به حال ارباب مقاتل حضرت سیدالشهدا (ع) را خوانده اند؟ اگر خوانده اند این چه برداشتی است که در «رستاخیز» ارائه داده اند؟ اگر هم نخوانده اند که کار بسیار اشتباهی کرده اند که بدون مطالعه به سراغ ساخت چنین فیلمی آمده اند.» منصور ارضی هم جمعه این هفته و در مراسم دعای کمیل با انتقاد شدید از این فیلم و مسئولان سینمایی کشور گفت: «مراجع تقلید درباره حرام بودن نشان دادن تصویر معصومان(ع) فتوا داده اند. اما نشان دادن عکس و صورت اینها تنها بخشی از مشکلات این فیلم است؛ حالا هر چقدر هم می خواهند به طراح و سازنده و هنرپیشه های داخلی و رقاصان خارجی آن جایزه بدهند.در این جشنواره ها اینقدر خراب کاری صورت می گیرد که خود مسئولین بی مسئولیتشان هم صدایشان در می آید، طرف ده سال کار کرده است روی آن فیلم مسخره که هنرپیشه های آن جایزه بگیرند، اصل فیلم هم اهانت به امام حسین و حضرت زینب است.» مداحان: شما مقدسات ما را زیر پا له کردید دیشب و با برگزاری تجمع اعتراض‌آمیز هیات های مذهبی در مسجد ارک تهران، اعتراض مداحان شکل رسمی تری گرفت. در این مراسم مداحانی چون حسین سازور، محمود ژولیده، سید مجید بنی فاطمه، مهدی سلحشور ،فرج‌الله سحشور و حسین الله کرم حضور داشتند و اعتراض خود را به رستاخیز اعلام کردند. حسین سازور خطاب به احمدرضا درویش گفت: «شما مقدسات ما را زیر پا له کردید. شما صدای ناموس خلقت، حضرت زینب (س) را در این فیلم پخش کردید. آیا حقیقت عاشورا اینگونه است؟ مقام عاشورا آنقدر بالاست که غلام امام حسین(ع) را به مقامی رساند که امام زمان (عج) 1400 سال است به او سلام می‌دهد.نحوه شهادت حضرت علی‌اصغر (ع) سند مظلومیت امام حسین (ع) است اما درویش نتوانست این صحنه را به خوبی نشان دهد.» فرج‌الله سلحشور هم در این مراسم گفت:« قرار نیست درویش و هیچ کارگردان دیگر سینما در خدمت خدا، پیغمبر و امام حسین (ع) باشند. قرار است کارگردانها برای اینکه در راس باشند فیلم بسازند. متاسفانه ما این سینمای منحرف را پذیرفته‌ایم. دولت، مجلس، بزرگان، مداحان و حتی حزب‌اللهی‌ها این سینما را پذیرفته‌اند و برای همین نمی‌توان از درویش توقع داشت که برای ما فیلم بسازد. اگر درویش می‌خواست حقیقت داستان عاشورا را نشان دهد به او می‌گفتند خلاقیت ندارد و طوطی‌وار فیلم می‌سازد. غربی‌ها خلاقیت را در تغییر واقعیت‌ می‌دانند. این فیلم تازه اول خط است. آنها با سینما خانواده‌های ما را از هم می‌پاشند و ناموس ما را به اینگونه که اکنون می‌بینید در خیابانها می‌کشند و حتی امام حسین (ع) را از ما می‌گیرند.» سلحشور به سریال حضرت یوسف که خودش آن را کارگردانی کرده، هم اشاره کرد و گفت که این سریال در 6 سال گذشته پربیننده‌ترین اثر روی زمین بوده و 4 میلیارد نفر آن را دیده اند. احتمال اصلاح و ممیزی این اعتراض ها سینمایی ها را وادار به نشان دادن واکنش کرد. در اولین واکنش ها حجت الله ایوبی با تشکر از علما اعلام کرد که این فیلم باید با حضور علما بررسی شود. او گفت: «تمامی اشکالات وارد شده به این فیلم را در نظر می گیریم، اما عاجزانه درخواست می کنم با افرادی که پا در عرصه ساخت فیلم در مورد ائمه گذاشته اند، طوری رفتار نشود که مایوس شوند.» علی جنتی، وزیر ارشاد، هم که این روزها بیشتر انتقادها خطاب به او بود، بالاخره امروز واکنش نشان داد و اعلام کرد که 90 درصد این پروژه در دولت قبل اجرا شده بود. او گفت: «ما عادت به شنیدن و داشتن حواشی در تمام بخش‌های مختلف از جمله سینما، موسیقی و تئاتر داریم اما در خصوص حاشیه‌های فیلم رستاخیز باید بگویم بیش از 90 درصد این پروژه در دولت قبل صورت گرفت و عوامل این فیلم سینمایی حدود 9 سال برای آن وقت گذاشتند. رستاخیز به تاریخ عاشورا می‌پردازد و در کنار آن دغدغه علما و مراجع کاملا به جا است و ما به نگرانی‌های آنها احترام می‌گذاریم.» با این اعتراض ها حرف و حدیث هایی درباره حذف بعضی صحنه ها و ممیزی آنها برای اکران عمومی، شنیده می شود. جنتی هم تاکید کرده که ملاحظاتی به کارگردان این فیلم سینمایی ابلاغ شده و در زمان اکران باید آن نگرانی ها رفع شود و آن قمستهایی که مورد توجه مراجع است، حذف یا اصلاح شود. او حتی با اشاره به نمایش چهره حضرت عباس(ع) گفت که باید هاله ای از نور روی چهره حضرت ابوالفضل (ع) قرار بگیرد تا آن قداستی که حضرت عباس (ع) دارند حفظ شود. خطر توقیف در سال های گذشته انتقادات و اعتراض هایی به فیلم های دیگر سینمای ایران هم شده بود.«من مادر هستم» ساخته فریدون جیرانی، یکی از حاشیه دار ترین فیلم های سال گذشته بود که پای نمایندگان مجلسی چون حمید رسایی را هم به این ماجرا باز کرد. نمایش عمومی فحشا، عادی‌سازی زنا، نمایش مشروبات الکلی، عادی سازی روابط محرم و نامحرم و البته ارائه چهره مخدوشی از قصاص، مهمترین انتقاداتی بود که به این فیلم شد. تجمع های زیادی علیه این فیلم مقابل وزارت ارشاد و پس از برگزاری نماز جمعه انجام شد و انصارحزب الله خواهان توقف اکران آن شد. این خواسته درباره فیلم برف روی کاج ها هم مطرح شد. عادی جلوه دادن خیانت هم موضوعی بود که در این فیلم به آن اعتراض شد. اعتراض های مشابهی هم به فیلم های گشت ارشاد و خصوصی انجام شد. انصار حزب الله همان زمان با نوشتن نامه ای به محسنی اژه ای خواستار توقیف اکران این دو فیلم و برگزاری دادگاه شده بود. در این نامه آمده بود: «فیلم گشت ارشاد با محتوای ضد ارزشی و مصداق کامل توهین به کلیت نظام و مقدسات آنکه حتی عزای سالار شهیدان، مسجد، منبر و... را به تمسخر می‌گیرد. فیلم «زندگی خصوصی» با محتوای ضد اخلاقی که شدیدا عفت عمومی را جریحه‌دار و مصداق کامل ترویج ابتذال و محرک شهوات و غرایز جنسی است.»اعتراضاتی که در نهایت منجر به توقیف و لغو اکران هر دو فیلم شد. سال های قبل تر نیز فیلم هایی چون سنتوری ، شوکران، آدم برفی و مارمولک ، هم هدف انتقاد قرار گرفته بودند که اکران همه فیلم ها غیر از شوکران لغو شد و نسخه های ویدئویی و زیر زمینی آنها دست به دست میان مردم چرخید و منتشر شد.