کد مطلب : ۱۹۵۱۴
آیین روضه قنبر، نماد ضربت خوردن و شهادت مولای متقیان
روضه قنبر به عنوان يكي از آيين ها و رسوم مردم يزد از سالهاي دور در اين استان رسم بوده و به عنوان يكي از رسوم مردم دارالعباده یزد در ایام ماه مبارک رمضان به شمار مي رود كه از روز نوزدهم تا شب بیست و هفتم ماه رمضان خوانده می شود.
این روضه بیشتر مخصوص زنان است که با نذری دادن و طلب حاجت در این چند روز مرسوم است و در خانه ها برگزار می شود. صدیقه رمضانخانی، يكي از پژوهشگران يزدي در اين زمينه به خبرنگار مهر گفت: برگزاری روضه قنبر نماد ضربت خوردن مولای متقیان است و با آداب خاصی توسط زنان برگزار می شد.
وی ادامه داد: قنبر از غلامان حضرت علی (ع) بوده که فردی در این مراسم با حالاتی شبیه درویشان لباس سفیدی بر تن می کرد و با کلاه سفید کشکولی که نماد دوستی حضرت علی بود، مراسم را اجرا می کرد.
وی تصریح کرد: در مراسم روضه قنبر، دو شخصیت دیگر نیز حضور دارند که یکی نقش حضرت زینب (س) را با لباس بلند و مشکی و شخصیت دیگر نقش ام کلثوم را بازی می کرد.
این پژوهشگر یزدی افزود: بین حاضران در این گروه، صحبت هایی در قالب شعر رد و بدل می شد و اشعار حزن آلود می خواندند و هر کدام به تناسب باید جواب بدهند.
وی عنوان کرد: البته اکنون هم این مراسم کم و بیش در یزد برگزار می شود و احترام خاصی در بین مردم دارد که برای طلب حاجت و رفع گرفتاری توسط زنان برگزار می شود.
کیسه دوزی و لباس مراد
از دیگر آداب و رسوم مردم یزد که اکنون نیز به همان شکل و سیاق گذشته ادامه دارد و برگزار می شود، مراسم کیسه دوزی و پیراهن مراد است.
در این رسم باستانی که ریشه در آیین نیکان و گذشتگان دارد و از آریایی ها به ارث رسیده است، در شب 27 ماه رمضان در میان نماز ظهر و عصر پارچه ای را به نیت شفا برای بیمار تهیه می کنند و آن پارچه را برش می دهند تا کار دوخت روی آن انجام شود. دوختن پیراهن در این رسم که بیشتر توسط زنان انجام می شود، گاهی در همان مسجد انجام می شود و گاهی نیز به بعد از نماز موکول می شود و در منزل اقدام به دوخت آن می کنند.
البته این رسم بیشتر در مسجد امیرچخماق یزد که سنگی را با نام مراد در خود دارد انجام می شود اما در سایر مساجد نیز مرسوم است.
رمضانخانی در این باره نیز به خبرنگار مهر گفت: برخی که نذر داشتند یا کسانی که مریض داشتند، نذر می کردند این کار را انجام دهند و به همین منظور، پولی را از هفت نفر از سادات یا از هفت نفر زن به نام فاطمه برای تهیه پارچه می گرفتند و بعد از تهیه پارچه، بین نماز ظهر و عصر آن را برش می دادند.
وي در ادامه به رسم دوختن کیسه مراد اشاره کرد و گفت: در روز 27 ماه رمضان، پارچه ای را به مسجد می بردند و بین دو نماز ظهر و عصر، پارچه را می بریدند و اعتقاد داشتند، نباید از قیچی استفاده کنند و از چاقو یا تیغ استفاده می شد و با نخی که هم رنگ پارچه باشد، کیسه ای می دوختند و بین دو نماز از میان کیسه، نخ سبزی را عبور می دادند و انتهای نخ را به چند نخ گره می زدند و نخ را از سكه سوراخ داری که فردی حاجت دار داده بود، به سر کیسه می بستند.
وی ادامه داد: پس از دوخت کیسه، آن را به فرد سفارش دهنده می دادند که تا وقتی حاجتش برآورده شود، از آن نگهداری کند و پس از برآورده شدن حاجت، سر کیسه را باز کند و سکه سوراخ دار را بیرون آورد و زیر لباس بدوزد، به طوری که دیده نشود و همیشه همراه خود داشته باشد.
پخت نان لقمه ای مراد/ پخت نان بیست و هفتم هنوز در میان مردم یزد مرسوم است
پخت نان مراد نیز از دیگر رسوم در شب بیست و هفتم ماه رمضان است که در میان مردم یزد به نان بیست و هفتم معروف است.
برای تهیه و پخت این نان که در ابعاد کوچک و شبیه لقمه است، باید پول آرد آن را از هفت نفر از اهل سادات یا پنج نفر مومن که نام پنج تن را دارند تهیه کنند و آرد نان را نیز از نانوایی که رو به قبله است می خرند، آرد را خمیر می کنند و نان می پزند و در میان مردم تقسیم می کنند.
خانواده هایی که مریض داشتند یا فرزندشان خدمت سربازي بود، نان مراد را می پختند. آنها گاهی نان را خشک می کردند و در جیب سرباز و یا فردی که در زندان بود می گذاشتند، سرباز به خانه می آمد و زندانی نیز از بند آزاد می شد.
تهیه آجيل مشکل گشا
آيين ديگري از شبهاي قدر يكي ديگر از زسوم ماه رمضان در شب هاي قدر، تهیه آجیل مشکل گشا است كه این رسم در شب های ماه رمضان به خصوص شبهای احیا اجرا می شود و کسانی که حاجت دارند، آجیل را تهیه می کنند.
رمضانخاني در مورد اين رسم بيان كرد: برای این کار، فرد حاجت دار ماهانه مبلغی را کنار می گذاشت و پول را به زن مومنی می داد تا آجیل را از هفت مغز، بخرد و در مراسمی خاصی بین دو نماز در میان نمازگزاران تقسیم کند.
ذکر گرفتن در مساجد
وي رسم دیگر ماه رمضان را ذکر گرفتن در مساجد بیان کرد و افزود: این رسم مخصوص شب 27 رمضان است که در مساجد و خانه ها برگزار می شود.
رمضانخاني بیان کرد: پس از ذکر خوانی، جمله "نادعلیا مظهر العجائب" مرتب تکرار می شود و حاضرین ابن ملجم را لعن می کنند و جمله "اللهم العن قتله امیرالمومنین" را می خوانند.
گرچه ممكن است برخي از اين رسوم، به خرافه نزديكتر باشد اما در هر حال به بخشي از آداب و رسوم مردم تبديل شده و نظير اين مراسم ها در بسياري ديگر از نقاط كشور نيز مرسوم است و مردم رمضان خود را پس از دعا و نيايش، به ذوق برپا داشتن اين مراسم ها سپري مي كنند.
این روضه بیشتر مخصوص زنان است که با نذری دادن و طلب حاجت در این چند روز مرسوم است و در خانه ها برگزار می شود. صدیقه رمضانخانی، يكي از پژوهشگران يزدي در اين زمينه به خبرنگار مهر گفت: برگزاری روضه قنبر نماد ضربت خوردن مولای متقیان است و با آداب خاصی توسط زنان برگزار می شد.
وی ادامه داد: قنبر از غلامان حضرت علی (ع) بوده که فردی در این مراسم با حالاتی شبیه درویشان لباس سفیدی بر تن می کرد و با کلاه سفید کشکولی که نماد دوستی حضرت علی بود، مراسم را اجرا می کرد.
وی تصریح کرد: در مراسم روضه قنبر، دو شخصیت دیگر نیز حضور دارند که یکی نقش حضرت زینب (س) را با لباس بلند و مشکی و شخصیت دیگر نقش ام کلثوم را بازی می کرد.
این پژوهشگر یزدی افزود: بین حاضران در این گروه، صحبت هایی در قالب شعر رد و بدل می شد و اشعار حزن آلود می خواندند و هر کدام به تناسب باید جواب بدهند.
وی عنوان کرد: البته اکنون هم این مراسم کم و بیش در یزد برگزار می شود و احترام خاصی در بین مردم دارد که برای طلب حاجت و رفع گرفتاری توسط زنان برگزار می شود.
کیسه دوزی و لباس مراد
از دیگر آداب و رسوم مردم یزد که اکنون نیز به همان شکل و سیاق گذشته ادامه دارد و برگزار می شود، مراسم کیسه دوزی و پیراهن مراد است.
در این رسم باستانی که ریشه در آیین نیکان و گذشتگان دارد و از آریایی ها به ارث رسیده است، در شب 27 ماه رمضان در میان نماز ظهر و عصر پارچه ای را به نیت شفا برای بیمار تهیه می کنند و آن پارچه را برش می دهند تا کار دوخت روی آن انجام شود. دوختن پیراهن در این رسم که بیشتر توسط زنان انجام می شود، گاهی در همان مسجد انجام می شود و گاهی نیز به بعد از نماز موکول می شود و در منزل اقدام به دوخت آن می کنند.
البته این رسم بیشتر در مسجد امیرچخماق یزد که سنگی را با نام مراد در خود دارد انجام می شود اما در سایر مساجد نیز مرسوم است.
رمضانخانی در این باره نیز به خبرنگار مهر گفت: برخی که نذر داشتند یا کسانی که مریض داشتند، نذر می کردند این کار را انجام دهند و به همین منظور، پولی را از هفت نفر از سادات یا از هفت نفر زن به نام فاطمه برای تهیه پارچه می گرفتند و بعد از تهیه پارچه، بین نماز ظهر و عصر آن را برش می دادند.
وي در ادامه به رسم دوختن کیسه مراد اشاره کرد و گفت: در روز 27 ماه رمضان، پارچه ای را به مسجد می بردند و بین دو نماز ظهر و عصر، پارچه را می بریدند و اعتقاد داشتند، نباید از قیچی استفاده کنند و از چاقو یا تیغ استفاده می شد و با نخی که هم رنگ پارچه باشد، کیسه ای می دوختند و بین دو نماز از میان کیسه، نخ سبزی را عبور می دادند و انتهای نخ را به چند نخ گره می زدند و نخ را از سكه سوراخ داری که فردی حاجت دار داده بود، به سر کیسه می بستند.
وی ادامه داد: پس از دوخت کیسه، آن را به فرد سفارش دهنده می دادند که تا وقتی حاجتش برآورده شود، از آن نگهداری کند و پس از برآورده شدن حاجت، سر کیسه را باز کند و سکه سوراخ دار را بیرون آورد و زیر لباس بدوزد، به طوری که دیده نشود و همیشه همراه خود داشته باشد.
پخت نان لقمه ای مراد/ پخت نان بیست و هفتم هنوز در میان مردم یزد مرسوم است
پخت نان مراد نیز از دیگر رسوم در شب بیست و هفتم ماه رمضان است که در میان مردم یزد به نان بیست و هفتم معروف است.
برای تهیه و پخت این نان که در ابعاد کوچک و شبیه لقمه است، باید پول آرد آن را از هفت نفر از اهل سادات یا پنج نفر مومن که نام پنج تن را دارند تهیه کنند و آرد نان را نیز از نانوایی که رو به قبله است می خرند، آرد را خمیر می کنند و نان می پزند و در میان مردم تقسیم می کنند.
خانواده هایی که مریض داشتند یا فرزندشان خدمت سربازي بود، نان مراد را می پختند. آنها گاهی نان را خشک می کردند و در جیب سرباز و یا فردی که در زندان بود می گذاشتند، سرباز به خانه می آمد و زندانی نیز از بند آزاد می شد.
تهیه آجيل مشکل گشا
آيين ديگري از شبهاي قدر يكي ديگر از زسوم ماه رمضان در شب هاي قدر، تهیه آجیل مشکل گشا است كه این رسم در شب های ماه رمضان به خصوص شبهای احیا اجرا می شود و کسانی که حاجت دارند، آجیل را تهیه می کنند.
رمضانخاني در مورد اين رسم بيان كرد: برای این کار، فرد حاجت دار ماهانه مبلغی را کنار می گذاشت و پول را به زن مومنی می داد تا آجیل را از هفت مغز، بخرد و در مراسمی خاصی بین دو نماز در میان نمازگزاران تقسیم کند.
ذکر گرفتن در مساجد
وي رسم دیگر ماه رمضان را ذکر گرفتن در مساجد بیان کرد و افزود: این رسم مخصوص شب 27 رمضان است که در مساجد و خانه ها برگزار می شود.
رمضانخاني بیان کرد: پس از ذکر خوانی، جمله "نادعلیا مظهر العجائب" مرتب تکرار می شود و حاضرین ابن ملجم را لعن می کنند و جمله "اللهم العن قتله امیرالمومنین" را می خوانند.
گرچه ممكن است برخي از اين رسوم، به خرافه نزديكتر باشد اما در هر حال به بخشي از آداب و رسوم مردم تبديل شده و نظير اين مراسم ها در بسياري ديگر از نقاط كشور نيز مرسوم است و مردم رمضان خود را پس از دعا و نيايش، به ذوق برپا داشتن اين مراسم ها سپري مي كنند.
مرجع : خبرگزاری مهر
