کد مطلب : ۲۱۸۷۵
«سوگ چامه‌ها» پژواک باور حاضران است
حضور هنرمندان در برنامه‌های مذهبی
حسین پارسایی طراح و مجری برنامه «سوگ چامه‌ها» که این روزها در برج میلاد برگزار می‌شود این ویژه‌برنامه را در ادامه ۲ تجربه قبلی‌اش دانست و گفت: نخستین تجربه با نام «آیین های عاشورایی» در سال ۸۳ در مجموعه تئاتر شهر اجرا شد و بعدها تبدیل به همایش سراسری شد و گروه های حرفه ای با نگاه کاملا متفاوت و جامع مفاهیم عاشورایی را در مایه تولیدات نمایشی ارائه کردند. کمی بعد در سال ۹۰ برنامه «خیمه ها و نجواها» توسط رامین حیدری فاروغ با هدف دعوت از نخبگان و هنرمندان و با نگاهی پژوهش محور در دهه اول محرم و با تاکید بر آواها و نواهای عاشورایی اجرا شد که در آن زمان به عنوان مدیرعامل بنیاد فرهنگی و هنری رودکی فعالیت می‌کردم و به اعتقاد من این برنامه برگ زرینی در برنامه های فرهنگی با حضور هنرمندان در آن ایام بود.
وی ادامه داد: در سومین گام برنامه «سوگ‌چامه‌ها» به عنوان اجتماع آیینی اصحاب فرهنگ و هنر در فضای باز برج میلاد و سالن های مربوط به مرکز همایش های برج میلاد، اتفاق دیگری بود که به اعتقاد من ۲ تجربه پیشین را تکمیل کرد و کمک کرد تا تجربیات گذشته به خدمت بیاید. به گونه ای که می توان گفت مشارکت هنرمندان و نخبگان در بخش های آیینی و نمایشی در حوزه های تجسمی، موسیقی، نمایش، شعر، آثار حجمی، تعزیه از سراسر کشور این اجتماع آیینی را کامل کرده و طی شب های گذشته که نزدیک به یک هفته از طول برگزاری این برنامه می گذرد، مورد استقبال اقشار مختلف جامعه قرار گرفته است.
باورهای مذهبی و شرکت در برنامه‌های آیینی ریشه ملی دارد
پارسایی با اشاره به اینکه بسیاری از ایرانیان فارغ از هر نوع گرایش سیاسی به مسایل اعتقادی به ویژه سوگواری برای امام حسین (ع) و یاران و خاندان ایشان گرایش دارند، بیان کرد: ما ایرانی ها به طور طبیعی در مناسبت های خاص و به ویژه عاشورا و دهه اول محرم، در مراسم های مذهبی شرکت می کنیم. این مراسم ها کاملا جنبه سنتی و شخصی دارد و آدم ها در هیبت عزادارانی هستند که سیاه پوش می شوند. سالیان سال است که هر کسی در این مجالس در هر سطحی با هر اعتقادی و با هر سلیقه و گرایشی شرکت می کند. این دل ها است که به ما فرمان می دهد که در مناسبت های عاشورایی چه کار کنیم. در این مراسم ها آدم ها هستند که در خلوت خود از این مراسم ها تاثیر می گیرند و از دستآوردهای فرهنگی واقعه بزرگ کربلا تاثیر می گیرند.
به گفته وی، حضور و مشارکت هنرمندان در چنین برنامه‌هایی نیز ریشه در باورهای عمیق مردم کشورمان دارد و اینگونه نیست که اجرای چنین برنامه‌های مختص یک طیف خاص باشد و یا طیفی دیگر علاقه‌ای به این حضور نداشته باشند.
کارگردان نمایش «بانوی آب و آیینه» اضافه کرد: «سوگ چامه ها» با حضور جمعی از نخبگان، اجتماع آیینی اصحاب فرهنگ و هنر است که آخرین دستآوردهای فکری و ذوقی و معنوی خود را چه در قالب رپرتوآر و چه در قالب تولیدات تازه در ۱۰ شب در کنار هم قرار می دهند و مردم را به قضاوت دعوت می کنند. یعنی هرکسی اینجا با هر سلیقه و هر حس و حالی برنامه خود را اجرا می کند.
وی توضیح داد: برنامه هایی که تدارک دیده شده هم از بخش های آیینی و سنتی و هم بخش هایی از پرفورمنس، آثار خلاق و مدرن است و هر سلیقه ای از مخاطبان می توانند با حضور در این برنامه ها از اجراها استفاده کند و. یکی از برنامه ها و اتفاقات خوبی که در این دوره رخ داده است مشارکت هنرمندان در بخش های مرثیه خوانی و مقتل خوانی است که بخش مهمی از این استقبال مدیون حضور چهره های مختلف هنرمندان از بازیگران تئاتر و سینما و تلویزیون است.
وی بیان کرد: بسیاری از هنرمندان ما در خلوت خود عاشقانه به ساحت مقدس حضرت سید الشهداء و اولیای دین عرض ارادت دارند و در تمام مناسبت های مذهبی بسیاری از هنرمندان در خلوت خود و بنا بر اعتقادات شخصی خود نظر و نیایش دارند و در مناسبت ها شرکت می کنند. به عنوان مثال از استاد فرچشیان در حوزه مینیاتور بزرگ تر داریم که تابلوی «عصر عاشورا» ی او جهانی شده است؟ مگر غیر از این است که این تابلو از وجود و احساس او سرچشمه گرفته است و مگر غیر از این است که این هنرمند در هنگام خلق این اثر مورد توجه بود و این احساس ناب و چشمشه زلال باورهای یک هنرمند است که متجلی می شود.
«سوگ چامه ها» پژواک باور هنرمندان است
وی گفت: به همین نسبت هم در تولیدات معناگرا و مفهومی همین احساس درونی و زلال هنرمندان جاری می شود. در این برنامه و در بخش مرثیه خوانی شاهد حضور هنرمندان عرصه های موسیقی، تئاتر و سینمای کشور هستیم. هنرمندان موسیقی در بخش مرثیه خوانی حضور دارند و یک آیین هم آوایی در خیمه گاه بزرگی که در مجموع ۱۰ خیمه طراحی شده است، شکل می گیرد. این هم آوایی در واقع ایمان مشترک و باور مشترک مردم و هنرمندان ما است که نه از سر تظاهر بلکه از سر ایمان به نمایش درمی آید.
پارسایی توضیح داد: مرثیه‌خوانی و مقتل خوانی عرض ارادتی است صادقانه و عاشقانه که هنرمندان ما با میل و رغبت خود و این بار نه در خلوت تصمیم می گیرند با این مضامین هم آوایی کنند. این نمایشِ باور هنرمند است که این بار پژواک پیدا می کند. در مقتل خوانی شاهد حضور محمود عزیزی، سیاوش طهمورث، دانیال حکیمی، بهاره رهنما، بهزاد فراهانی، فرزاد حسنی، حامد بهداد و الهام پاوه نژاد بودیم و در شب های آینده شاهد حضور علی نصیریان و آتیلا پسیانی هستیم و در مرثیه خوانی نیز حضور حسام الدین سراج، حمیدرضا نوربخش، غلامحسین کویتی پور، امیر حسین مدرس، رسول نجفیان و ... را شاهد هستیم.
وی ادامه داد: بسیاری از هنرمندانی که در این شب ها برنامه دارند، تحت تاثیر باور مردم قرار می گیرند؛ مردمی که ساعت ها قبل از شروع برنامه در انتظار هنرمند محبوب خود هستند تا این بار باور خود را از زبان هنرمندان بشنوند. این اعتقاد و باور مشترک بسیار زیبا است و یکی از خاطره انگیزترین برنامه هایی است که من در سال های عمر خود شاهد بودم.
پارسایی تاکید کرد: نباید فراموش کنیم که مجاز نیستیم باورهای یک هنرمند را که من از آن به عنوان چشمه جوشان اعتقادات یک هنرمند نام می برم، به تظاهر تعبیر کنیم. هنرمندان ما در کشوری زندگی می کنند که دین آن ها اسلام است و پدر، مادر و اجداد ما آموزه های دینی خود را به ما انتقال داده اند و حالا می خواهیم دستاوردهای فرهنگی و هنری خود را متاثر از تعاریف و مفاهیم دینی و عاشورایی متجلی کنیم. البته گاهی ممکن است که این رفتارها به دلیل اینکه هرازچندگاهی بدون پیوستگی شکل می گیرد، موجب سوال واقع شود.
مقتل خوانی ها رنگ و حس عاشورایی دارد
وی ادامه داد: برنامه مقتل خوانی و مرثیه خوانی نیز رنگ و حس عاشورایی دارد. در این مراسم اشک هایی جاری می شود که از سوز دل است، در این مراسم دل هایی به هم گره می خورد و هنرمندان و مردم دور هم جمع شده اند و یک بار دیگر تاریخ را تکرار می کنند. این تکرار تاریخ پژواک حقیقت است و هنرمند چیزی جز حقیقت نمی خواهد و به نظر می رسد که باید درود بگوییم به همه هنرمندانی که برای حقیقت در «سوگ چامه ها» در کنار هم قرار گرفتند.
پارسایی گفت: برنامه «سوگ چامه ها» در ۱۰ شب برگزار می شود و عناوین مختلفی برای آن در نظر گرفته شده است. مقاتل این شب ها از نسخه های معتبر موجود دریافت شده است که میلاد اکبرنژاد توسعه‌دهنده این روایت بر اساس نامگذاری هر شب بود. به همین ترتیب سعی کردیم عنوان هر شب به حس و حال هنرمند انتخاب شده نزدیک باشد. به عنوان مثال «پژواک پرنده در حصار» توسط دانیال حکیمی اجرا شد.
کارگردان «سوگ چامه ها» در پایان گفت: «سیلاب عطش به دشت ریا» که بزرگداشت طفلان کربلا بود، توسط بهاره رهنما اجرا شد. این هنرمند همیشه در کارهای خیریه و نهادهای مردمی تلاش بسیاری دارد و اجرای او مورد توجه مخاطبان قرار گرفت و خواننده و شنونده با هم اشک می ریختند. در شب های دیگر نیز اجراهایی با نام های «در سایه سار آفتاب با اشک» توسط بهزاد فراهانی، «در قاب ماه» بزرگداشت علی اکبر (ع) توسط فرزاد حسنی، «رکعت اول عاشقی» بزرگداشت قاسم بن حسن توسط حامد بهداد اجرا شد. همچنین «سردار آب و ادب» بزرگداشت حضرت عباس (ع) که توسط علی نصیریان اجرا می شود. و اما مساله اینجا است که اجرای برنامه هایی از این دست تنها با لطفی که «سالار شهیدان» به هنرمندان دارند، امکان پذیر می شوند.
وی ادامه داد: در سومین گام برنامه «سوگ‌چامه‌ها» به عنوان اجتماع آیینی اصحاب فرهنگ و هنر در فضای باز برج میلاد و سالن های مربوط به مرکز همایش های برج میلاد، اتفاق دیگری بود که به اعتقاد من ۲ تجربه پیشین را تکمیل کرد و کمک کرد تا تجربیات گذشته به خدمت بیاید. به گونه ای که می توان گفت مشارکت هنرمندان و نخبگان در بخش های آیینی و نمایشی در حوزه های تجسمی، موسیقی، نمایش، شعر، آثار حجمی، تعزیه از سراسر کشور این اجتماع آیینی را کامل کرده و طی شب های گذشته که نزدیک به یک هفته از طول برگزاری این برنامه می گذرد، مورد استقبال اقشار مختلف جامعه قرار گرفته است.
باورهای مذهبی و شرکت در برنامه‌های آیینی ریشه ملی دارد
پارسایی با اشاره به اینکه بسیاری از ایرانیان فارغ از هر نوع گرایش سیاسی به مسایل اعتقادی به ویژه سوگواری برای امام حسین (ع) و یاران و خاندان ایشان گرایش دارند، بیان کرد: ما ایرانی ها به طور طبیعی در مناسبت های خاص و به ویژه عاشورا و دهه اول محرم، در مراسم های مذهبی شرکت می کنیم. این مراسم ها کاملا جنبه سنتی و شخصی دارد و آدم ها در هیبت عزادارانی هستند که سیاه پوش می شوند. سالیان سال است که هر کسی در این مجالس در هر سطحی با هر اعتقادی و با هر سلیقه و گرایشی شرکت می کند. این دل ها است که به ما فرمان می دهد که در مناسبت های عاشورایی چه کار کنیم. در این مراسم ها آدم ها هستند که در خلوت خود از این مراسم ها تاثیر می گیرند و از دستآوردهای فرهنگی واقعه بزرگ کربلا تاثیر می گیرند.
به گفته وی، حضور و مشارکت هنرمندان در چنین برنامه‌هایی نیز ریشه در باورهای عمیق مردم کشورمان دارد و اینگونه نیست که اجرای چنین برنامه‌های مختص یک طیف خاص باشد و یا طیفی دیگر علاقه‌ای به این حضور نداشته باشند.
کارگردان نمایش «بانوی آب و آیینه» اضافه کرد: «سوگ چامه ها» با حضور جمعی از نخبگان، اجتماع آیینی اصحاب فرهنگ و هنر است که آخرین دستآوردهای فکری و ذوقی و معنوی خود را چه در قالب رپرتوآر و چه در قالب تولیدات تازه در ۱۰ شب در کنار هم قرار می دهند و مردم را به قضاوت دعوت می کنند. یعنی هرکسی اینجا با هر سلیقه و هر حس و حالی برنامه خود را اجرا می کند.
وی توضیح داد: برنامه هایی که تدارک دیده شده هم از بخش های آیینی و سنتی و هم بخش هایی از پرفورمنس، آثار خلاق و مدرن است و هر سلیقه ای از مخاطبان می توانند با حضور در این برنامه ها از اجراها استفاده کند و. یکی از برنامه ها و اتفاقات خوبی که در این دوره رخ داده است مشارکت هنرمندان در بخش های مرثیه خوانی و مقتل خوانی است که بخش مهمی از این استقبال مدیون حضور چهره های مختلف هنرمندان از بازیگران تئاتر و سینما و تلویزیون است.
وی بیان کرد: بسیاری از هنرمندان ما در خلوت خود عاشقانه به ساحت مقدس حضرت سید الشهداء و اولیای دین عرض ارادت دارند و در تمام مناسبت های مذهبی بسیاری از هنرمندان در خلوت خود و بنا بر اعتقادات شخصی خود نظر و نیایش دارند و در مناسبت ها شرکت می کنند. به عنوان مثال از استاد فرچشیان در حوزه مینیاتور بزرگ تر داریم که تابلوی «عصر عاشورا» ی او جهانی شده است؟ مگر غیر از این است که این تابلو از وجود و احساس او سرچشمه گرفته است و مگر غیر از این است که این هنرمند در هنگام خلق این اثر مورد توجه بود و این احساس ناب و چشمشه زلال باورهای یک هنرمند است که متجلی می شود.
«سوگ چامه ها» پژواک باور هنرمندان است
وی گفت: به همین نسبت هم در تولیدات معناگرا و مفهومی همین احساس درونی و زلال هنرمندان جاری می شود. در این برنامه و در بخش مرثیه خوانی شاهد حضور هنرمندان عرصه های موسیقی، تئاتر و سینمای کشور هستیم. هنرمندان موسیقی در بخش مرثیه خوانی حضور دارند و یک آیین هم آوایی در خیمه گاه بزرگی که در مجموع ۱۰ خیمه طراحی شده است، شکل می گیرد. این هم آوایی در واقع ایمان مشترک و باور مشترک مردم و هنرمندان ما است که نه از سر تظاهر بلکه از سر ایمان به نمایش درمی آید.
پارسایی توضیح داد: مرثیه‌خوانی و مقتل خوانی عرض ارادتی است صادقانه و عاشقانه که هنرمندان ما با میل و رغبت خود و این بار نه در خلوت تصمیم می گیرند با این مضامین هم آوایی کنند. این نمایشِ باور هنرمند است که این بار پژواک پیدا می کند. در مقتل خوانی شاهد حضور محمود عزیزی، سیاوش طهمورث، دانیال حکیمی، بهاره رهنما، بهزاد فراهانی، فرزاد حسنی، حامد بهداد و الهام پاوه نژاد بودیم و در شب های آینده شاهد حضور علی نصیریان و آتیلا پسیانی هستیم و در مرثیه خوانی نیز حضور حسام الدین سراج، حمیدرضا نوربخش، غلامحسین کویتی پور، امیر حسین مدرس، رسول نجفیان و ... را شاهد هستیم.
وی ادامه داد: بسیاری از هنرمندانی که در این شب ها برنامه دارند، تحت تاثیر باور مردم قرار می گیرند؛ مردمی که ساعت ها قبل از شروع برنامه در انتظار هنرمند محبوب خود هستند تا این بار باور خود را از زبان هنرمندان بشنوند. این اعتقاد و باور مشترک بسیار زیبا است و یکی از خاطره انگیزترین برنامه هایی است که من در سال های عمر خود شاهد بودم.
پارسایی تاکید کرد: نباید فراموش کنیم که مجاز نیستیم باورهای یک هنرمند را که من از آن به عنوان چشمه جوشان اعتقادات یک هنرمند نام می برم، به تظاهر تعبیر کنیم. هنرمندان ما در کشوری زندگی می کنند که دین آن ها اسلام است و پدر، مادر و اجداد ما آموزه های دینی خود را به ما انتقال داده اند و حالا می خواهیم دستاوردهای فرهنگی و هنری خود را متاثر از تعاریف و مفاهیم دینی و عاشورایی متجلی کنیم. البته گاهی ممکن است که این رفتارها به دلیل اینکه هرازچندگاهی بدون پیوستگی شکل می گیرد، موجب سوال واقع شود.
مقتل خوانی ها رنگ و حس عاشورایی دارد
وی ادامه داد: برنامه مقتل خوانی و مرثیه خوانی نیز رنگ و حس عاشورایی دارد. در این مراسم اشک هایی جاری می شود که از سوز دل است، در این مراسم دل هایی به هم گره می خورد و هنرمندان و مردم دور هم جمع شده اند و یک بار دیگر تاریخ را تکرار می کنند. این تکرار تاریخ پژواک حقیقت است و هنرمند چیزی جز حقیقت نمی خواهد و به نظر می رسد که باید درود بگوییم به همه هنرمندانی که برای حقیقت در «سوگ چامه ها» در کنار هم قرار گرفتند.
پارسایی گفت: برنامه «سوگ چامه ها» در ۱۰ شب برگزار می شود و عناوین مختلفی برای آن در نظر گرفته شده است. مقاتل این شب ها از نسخه های معتبر موجود دریافت شده است که میلاد اکبرنژاد توسعه‌دهنده این روایت بر اساس نامگذاری هر شب بود. به همین ترتیب سعی کردیم عنوان هر شب به حس و حال هنرمند انتخاب شده نزدیک باشد. به عنوان مثال «پژواک پرنده در حصار» توسط دانیال حکیمی اجرا شد.
کارگردان «سوگ چامه ها» در پایان گفت: «سیلاب عطش به دشت ریا» که بزرگداشت طفلان کربلا بود، توسط بهاره رهنما اجرا شد. این هنرمند همیشه در کارهای خیریه و نهادهای مردمی تلاش بسیاری دارد و اجرای او مورد توجه مخاطبان قرار گرفت و خواننده و شنونده با هم اشک می ریختند. در شب های دیگر نیز اجراهایی با نام های «در سایه سار آفتاب با اشک» توسط بهزاد فراهانی، «در قاب ماه» بزرگداشت علی اکبر (ع) توسط فرزاد حسنی، «رکعت اول عاشقی» بزرگداشت قاسم بن حسن توسط حامد بهداد اجرا شد. همچنین «سردار آب و ادب» بزرگداشت حضرت عباس (ع) که توسط علی نصیریان اجرا می شود. و اما مساله اینجا است که اجرای برنامه هایی از این دست تنها با لطفی که «سالار شهیدان» به هنرمندان دارند، امکان پذیر می شوند.
مرجع : مهر
