کد مطلب : ۲۱۰۸۶
ضعف سروده‌های آئینی به دلیل بی‌سوادی شاعران است
اسماعیل امینی، شاعر و پژوهشگر ادبی، درباره دلایل سطحی بودن برخی سروده‌های آئینی اظهار کرد: این موضوع دلایل متعددی دارد؛ یکی این است که علی‌رغم اینکه منابع مطالعاتی اکنون به نسبت گذشته بسیار زیاد شده است، ولی رغبت به مطالعه چندان زیاد نیست. مثلاً کسی شعر عاشورایی سروده، ولی حتی یک مقتل نیز نخوانده است. شاعرانی که می‌خواهند در موضوعات عاشورایی شعر بگویند، باید مقاتل مختلف را خوانده باشند.
وقتی کیفیت فدای کمیت می‌شود
امینی همچنین با اشاره به اینکه شاعر اگر می‌خواهد درباره پیامبر اکرم(ص) شعر بسراید باید دست‌کم یک یا دو منبع درباره زندگی و سیره و ویژگی‌های شخصیتی پیامبر را مطالعه کرده باشد، اظهار کرد: البته نکته دیگر در این باره آن است که محافلی که این اشعار در آنجا عرضه می‌شود، موضوعاتی از این دست برایشان کم‌اهمیت است.
وی در ادامه سخنانش گفت: معمولاً جلساتی که با شتاب برگزار می‌شود و آثاری که برای جشنواره‌ها جمع‌آوری می‌شوند، اشعارشان از این دست هستند. در این جشنواره‌ها تعداد مهم است، اینکه پرمحتوا باشد و ارزش داشته باشد، برای آنها چندان اهمیت ندارد.
مراکزی که به مشکلات دامن می‌زنند
امینی با بیان اینکه کمیت در این رویکردها از کیفیت ارزش بیشتری دارد، ادامه داد: البته همیشه این طور نیست، ولی می‌توان گفت که اغلب موارد وضع به این منوال است. برای مثال برخی مراکز که می‌خواهند در ظرف مدت زمانی اندک، تعداد بسیاری شعر را گردآوری کنند، از جمله عواملی هستند که به آسیب‌های حوزه شعر آئینی دامن می‌زنند.
این مدرس دانشگاه به مشکلی که رادیو و تلویزیون در این حوزه به وجود می‌آورد، اشاره کرد و گفت: برای مثال، رسانه ملی تنها در مناسبت‌هایی مانند دهه ولایت (فاصله عید قربان تا عید غدیر) به برنامه‌هایی در این باره می‌پردازد.
این کارشناس حوزه شعر و ادبیات افزود: موضوع این است که ساعات پخش تلویزیون باید با آن اشعار پُر شود، اینکه اشعار دارای چه ارزش محتوایی باشند، اهمیت چندانی ندارد. بر این اساس می‌توان گفت که کسی که ارائه‌دهنده و ناشر است، به کیفیت اهمیت چندانی نمی‌دهد. این اشعار به سادگی توسط رسانه ملی نشر پیدا می‌کند.
رویکرد چاپ آثار در گذشته
وی در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: پیش از این و طی سال‌های گذشته این طور نبود که هر اثری به آسانی تبدیل به کتاب شود. استادان برجسته اشعار شاعران جوان را ویرایش و تصحیح می‌کردند و اشعار این گروه از شاعران وقتی به حدی رسید که قابلیت انتشار یافت، تازه اجازه انتشار در مجلات را می‌دادند.
امینی با اظهار اینکه اکنون متأسفانه چنین رویکردی وجود ندارد و اشعار به راحتی منتشر می‌شوند، درباره اینکه آموزش مبانی مطالعاتی و معرفتی باید در حین یا پیش از ورود به این عرصه انجام شود، گفت: حاصل دانش است این که به بینش و در نتیجه تبدیل به هنر می‌شود. این رویکرد اداری نیست.
هدف اصلی مطالعه منابع دینی و قرآنی از یاد رفته است
وی با اشاره به مصداقی در این باره اظهار کرد: نباید این طور باشد که تنها شاعر برای اینکه می‌خواهد شعر عاشورایی بگوید، به خواندن مقتل بپردازد. هر فردی که شیعه و باسواد است و مدعی محبت اهل بیت است ناگزیر به مطالعه چنین آثاری است؛ چه شاعر باشد یا نباشد.
امینی عنوان کرد: مگر انسانی می‌تواند به حوزه‌ای علاقه داشته باشد و مبانی اعتقادی وی بر اساس مطالب آن حوزه تشکیل شده باشد، ولی علاقه‌ای به مطالعه آثاری در آن حوزه نداشته باشد؟ مگر می‌شود شیعه امیرالمومنین(ع) بود، ولی کتابی درباره حضرت امیر(ع) مطالعه نکرده یا چند صفحه‌ای از نهج‌البلاغه را نخوانده باشد؟ و البته این موضوع درباره کسی که می‌خواهد اثری ارئه دهد، اهمیت دوچندان می‌یابد.
مطالعه منابع برای مسئولان فرهنگی اهمیت ندارد
این مدرس ادبیات با بیان این مطلب اظهار کرد: مشکل این است که اصلاً برای کسانی که متولی و مسئول فرهنگی کشورمان هستند و برنامه‌ریزی می‌کنند، مطالعه کردن اصلاً اهمیتی ندارد و این مشکل بزرگی است.
امینی تاکید کرد: متاسفانه همه چیز در سطح و در صورت می‌گذرد و همه برای برگزاری مسابقه و دادن جوایز شتاب دارند. این دست کارها نمایشی است. عیب در اینجاست و اگر خواهان ارتقای این حوزه هستیم، باید این مشکل برطرف شود.
وی در ادامه یادآور شد: بخش مهمی از مشکلات از این موضوع و بخش دیگر این رویکرد نشئت‌گرفته از نظام آموزش و پرورش است. متاسفانه در نظام آموزشی کشورمان به این مسائل توجه نمی‌شود و تنها بحث و جدال بر سر کنکور مطرح است؛ همچون کنکور برای کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکتری، استخدام و ... .
کتابت قرآن؛ اولین دست‌نوشته نوقلمان
امینی تصریح کرد: آیا هدف نظام آموزشی این بوده است که به تولید مدرک بپردازد یا نیرو برای بازار کار ایجاد کند یا اینکه انسان را با معارف فرهنگی کشورمان آشنا کند؟ چه بخشی از آزمون‌هایی که به این منظور برگزار می‌شوند، به این موضوع اختصاص دارد؟
وی از فارغ‌التحصیلان تحصیلات تکمیلی یاد کرد که یک دور نیز قرآن را نخوانده‌اند. در مکاتب قدیم ابتدا قرآن کریم به شاگردان آموزش داده می‌شد. ابتدا شاگردان باید قرآن را از نظر خواندن تمام می‌کردند و حتی یک بار نیز با دست‌خط خود به کتابت قرآن می‌پرداختند.
امینی با بیان اینکه وقتی شاگرد نوشتن را می‌آموخت، اولین نوشته‌هایش به قرآن کریم اختصاص داشت، گفت: امروز خوشبختانه منابع بسیاری درباره ائمه(ع) و قرآن کریم داریم، ولی متاسفانه افرادی که به مطالعه بپردازند اندک هستند.
وقتی کیفیت فدای کمیت می‌شود
امینی همچنین با اشاره به اینکه شاعر اگر می‌خواهد درباره پیامبر اکرم(ص) شعر بسراید باید دست‌کم یک یا دو منبع درباره زندگی و سیره و ویژگی‌های شخصیتی پیامبر را مطالعه کرده باشد، اظهار کرد: البته نکته دیگر در این باره آن است که محافلی که این اشعار در آنجا عرضه می‌شود، موضوعاتی از این دست برایشان کم‌اهمیت است.
وی در ادامه سخنانش گفت: معمولاً جلساتی که با شتاب برگزار می‌شود و آثاری که برای جشنواره‌ها جمع‌آوری می‌شوند، اشعارشان از این دست هستند. در این جشنواره‌ها تعداد مهم است، اینکه پرمحتوا باشد و ارزش داشته باشد، برای آنها چندان اهمیت ندارد.
مراکزی که به مشکلات دامن می‌زنند
امینی با بیان اینکه کمیت در این رویکردها از کیفیت ارزش بیشتری دارد، ادامه داد: البته همیشه این طور نیست، ولی می‌توان گفت که اغلب موارد وضع به این منوال است. برای مثال برخی مراکز که می‌خواهند در ظرف مدت زمانی اندک، تعداد بسیاری شعر را گردآوری کنند، از جمله عواملی هستند که به آسیب‌های حوزه شعر آئینی دامن می‌زنند.
این مدرس دانشگاه به مشکلی که رادیو و تلویزیون در این حوزه به وجود می‌آورد، اشاره کرد و گفت: برای مثال، رسانه ملی تنها در مناسبت‌هایی مانند دهه ولایت (فاصله عید قربان تا عید غدیر) به برنامه‌هایی در این باره می‌پردازد.
این کارشناس حوزه شعر و ادبیات افزود: موضوع این است که ساعات پخش تلویزیون باید با آن اشعار پُر شود، اینکه اشعار دارای چه ارزش محتوایی باشند، اهمیت چندانی ندارد. بر این اساس می‌توان گفت که کسی که ارائه‌دهنده و ناشر است، به کیفیت اهمیت چندانی نمی‌دهد. این اشعار به سادگی توسط رسانه ملی نشر پیدا می‌کند.
رویکرد چاپ آثار در گذشته
وی در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: پیش از این و طی سال‌های گذشته این طور نبود که هر اثری به آسانی تبدیل به کتاب شود. استادان برجسته اشعار شاعران جوان را ویرایش و تصحیح می‌کردند و اشعار این گروه از شاعران وقتی به حدی رسید که قابلیت انتشار یافت، تازه اجازه انتشار در مجلات را می‌دادند.
امینی با اظهار اینکه اکنون متأسفانه چنین رویکردی وجود ندارد و اشعار به راحتی منتشر می‌شوند، درباره اینکه آموزش مبانی مطالعاتی و معرفتی باید در حین یا پیش از ورود به این عرصه انجام شود، گفت: حاصل دانش است این که به بینش و در نتیجه تبدیل به هنر می‌شود. این رویکرد اداری نیست.
هدف اصلی مطالعه منابع دینی و قرآنی از یاد رفته است
وی با اشاره به مصداقی در این باره اظهار کرد: نباید این طور باشد که تنها شاعر برای اینکه می‌خواهد شعر عاشورایی بگوید، به خواندن مقتل بپردازد. هر فردی که شیعه و باسواد است و مدعی محبت اهل بیت است ناگزیر به مطالعه چنین آثاری است؛ چه شاعر باشد یا نباشد.
امینی عنوان کرد: مگر انسانی می‌تواند به حوزه‌ای علاقه داشته باشد و مبانی اعتقادی وی بر اساس مطالب آن حوزه تشکیل شده باشد، ولی علاقه‌ای به مطالعه آثاری در آن حوزه نداشته باشد؟ مگر می‌شود شیعه امیرالمومنین(ع) بود، ولی کتابی درباره حضرت امیر(ع) مطالعه نکرده یا چند صفحه‌ای از نهج‌البلاغه را نخوانده باشد؟ و البته این موضوع درباره کسی که می‌خواهد اثری ارئه دهد، اهمیت دوچندان می‌یابد.
مطالعه منابع برای مسئولان فرهنگی اهمیت ندارد
این مدرس ادبیات با بیان این مطلب اظهار کرد: مشکل این است که اصلاً برای کسانی که متولی و مسئول فرهنگی کشورمان هستند و برنامه‌ریزی می‌کنند، مطالعه کردن اصلاً اهمیتی ندارد و این مشکل بزرگی است.
امینی تاکید کرد: متاسفانه همه چیز در سطح و در صورت می‌گذرد و همه برای برگزاری مسابقه و دادن جوایز شتاب دارند. این دست کارها نمایشی است. عیب در اینجاست و اگر خواهان ارتقای این حوزه هستیم، باید این مشکل برطرف شود.
وی در ادامه یادآور شد: بخش مهمی از مشکلات از این موضوع و بخش دیگر این رویکرد نشئت‌گرفته از نظام آموزش و پرورش است. متاسفانه در نظام آموزشی کشورمان به این مسائل توجه نمی‌شود و تنها بحث و جدال بر سر کنکور مطرح است؛ همچون کنکور برای کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکتری، استخدام و ... .
کتابت قرآن؛ اولین دست‌نوشته نوقلمان
امینی تصریح کرد: آیا هدف نظام آموزشی این بوده است که به تولید مدرک بپردازد یا نیرو برای بازار کار ایجاد کند یا اینکه انسان را با معارف فرهنگی کشورمان آشنا کند؟ چه بخشی از آزمون‌هایی که به این منظور برگزار می‌شوند، به این موضوع اختصاص دارد؟
وی از فارغ‌التحصیلان تحصیلات تکمیلی یاد کرد که یک دور نیز قرآن را نخوانده‌اند. در مکاتب قدیم ابتدا قرآن کریم به شاگردان آموزش داده می‌شد. ابتدا شاگردان باید قرآن را از نظر خواندن تمام می‌کردند و حتی یک بار نیز با دست‌خط خود به کتابت قرآن می‌پرداختند.
امینی با بیان اینکه وقتی شاگرد نوشتن را می‌آموخت، اولین نوشته‌هایش به قرآن کریم اختصاص داشت، گفت: امروز خوشبختانه منابع بسیاری درباره ائمه(ع) و قرآن کریم داریم، ولی متاسفانه افرادی که به مطالعه بپردازند اندک هستند.
مرجع : ایکنا
