رونمایی و نقد و بررسی کتاب «شعر و موسیقی در نوحه های تهران قدیم» باحضور مهدی امین فروغی نویسنده کتاب، رضا مهدوی کارشناس موسیقی و حمید گروگان در سرای اهل قلم نمایشگاه کتاب برگزار شد.

مهدی امین فروغی نویسنده کتاب «شعر و موسیقی در نوحه های تهران قدیم» گفت: یکی از راه های پی بردن به فرهنگ و اخلاق مطالعه درباره آثار فرهنگی و ادبی است. جامعه شناسان به کمک این اشعار به احوال مردم پی می‌برند. موسیقی ظریف ترین هنر است که به کمک ان تحقیق درباره اقوام بومی و محلی دیگر آسانتر می‌شود.

مهدی امین فروغی ادامه داد: متأسفانه در کشور ما به موسیقی مذهبی به طور علمی پرداخته نشده است. در ایران شیعی و اسلام موسیقی مذهبی در روضه خوانی و نوحه خوانی، خودش را نشان داده است. موسیقی آیینی کمک می‌کند که متوجه شویم مردم ۱۰۰ سال قبل چه طور فکر می‌کردند.کتاب من در مورد موسیقی شامل قدیمی ترین نوحه های تهران قدیم است که بخش اعظم آن از بین رفته و آنهایی که باقی مانده تصحیح و نت خوانی شده تا برای افرادی که به پژوهش درباره موسیقی مذهبی می‌پردازند، مورد استفاده باشد.

حمید گروگان دیگر کارشناس حاضر در این نشست درباره سختی‌های نوشتن این کتاب عنوان کرد: فروغی برای تهیه این مطالب نزدیک به ۸ تا ۱۰ سال به دنبال پیدا کردن افرادی در تهران بود که سالهای آخر عمرشان را می‌گذراندند. بسیاری از این افراد مریض و عاجز بودند و برخی اصلا نمی‌خواستند صحبت کنند.

وی افزود: ضبط کردن این نوحه‌ها مرحله اول بود. در مرحله دوم باید آهنگ این نوحه را مشخص و پیاده می‌کردند و در مراحل بعدی باید آهنگ را به استاد ارائه می‌ دادند که درباره درست بودن آن قضاوت کند. فروعی کار بزرگی انجام داد. اگر این موسیقی‌ها را ضبط نمی‌کردند، فرهنگمان فراموش می‌شد. فروغی طبع شعر خوبی دارد و شعر و نوحه‌ را بسیار خوب می‌شناسد. او با فرهنگ عاشورایی بسیار مأنوس است. فروغی بسیاری از مقاتل امام حسین(ع) را به عربی حفظ هست. اگر این آگاهی نبود این کتاب هرگز تدوین نمی‌شد.

رضا مهدوی کارشناس موسیقی درباره ارزش و اهمیت کار فروغی توضیح داد: کار ایشان بزرگ و سترگ در موسیقی مذهبی ایران است. موسیقی مذهبی در دنیا به نحوی است که همه ادیان سعی کردند به نوعی از آن استفاده کنند و معنویت های نهفته در دین را با این نوع موسیقی مذهبی منتقل کنند. هم موسیقی به دین و هم دین به مذهب خدمت کرده و این در کتاب مشهود است.

مهدوی با اشاره به بخش های مختلف این کتاب تشریح کرد: این کتاب در دو بخش است که ظاهرا مجزا اما در تداوم یکدیگر هستند. بخش اول ۲۸ صفحه تئوری که خاطره ها،مطالب مستند،مرجع و مکتوب را بیان می‌کند و خلأ کمبود موسیقی در هنر را احیا می‌کند. بخش دوم نیز بر اساس ۷ دستگاه و ۵ آوای ایرانی به گزیده گرایی اقدام کرده است.

این کارشناس موسیقی با اشاره به خلأ شنیداری در موسیقی‌های مذهبی گفت: در حال حاضر شرایط به نحوی پیش رفته که برای نوحه‌های مذهبی از خوانندگان پاپ الهام گرفته می‌شود و به گذشته رجوع نمی‌کنند. این‌ها عواملی شده که از حقیقت مقاتلی که در گذشته مداحان روایت می‌کردند و موسیقی را به درستی می‌شناختند، عقب بمانیم. ما نمی‌دانیم نسل جدید توانسته از این نوحه‌ها استفاده کند یا نه؟

وی افزود: الان شرایط برای موسیقی مذهبی متفاوت شده و در نوحه خوانی ریتم بر مفهوم و مصرع‌های ادبی غالب شده است. امروز مداحان زبان را به سمتی می‌برند که اشک مردم را دربیاورند اما همه چیز این نیست. مداحی و روضه خوانی متفاوت است و در روضه خوانی کشش‌ها، مثنوی‌ها و متنی که روایت می‌شود، اهمیت دارد اما مداحی‌ها بر مبنای احساسات می‌چرخد.

مهدوی در پایان گفت: موسیقی جان مایه تمامیت عرصه شنیداری مثنوی ماست. زمان مداحی ما طولانی‌تر از سخنرانی ماست و این نشان می‌دهد، زمان تعیین کننده نوع اهداف شنیداری ماست. ما بسیاری از موسیقی‌ها و ملودی‌ها را از دست دادیم. این کتاب برای فلات ایران مرجعیت دارد و به به نوعی امکان ایجاد سرفصل‌های جدیدی برای دانشکده‌ها و موسیقی می‌شود. این کتاب می‌تواند سرفصل خوبی برای بخش موسیقی ما باشد.

آرمان هیأت