پانزدهم شوال سال سوم هجری، حمزه عموی بزرگوار پیامبر(ص) در جنگ احد به شهادت رسید. در سالروز عروج این حامی بزرگ رسول‌الله(ص)، مجتبی سلطانی احمدی از فعالان فرهنگی یادداشتی نوشته و در اختیار خبرگزاری فارس قرار داده است:


امروزه بیش از گذشته مفاهیمی چون جهاد در رسانه‌ها منتشر می‌شود. این جهاد اما از چه جنسی است؟

کافی است الگوهای جنگ مقدس که معادل آن در گفتمان اسلامی جهاد است مورد توجه قرار گیرند تا نسبت مفهوم مصطلح امروز برخی از رسانه‌ها با مفهوم جهاد و شهادت در عصر نبوی تبیین شود.

کسی که اندک شناختی از تاریخ غزوات نبوی داشته باشد می داند که یکی از مهم‎< font="">ترین<> و برجسته‎ترینشخصیت‎های جهادی عموی پیامبر خدا، حمزه بن عبد المطلب است. کسی که در جهاد به اسدالله و اسد رسوله شناخته می‌شد و در شهادت به سیدالشهداء ملقب شد.

سخن از سیره وی مجالی فراخ می‎طلبد اما برای رسیدن به پاسخ سؤال این نوشتار، آن‎چه در آخرین روز زندگی او و پس از شهادت بر او رفت بسیار نکته آموز است.

حمزه در حالی که روزه بود، نه در نبردی تن به تن که در واقع با ترور به شهادت رسید. هند، همسر ابوسفیان و مادر معاویه برده‎ای را برای این کار اجیر کرده بود. پس از شهادت، ابوسفیان نیزه‎اش را به صورت او فرو برد و هند پیکرش را مثله کرد و از اعضای بریده شده برای خود گردن‎بند ساخت! و از آن بالاتر کوشید تا جگر او را نیز بخورد که موفق نشد.

شاید یکی از نادر مواردی که رسول خدا صلی الله و علیه وآله بلند بلند گریست بر سر پیکر مثله شده عمویش حمزه بود. با اشاره ایشان زنان انصار بر شهادت حمزه نوحه‎سرایی و گریه کردند و این تبدیل به رسمی ریشه‎دار در مدینه شد. امویان به‌سبب دشمنى با خاندان پیامبر، رفتارى ناشایست با قبر حمزه و دیگر شهداى احد داشتند. گفته شده‌است که ابوسفیان در عهد عثمان بر قبر حمزه پاى‌کوفت و خطاب ‌به ‌او گفت آن‎چه ‌دیروز براى حفظ ‌آن بر ما شمشیر کشیدى، امروزه بازیچه جوانان ماست. معاویه وقتی به خلافت رسید به بهانه احداث یک آبراهه، آن هم از محل دفن شهدای احد، قصد داشت یاد و خاطره نبرد احد را از بین ببرد. وقتی خویشان شهدا برای جابجایی قبور اقدام کردند، با پیکر سالم شهیدان از جمله بدن مطهر حضرت حمزه مواجه شدند. جایگاه بالای حمزه میان مسلمانان، مزار او را از همان سال‎های اول شهادت مورد توجه بود. یگانه دخت رسول خدا پس از رحلت پدر درکنار مزار او می گریست و از خاک مرقدش برای خویش تسبیحی ساخت.

نمونه‌اى از تأثیر عمیق شخصیت حمزه و محبوبیت او آن بود که پس از شهادتش، برخى صحابیان فرزندان خود را حمزه نام نهادند. مرگ حمزه و جعفر بن ابى‌طالب عامل کاهش اقتدار بنى‌هاشم در مقابل قریش و به‌خلافت نرسیدن حضرت على بعد از پیامبر دانسته شده است. امام على علیه السلام و سایر ائمه در احتجاج با مخالفان، به خویشاوندى خود با حمزه و جعفر مباهات کرده‌اند.

درباره فضائل و کرامات حمزه روایات بسیارى نقل شده است. پیامبر اکرم، حمزه و جعفر بن ابى‌طالب و على علیه‌السلام را بهترین مردم و جزو هفت نفر از بهترین کسان از نسل بنى‌هاشم خواند و نیز على علیه‌السلام، حمزه و جعفربن ابى‌طالب را بهترینِ شهدا نامید

مردم مدینه به مناسبت‎های مختلف، تا سال‎ها پیش گرد مزار حمزه و دیگر شهدای احد گرد می‎آمدند تا این‎که با سلطه وهابیان بر حجاز، بنای مزار حمزه و مسجدی که در کنار آن به عنوان محل شهادت او ساخته شده بود ویران شد.

رخدادهای جهان اسلام و مدعیان امروز جهاد را می‎توان با حمزه بن عبدالمطلب سنجید و پرسید که این جنایت‎ها که امروز به نام جهاد رقم می‎خورند بیشتر با سیره حمزه سید الشهداء، آن مجاهد اصیل و عم رشید رسول خدا، همخوان است یا با سیره و عملکرد مخالفان و دشمنان او؟

آرمان هیأت