نشست نمادشناسی در تعزیه توسط بنیاد آفرینش‌های هنری نیاوران و با حضور علاء‌الدین قاسمی از پیشکسوتان آیین تعزیه برگزار شد.

 در ابتدای این نشست قاسمی اشاره‌ای به تاریخچه تعزیه داشته و در این خصوص گفت: تعزیه فراز و فرودهایی داشته و از زمان آل‌بویه تا به امروز از جایگاه خاصی برای مردم ایران برخوردار است.

در گذشته  دسته هایی در طول مدت برگزاری مراسم محرم و صفر حرکت می کردند و تعزیه هایی را اجرا می کردند اما در دوره صفوی تعزیه شکل و فرم خاصی پیدا می کند.

در زمان صفویه موسیقی تعزیه ممنوع می شود که این مسأله اشکالاتی را برای تعزیه خوانان ایجاد کرد چرا که تعزیه بدون موسیقی و آواز نمی تواند کارایی زیادی داشته باشد.

وی ادامه داد: اجرای مجالس تعزیه در زمان افشاریان نیز دنبال شد اما در زمان قاجاریه تعزیه بسیار مورد توجه قرار گرفت و در همه استان ها و مناطق کشور مجالس تعزیه برگزار می شد.

تکیه دولت هم در همین زمان شکل گرفت و کانون برگزاری مجالس تعزیه باشکوه بود و خیل عظیم عزاداران در این مراسم حضور پیدا می کردند.

قاسمی با اشاره به این موضوع که نسخه‌های مورد استفاده در اکثر تعزیه‌ها نسخه  «میرعلا» هستند، عنوان کرد: یکی از علل استفاده از این نسخ کوتاه بودن آن است.

مثلا در توصیف یک شخصیت، میرعلا با استفاده از  2 یا 3 بیت کار را تمام می کند اما در نسخ دیگر همان توصیف و معرفی در 10 بیت اتفاق افتاده که باعث طولانی شدن تعزیه می شود.

وی سادگی و ارتباط سریع تعزیه با مخاطب را از ویژگی های بارز این ژانر نمایشی عنوان کرد و ادامه داد: امشب ما تعزیه حضرت عباس(ع) را می خوانیم و المان مورد استفاده در این تعزیه سطل آب است.

مخاطب در تعزیه باور می کند که سطل آب همان شط فرات است و همین باور و پذیرش سریع از طرف مخاطب از ویژگی های بارز تعزیه است.

در واقع نمادهای کوچک در تعزیه می‌تواند مفهوم گسترده‌ای داشته باشد و این ارتباط بین تعزیه خوان و مخاطب به سادگی برقرار می شود.

این پیشکسوت تعزیه با اشاره به نمادهای مورد استفاده در تعزیه گفت: تاریخچه نمایش در ایران به بیش 3 هزار سال قبل می رسد.

در همان نمایش های کهن ایرانی هم نمادهایی برای نشان دادن خوبی و بدی وجود داشت و امروز همین نشانه ها در تعزیه استفاده می شوند.

رنگ های سبز و زرد و سفید و قرمز از المان های اصلی ما در تعزیه هستند که در نمایش های سیاوش کشان نیز از همین رنگ‌ها برای نشان دادن خوبی و بدی استفاده می شد.

نکته جالب توجه این است که لباس های تعزیه در ایران بر خلاف تفکر اکثر مردم عربی نیست و لباس های کاملا ایرانی است.

قاسمی با ذکر این نکته که در ایران خیلی از مردم با شخصیت ها و نسخ تعزیه آشنایی دارند و نیازی به توضیح ندارد، گفت: متاسفانه نسل جدید ما تعزیه را به خوبی نمی‌شناسد و باید در این زمینه کار کنیم.

ما بازیگرانی با سن پایین داریم و امکان دارد ضعیف هم باشند اما با برگزاری پیاپی مجالس تعزیه مطمئنم تعزیه خوانان خوبی خواهند شد.

خوشحالم که امسال در بسیاری از نقاط تهران و کل استان‌ها تعزیه برگزار شد.

ما باید تعزیه را به نسل‌های بعدی و خصوصا نسل جوان معرفی کنیم تا این هنر باقی بماند.وی همچنین نبود فضای مناسب برای اجرای تعزیه در محله ها و شهر ها و خصوصا شرایط آب و هوایی و مشکلات اجرای تعزیه در فضای باز را علت اجرا شدن تعزیه در داخل سالن دانست و در پایان با قدردانی از حمایت معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیریت فرهنگسرای نیاوران گفت: امیدوارم همه مسئولان فرهنگی و هنری کشور از این هنر آیینی و مذهبی به خوبی حمایت کنند تا شاهد گسترش و توسعه هرچه بیشتر تعزیه باشیم.

آرمان هیأت