کتاب «صلح امام حسن(ع)» با زیرعنوان «پرشکوهترین نرمش قهرمانانه تاریخ» نوشته راضی آل‌یاسین، سال‌ها پیش توسط رهبر معظم انقلاب ترجمه شده است که مروری بر این اثر ارزشمند داریم.
کتاب «صلح امام حسن(ع)» با زیرعنوان «پرشکوهترین نرمش قهرمانانه تاریخ» نوشته راضی آل‌یاسین، سال‌ها پیش توسط آیت‌الله العظمی خامنه‌ای به فارسی ترجمه شده است.
این اثر، شامل سه بخش با عناوین «امام حسن‌بن‌على(ع)»، «موقعیت سیاسى پیش از بیعت» و «صلح (انگیزه‌هاى صلح از نظر دو جبهه)» است که در این فصول، مطالبی با عناوین بیعت، کوفه، در روزهاى بیعت، تصمیم بر جنگ، قلمرو تردید، سیمای صلح، قرارداد صلح، بررسى فرازهاى برجسته قرارداد، معاویه و سران شیعه، مقایسه میان شرایط امام حسن(ع) و شرایط امام حسین(ع) درج شده است.
رهبر معظم انقلاب(مترجم اثر) در مقدمه این کتاب این گونه نوشته است: «اینک که با فراهم آمدن ترجمه این کتاب پرارزش و نامى، جامع‌ترین و مستدل‌ترین کتاب درباره(صلح امام حسن) در اختیار فارسى‌زبانان قرار می‌‌گیرد، اینجانب یکى از آرزوهاى دیرین خود را برآورده مى‌یابم و جبهه سپاس و شکر بر آستان لطف و توفیق پروردگار مى‌سایم .
پیش از اینکه به ترجمه این کتاب بپردازم، مدتها در فکر تهیه نوشته‌اى در تحلیل موضوع صلح امام حسن(ع) بودم و حتى پاره‌ای یادداشت‌هاى لازم نیز گردآورده بودم، ولى سپس امتیازات فراوان این کتاب مرا از فکر نخستین بازداشت و به ترجمه این اثر ارزشمند وادار کرد، مگر که جامعه فارسى‌زبان نیز چون من از مطالعه آن بهره گیرد و هم براى اولین بار درباره این موضوع بسى با اهمیت، کتابى از همه و جامع در معرض افکار جویندگان و محققان قرار گیرد. درباره کتاب و مؤلف آن هر چه بنویسم، به شیوایى وارج نوشته سیدشرف‌الدین عاملى - آن شرف دین و آبروى مسلمین - نخواهد بود که در معرفى این دو، به راستى و درستى و انصاف سخن رانده و بیش از آن، حد من نیست.»
در بخشی از کتاب مطلبی با عنوان «انگیزه‌هاى صلح از نظر دو جبهه» می‌خوانیم: با آشنایى به چگونگى اقدامات معاویه براى رسیدن به هدف‌هاى خود، شگفت نمى‌نماید که وى اولین پیشنهادکننده صلح باشد و هر گونه تعهدى به امام حسن بسپارد فقط به ازاى گرفتن یک امتیاز یعنى(حکومت).
این نقشه را معاویه در هنگامى که هنوز طرفین براى جنگ در شور و التهاب بودند، طرح کرد و فعالیت خود را بیش از آنچه براى تنظیم اردوگاه و تدبیر امور جنگ به کار می‌برد، در اجراى این نقشه متمرکز کرد، نقشه این بود که به امام حسن پیشنهاد صلح کند، اگر پذیرفت که هیچ، و گرنه صلح را به زور بر او تحمیل کرده و به هر قیمتى از شروع جنگ جلوگیرى کند.
براى تأمین این منظور پیش از هر چیز لازم بود که در جبهه امام حسن وضعى به وجود بیاید که خود به خود مردم را به فکر(صلح کردن) بیندازد. بر اساس این نقشه، ناگهان سیل شایعات دروغین به سوى اردوگاه‌هاى این جبهه سرازیر شد، بازار رشوه رونق گرفت، در ستون وعده‌هایى که هوش از سر بسیارى از فرماندهان یا داعیه داران فرماندهى مى‌ربود، این گونه وعده‌هایى دیده مى‌شد: فرماندهى یک لشکر، حکومت یا ناحیه، ازدواج با یک شاهزاده خانم اموى! و در رشوه‌هاى نقدى رقم یک میلیون دیده مى‌شد!
معاویه براى پیاده کردن این نقشه همه نیرو و همه هوش و استعداد و تجربیات خود را به کار انداخت، بسیارى از وجدان‌فروش‌هایى که به ظاهر امام حسن را ترک نگفته بودند، نیز در باطن مزدور و آلت دست او به شمار مى‌رفتند و در دستگاه حسن‌بن‌على براى او جاسوسى مى‌کردند و هیچ‌گونه امکانى را براى ترویج هدف‌هاى او از دست نمی‌‌دادند.
لشکرها و سلاح‌ها و عملیات سوق‌الجیشى نیز وسایل دیگر او براى عملى کردن نقشه صلح بودند، او مایل نبود که نخستین بار به عراق حمله کند، زیرا نمى‌خواست با بودن راه چاره دیگر، با حسن وارد جنگ شود و البته راه چاره از نظر معاویه با راه چاره از نظر مردم یا از نظر دین جدید، بسى تفاوت داشت.
باید انصاف داد که وسایلى که معاویه در این مورد برانگیخت همه ابتکارى و حساب‌شده و بر طبق روش‌هاى دقیق تنظیم شده بود و مى‌توانست نظر و هدف خاص او - یعنى ایجاد زمینه‌ای که رقیب را به فکر صلح بیندازد - را به طور کامل تأمین کند.
حال در چنین موقعیتى که حسن‌بن‌على بر اثر عواملى خارج اختیار خود او مانند خیانت سپاهیان یا فتنه‌انگیزی‌هاى ماهرانه حریف، در نخستین صف‌آرایى با شکست روبرو مى‌شود، قاعده آنست که از همان لحظه و همان روز در فکر صف‌آرایى دیگرى باشد و نبرد خود با معاویه را به میدان جدیدى بکشاند، میدانى که دست خیانت سپاهیان بدان نمى‌رسد و انحراف طبایع بدان زیان نمی‌رساند و دسیسه‌هاى دشمن و فتنه‌انگیزی‌هاى او بر شانس موفقیت و نفوذ و پیروزى روزافزون آن مى‌افزاید. این خلاصه آن طرحى است که امام حسن به نیکوترین وجهى از آن بهره‌بردارى کرد و معاویه با همه بیدارى و هشیارى‌اش در آن موقعیت، غافلگیر شد و آنرا درک نکرد.
پیشنهاد صلح معاویه، مورد قبول امام حسن واقع شد، ولى این فقط بدین منظور بود که او را در قید و بند شرایط و تعهداتى گرفتار کند که معلوم بود کسى چون معاویه دیر زمانى پایبند آن تعهدات نخواهد ماند و در آینده نزدیکى آنها را یکى پس از دیگرى آشکارا نقض خواهد کرد و مردم نیز وقتى چنین دیدند، قاعده خشم و انکار خویش را نسبت به او آشکارا بیان خواهند کرد و بدین صورت بود که بذر خشم و انتقام، بذرى که در سرزمین دل مردم، دیرپاى و در امتداد نسل‌ها بر قرار است، به وسیله صلح پاشیده شد و این خشم، مایه شورش‌هایى شد که در طول تاریخ همواره به تصفیه قدرت‌هاى غاصبانه کمک کرد.
این می‌تواند خلاصه طرح سیاسى باشد که امام حسن(ع) به خاطر آن تن به قبول صلح داد و سپس به نیکوترین وجهى از آن بهره‌بردارى کرد و معاویه را غافلگیر کرد و این عمل همچون نشان نبوغ مظلومانه‌ای بر تارک آن امام مظلوم درخشید.
در این صورت بر امام حسن(ع) چه ایرادى می‌توان گرفت، اگر صلح را بر طبق نقشه حساب شده خود امضاء کند؟ نابسامانى وضع او در (نخستین صحنه) و امیدوارى به نتایج (صحنه دومین) صلح را در نظر او موجه مى‌کرد، علاوه بر این که اساسا پدیده اصلاح میان امت اسلامى و آثار قهرى آن مانند جلوگیرى از خونریزى و صیانت از مقدسات و محقق کردن وجهه نظر اسلامى، نیز خود موجب ترجیح صلح مى‌شد.»
متن کتاب «صلح امام حسن(ع)» با زیرعنوان «پرشکوهترین نرمش قهرمانانه تاریخ » را از
اینجا دانلود کنید.
