پناهیان، کارشناس مسائل مذهبی در هشتمین گردهمایی"مداحان هیات‌های دانشجویی" در مشهد با بالا خواندن شأن ذکر، مدح، منقبت و مرثیه سرایی برای اهل بیت (ع)، گرایش دانشجویان به این کار را نشان دهنده معرفت بالای آنان دانست و گفت: این گرایش علامت خوبی است که نشان می‌دهد اندیشمندان جامعه اهل ذکر و معرفت هستند.

وی در خصوص اهمیت مداحی و مرثیه سرایی، بحث پیرامون آن را در چند بعد قابل بررسی خواند و در تشریح ابعاد آن گفت: اولین بعد؛ کار تعلیمی است. یک مداح، کار آموزشی و تعلیمی برای جامعه انجام می‌دهد؛ بنابراین برای مداح نیز شأن معلمی وجود دارد.

کارشناس مسائل مذهبی به مداحان توصیه کرد: برای خوب اجرا کردن این رسالت باید پیش بینی کنید و نکات جدیدی به مخاطبانتان ارائه کنید.

پناهیان دیگر کارکرد مداحی را اطلاع رسانی عنوان کرد و گفت: حوادثی که در جامعه و جهان رخ می‌دهد و مردم از آن بی خبر هستند باید به آنها نگاهی خاص داشته باشید و براساس میزان اهمیت خبر، آنها را برای مخاطبان بازگو کنید.

وی افزود: یک مداح به عنوان یک عنصر در فضای جامعه که کار اطلاع رسانی انجام می‌دهد باید رسالت خودش را بداند و به آن عمل کند نه اینکه خودش بی‌خبر باشد و دیگران را بی‌خبر بگذارد.

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: بعضی مداحی‌ها پرمغزی دارند که مداح در توضیحاتش و در بین اشعار و روضه‌ها روایات، احادیث و مطالب علمی و اثبات شده را هم مطرح می‌کند.

پناهیان به تفکر واداشتن مخاطبان، در جلسات عزاداری را از دیگر رسالت‌های مداحان برشمرد و گفت: مداحی فرصت ایده عالی برای انتقال آگاهی، خبر و وادار کردن مخاطب به تفکر در زمینه‌های بصیرتی، تحلیلی و سیاسی به شیوه‌های مختلف است.

وی افزود: اینکه آدم چگونه مخاطب را به تفکر وادارد هنر می‌خواهد؛ وادار کردن به تفکر جدای از اطلاع دادن است و تفکر مقدمه خوبی برای اشک ریختن است.

این استاد حوزه یکی از راه‌های ایجاد تفکر را هنگام دعا کردن و در شکر نعمت‌های الهی دانست و با تاکید بر تاثیرگذاری تفکر بر افزایش معرفت تصریح کرد: کسانی که گریه می‌کنند نمی‌توانند بی معرفت باشند؛ اما این معرفت سطوح متفاوتی دارد حداقلش این است که می‌دانند ظلمی صورت گرفته است، در صورتی که خیلی‌ها اصلا این را هم نمی‌دانند و نمی‌فهمند سطحی از معرفت وجود دارد که کسی بر امام حسین (ع) گریه کند.

حجت الاسلام پناهیان در بیان موردی دیگر از راهکارهای مداحی به ذکر و تذکر اشاره کرد و گفت: انسان بیش از سایر موجودات به ذکر احتیاج دارد؛ ذاکر باید چیزهایی را که می‌داند به شیوه‌های زیبا و شیرین یادآوری کند.

وی ذکر را لازمه وجود انسان توصیف کرد و افزود: خداوند نماز را برای ذکر و یادآوری خود قرار داده است، دنیا به قدر کافی بدی‌ها را به یاد می‌آورد ما کسانی را می‌خواهیم که خوبی‌ها را به یاد ما بیاورند برای مثال بحثی درباره پدر و مادر می‌تواند در انجام یک حرکت مطلوب تاثیرگذار باشد این کار ذکر است.

این استاد حوزه کارکرد دیگر مداحی را تربیت دانست و گفت: مداح با انتخاب موضوع ذکر زاویه بیان آن و تاکید بر قسمت مهم آن مخاطب خودش را می‌سازد.

پناهیان تاکید کرد: یک مداح کافی است به جای ۱۰ جلسه بحث و اخلاق مردم را در اوج احساسات معنوی آماده شنیدن مصادق تربیتی کند.

حماسه عاشورا عزت آفرین بود

پناهیان به انجام رساندن این راهکارها را در جهت دو هدف مهم عنوان کرد و با اشاره به یکی از فیلم‌های سینمایی ساخته شده در سال گذشته به نام "حماسه" گفت: این فیلم که بخشی از آن درباره حضرت عباس علیه السلام است از فضایی که در بین عوام رایج بوده استفاده شده و از دو ویژگی حضرت عباس علیه السلام؛ یعنی زیبایی و سلحشوری تنها خوشرویی را معرفی می‌کند که فقط می‌توان ایشان را دوست داشت.

وی با بیان اینکه بعضی‌ها صرفا روضه عاطفی می‌خوانند گفت: بعضی‌ها در روضه هایشان به ابعاد سلحشوری و حماسی عاشورا نمی‌پردازند. حماسه عاشورا عزت آفرین بود.

محتوا در روضه‌ها مهم است

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به قدرت جاذبه شعر حماسی در شاهنامه فردوسی به مداحان دانشجو توصیه کرد: شاهنامه فردوسی را بخوانید و سعی کنید شعرها و روضه‌هایتان بدون حماسه نباشد؛ بعضی مداحان شعرهایشان بیشتر به ترانه شبیه است تا حماسه.

وی استفاده از طبل و دهل در عزاداری‌ها را به خاطر دارا بودن ضرب و آهنگ حماسی لازم دانست و گفت: بگذارید در مداحی کمی بوی جنگ و حماسه هم باشد؛ هر کاری می‌توانید انجام دهید تا روضه‌هایتان رنگ حماسی بگیرد.

این کارشناس مذهبی تاکید کرد: روضه‌ها، شعرها و مجالس را به صورت حماسی بخوانید و در نظر داشته باشید حماسه صرفا در آهنگ و نوا نیست بلکه محتوا نیز مهم است.

پناهیان به مسائل روز اشاره کرد و گفت: اگر ذلت، منافعی داشت ما بی‌خیال عزت می‌شویم؛ اما واقع این است که اگر شما عزت را کنار بگذارید بایدسال بعد در خیابان‌ها منتظر داعش باشید؛ اینها نتیجه یک ذره کوتاه آمدن مقابل آمریکاست.

حماسه امام حسین علیه السلام مرکز ثقلش عزت است

وی را مسبب اصلی شهادت امام حسین علیه السلام دانست و در بیان دلایل آن گفت: مردم از ترس آمدن لشکر یزید و ایجاد ناامنی امام حسین علیه السلام را شهید کردند؛ اگر گروه دیگری امام حسین علیه السلام را شهید می‌کردند این قدر سوز نداشت؛ نمی‌شود بدون در نظر گرفتن نقش مردم کوفه روضه خواند.

این استاد دانشگاه افزود: بعد از حادثه کربلا مردم کوفه خوشی ندیدند و عین آب خوردن به آنها ظلم می‌شد.

پناهیان با اشاره به اینکه باید علیه عافیت طلبی مردم در ماجرای کربلا صحبت کنیم گفت: جمله حضرت زینب (س) بالای تل زینبیه خطاب به عمر بن سعد را باید در تاریخ نوشت یعنی" حسین را کسی کشت که ما چشم یاری از او داشتیم" این یعنی به امام حسین علیه السلام خیانت شد که این خیانت از سر عافیت طلبی بود.

این کارشناس مذهبی تاکید کرد: عاشورا تجلی یک حقیقت بزرگ به نام ولایت و ولایت مداری است.

این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه باید تاریخ کربلا و آثار عافیت طلبی در جامعه را به مردم گفت، افزود: ما که نمی‌توانیم به خاطر دولت موجود عاشورا را تحریف کنیم، او باید مراقب رفتار خود باشد؛ مردمی که پای روضه امام حسین علیه السلام گریه می‌‌کنند باید تاریخ را بدانند.

وی با تاکید بر عزت به عنوان فلسفه عاشورا ادامه داد: شهدای کربلا نیز به خاطر عزت امام حسین علیه السلام به شهادت رسیدند؛ عزت مایه سرافرازی است و چیزی نیست که بشود راحت از آن گذشت، حماسه امام حسین علیه السلام مرکز ثقلش عزت است.

پناهیان با اشاره به موضوع ولایت مطلقه در سپاهیان دشمن افزود: هم اکنون جلوی چشم ما ولایت مطلقه ابوسفیان در جهان در حال شکل گرفتن است، به این معنا که احکامی که صادر می‌کنند بدون چون و چرا اجرا می شود.

وی ادامه داد: در کربلا آنهایی که نسبت به امام علی علیه السلام، امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام ولایت مدار نبودند در نهایت تحت ولایت مطلقه یزید قرار گرفتند نتیجه آن هم این شد که امام حسین علیه السلام به شهادت رسید و حادثه عاشورا رخ داد؛ بعد از آن نیز واقعه‌ای رخ داد که در مدینه مال، جان و ناموس مردم مدینه به سپاهیان یزید حلال شد.

پناهیان با تاکید بر اینکه امام حسین علیه السلام را با ولایت مطلقه یزید شهید کردند خاطر نشان کرد: شمر جزو افرادی بود که خوب به حرف‌های امیرالمومنین علیه السلام گوش نمی‌داد؛ اما در واقعه عاشورا حرف‌های یزید را خوب گوش کرده و مطیع امر یزید شده بود.

وی تاکید کرد: یکی از نیروهای مهم در شهادت امام حسین علیه السلام نیروی مطلقه ولایت بود که آنها آن را از دست دین گرفته بودند این یعنی، وقتی یزید گفته دیگر تمام است.

این استاد دانشگاه به ولایت مداری اصحاب امام حسین علیه السلام نیز اشاره کرد و گفت: سپاهیان امام حسین(ع) برای رفتن به جهاد اجازه می‌گرفتند در صورتی که جهاد اذن نمی‌خواهد تفاوت این شهدا و سایر شهدا در این است که آنان برای ولی خدا کشته شدند و دیگر شهدا برای دین خدا.

وی با اشاره به برخی از روضه‌های کربلا، ولایت را عمود خیمه کربلا دانست و گفت: بعضی‌ها روضه می‌خوانند در حالی که از درونش ولایت درنمی‌آید؛ کسانی که در روضه‌ها و مجالس عزاداری شرکت می‌کنند باید درس ولایت مداری بگیرند، به قدر خطر ولایت گریزی بالاست که فرد جزو طرف مقابل می‌شود.

آرمان هیأت