سخنرانی دکتر سید محسن فاطمی فوق دکترای روانشناسی از دانشگاه هاروارد آمریکا با موضوع "بررسی روانشناختی فرهنگ عاشورا" بعدازظهر ۲۶ آبان در دانشگاه الزهرا برگزار شد.

دکتر فاطمی طی سخنرانی خود تحت عنوان، «طلوع در غروب، بررسی روانشناختی فرهنگ عاشورا» به تحلیل مولفه های روانشناختی عاشورا پرداخت. وی به مولفه های روان شناختی انگیزش اشاره کرد و با تمرکز بر روی معنا و نقش آفرینندگی آن به آثار عملی آن در زندگی فردی و اجتماعی پرداخت.

دکتر فاطمی با تحلیل روانشناختی فرهنگ عاشورا امام حسین (ع) را به عنوان طلوع در ظلمت زندگی انسان مطلع بیداری، آگاهی و خلاقیت در عرصه های مختلف زندگی تفسیر کرد.

وی ضمن اشاره به مولفه های توانمندی خود، شور و شعور، آگاهی و خلاقیت، به ایمان و توکل به عنوان پایه های اساسی حرکت عاشورا پرداخت و نقش ارزشها را در هدایت انسان امروزی مورد بحث قرار داد.

این استاد دانشگاه هارواد تصریح کرد: به ھر میزان که با عاشورا آشنا شویم معنای زندگی را بھتر می توان فھمید، عاشورا به زندگی انسانھا عمق و جھت می دھد. واقعه عاشورا از بعد روانشناختی بسیار مھم و تاثیرگذار است. فرهنگ عاشورا پیامهای بسیار مهمی برای انسانھا دارد و این فرهنگ بسیار گسترده و فراگیر است،

فاطمی بیان کرد: عاشورا دانشگاه و مدرسه ای است که لایه ھای بسیار زیاد و ابعاد مختلف و وجوه فراوانی را در طول تاریخ، برای زندگی انسان در بر داشته است. یکی از زمینه ھای علمی و تحقیقی عاشورا، انگیزشی است که در وجود انسانھا به وجود می آورد و انسان را به حرکت وا می دارد.

وی افزود: یکی از زیباترین مفاھیم عاشورا فھماندن معانی انگیزشی است. اینکه انسانھا بدانند به دنبال چه ھستند و در زندگی چه چیزی می خواھند. یکی از پرمفھومترین فصلھای عاشورا فھماندن معنای زندگی به انسانھا است. اینکه انسانها در قلمروزندگی تنها نخواهند بود و ما بخشی از یک پروژه بزرگتر هستیم. غیر از معنای ظاهری و صوری که به آن مرتبط هستیم معنای باطنی ای وجود دارد که می تواند در نهایت ما را به سمت سعادت سوق دهد.

فاطمی بیان داشت: برای امام حسین (ع) فضیلت مھم بود و فضیلت معنای زندگی ایشان بود. ھمین فضیلت در زندگی امام حسین (ع) ایجاد انگیزش می کند. امام حسین (ع) بدون درخواست ھیچ پاداشی و چشم‌داشتی از ھمه چیز زندگی خود گذشت. این نحوه زندگی امام به ما درس می دھد که ھمه چیز به این دنیا ختم نمی شود. امام حسین (ع) و یارانش و آگاهانه از تمام تعلقات و مالکیت ها زندگی شان گذشتند و حرکت آنها اختیاری و نه از روی اجبار بود.

این استاد روانشناسی ادامه داد: امام حسین(ع)زندگی را به درستی برای انسانھا معنا کرد. در حرکت امام حسین (ع) حرکت زمینی و گرایش خاکی و فرشی وجود ندارد. تمام انگیزه ھای امام عرشی بود. حرکت امام نشان می دھد که مرگ آغاز ابدیت و یک زندگی دیگر است. یعنی زندگی این جھان محدود است.

وی افزود: امام همه موھبتھای زندگی خود را در عاشورا از دست داد ولی با تمام مشکلات ھرگز از خدا ناامید نشد. وقتی انسانها احساس تکلیف می کنند و احساس مسئولیت در آنها معنی پیدا می کند منتظر این نخواهند بود که در نگاه دیگران جستجوی محبوبیت و شهرت داشته باشند. امام حسین(ع) نمی دانست بعد از شهادتش برای او مجالس و مراسم عزاداری به این وسعت برگزار می شود.

این استاد دانشگاه هارواد یادآورشد: انسانھا با ھر میزانی که با معنای زندگی امام حسین (ع) و فرھنگ عاشورا آشنا شوند زندگی آنھا بھتر معنا پیدا می کند. فرھنگ عاشورا فرھنگ معناشناختی است و انسانھا قبل از تمام شدن ھر کاری از خود می پرسند برای چه اینجا ھستم، فرھنگ عاشورا، فرھنگ بیداری است و اینکه ما بدانیم از جھان چه چیزی می خواھیم.

فاطمی ادامه داد: یکی از مشکلات جھان امروز جستجوی سرمایه ھای در برون انسان است درحالیکه سرمایه ھای واقعی و اصلی زندگی در وجود خود انسانھا قرار دارد. داستانی است که دزد جواهر فراری به دست پلیس کشته شد در حالی که قبل از مردنش جواهر را در جیب یک گدا پنهان کرد ؛ اما آن گدا برای همیشه گدا ماند زیرا هرگز جیب خود را جستجو نکرد. یعنی هرکز نفهمید که چه سرمایه درونی ای دارد. عاشورا آشنا کردن انسانها با سرمایه های درونی انهاست. انسانهایی که غرق در زندگی، روزمرگی و عادت ها و رفتارهای کلیشه ای هستند. این انسانها نمی توانند اوج نگاه عرشیان را درک کنند و بینند.

فاطمی تصریح کرد: فرھنگ عاشورا می تواند از انسان خاکی یک جوهر و گوھر ناب بسازد. عاشورا عرصه نبرد خیر مطلق و شرمطلق بود که روزانه این درگیری خیر و شر در زندگی انسانھا بسیار اتفاق می افتد.عاشورا به زندگی انسانھا عمق و جھت می دھد.

آرمان هیأت