محمد حاتمی، بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر، درباره جایگاه مفهوم عاشورا در تولیدات نمایشی اظهار کرد: درباره موضوع عاشورا در سیما می‌توان گفت که ما بدون رویه کار کرده‌ایم؛ چون آثار تولیده شده، عمدتا کارهایی بی‌کیفیت و بی‌مایه بوده‌اند. در این میان باید سریالی چون «مختارنامه» را فاکتور گرفت، چون این دست آثار هر چند سال یک بار در تلویزیون تولید می‌شود. در سینما نیز وضعیت به همین شکل است، اما با یک فرق؛ اینکه در سینما علاوه بر کیفیت، کمیت نیز پایین است. برای همین پس از سال‌ها تنها باید از «روز واقعه» به عنوان یک اثر فاخر در این حوزه نام برد.

وی افزود: این کم‌کاری در شرایطی است که موضوع عاشورا به اندازه‌ای وسیع است که می‌تواند زمینه‌ساز تولیدات بسیار در سینما باشد؛ به ویژه اینکه در سینما و تلویزیون ما افرادی چون میرباقری که قادرند باز هم در این زمینه کارهای خوبی تولید کنند، کم نداریم، اما باید در این حوزه استعدادها به درستی شناخته شود. همچنین امکان فیلمسازی در اختیار افرادی قرار گیرد که سینما و واقعه عاشورا را به درستی می‌شناسند.

دلایل ماندگاری «روز واقعه»

این بازیگر در پاسخ به اینکه دلیل ماندگاری فیلمی چون «روز واقعه» چیست که پس از دو دهه هنوز در ایام محرم، گزینه اول پخش از سیماست، گفت: برای موفقیت چنین کاری تنها نمی‌توان یک عامل را دخیل دانست، البته همانگونه که اکثرا معترف هستند، فیلمنامه خوب استاد بیضایی مهمترین عامل برای با کیفیت درآمدن این کار است. در ضمن باید از کارگردانی و تیم بسیار حرفه‌ای این فیلم هم به عنوان امتیاز دیگر این کار نام برد. به ویژه در بحث بازیگری می‌بینیم که بهترین انتخاب‌ها انجام شده و اکثر بزرگان سینما در آن حضور دارند.

وی به توضیح فوق اضافه کرد: طراحی صحنه و لباس و همچنین گریم‌های شاهکار «روز واقعه» هم عاملی است که به زیبا شدن تصویر این کار افزوده است. در بحث فنی هم تدوین این کار بسیار خوب از کار درآمده و صداگذاری و فیلمبرداری و موسیقی هم از دیگر امتیازات این فیلم است. با توجه به این توضیحات می‌بینیم که مجموعه‌ای از عوامل بوده که این کار را در سینمای ما ماندگار کرده است.

در قالب داستان‌های معاصر هم می‌توان به عاشورا پرداخت

حاتمی در پاسخ به اینکه آیا تمام فیلم‌هایی که درباره عاشورا هستند، باید در قالب کارهایی چون «روز واقعه» تولید شوند؟ گفت: کاملا مشخص است که معنای عاشورا تنها در کربلا خلاصه نشده، بلکه در طول حیات بشری جاری است. برای همین در قالب داستان‌های معاصر هم می‌توان به این دست موضوعات پرداخت. مثال روشن در این زمینه «روز دهم» است که توانست در قالب یک داستان امروزی تصویرگری زیبا از عاشورا باشد، البته عمده کارهایی که در تلویزیون تولید شده و نگاهی معاصر به عاشورا داشته‌اند تنها در ظاهر و مناسک خلاصه شده‌اند. این کارها به دلیل فقدان یک متن قوی نتوانسته‌اند تاثیرگذاری خوبی بر مخاطب داشته باشند.

وی در پایان با بیان اینکه تلویزیون بهترین محل برای آثار عاشورایی است، اظهار کرد: به دلیل تعداد مخاطبان تلویزیون، این رسانه در مقایسه با سینما و تئاتر محل مناسب‌تری برای کارهای عاشورایی است، چون به لحاظ سرمایه‌گذاری امکاناتی که در اختیار تلویزیون برای ساخت این دست آثار است برای سینما و تئاتر مهیا نیست. همچنین با گسترده شدن شبکه‌های ماهواره‌ای این روزها مخاطبان تلویزیون شکلی جهانی به خود گرفته‌اند.

آرمان هیأت