شهرام کرمی، مدیر مرکز هنرهای نمایشی سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران، گفت: مقتل‌خوانی به عنوان یکی از گونه‌های هنر نمایش که می‌توان آن را به نوعی هنر نقالی تعبیر کرد، از دیرباز در محافل معنوی و دینی به‌ویژه در مجالسی که در ایام محرم و صفر شاهد آن هستیم در ایران مرسوم بوده است و به عنوان یک سنت آئینی و نمایشی در برهه‌ای از زمان رونق خوبی داشته است.
وی ادامه داد: اقبال مجدد جامعه هنری به احیای این سنت نمایشی مصادف با ایام عزاداری محرم و صفر ب‌ ویژه از سوی چهره‌های نامی عرصه هنرهای نمایشی که با توجه به پیشینه این فن که معمولاً در میان مداحان و واعظان متداول بود، اتفاق خوبی است تا به این وسیله به سایر سنت‌های نمایشی مربوط به آئین‌های دینی نیز توجه ویژه‌ای شود.

مقتل‌خوانی نمایش عاشورایی را از انحصار تعزیه خارج می‌کند

کرمی تصریح کرد: در شرح واقعه عاشورا در میان اقوام ایرانی، آئین‌ها و مناسک گوناگونی وجود دارد که اغلب آنها جنبه نمایشی دارند اما معروفترین آنها تعزیه و هنر شبیه‌خوانی است؛ با رواج مقتل‌خوانی می‌توان نمایش عاشورایی را از انحصار تعزیه خارج کرد. فراگیر شدن آیین نمایشی مقتل‌خوانی که امسال به ویژه از سوی شهرداری تهران در اماکن فرهنگی پایتخت شاهد برگزاری آن بودیم، این نکته را به اثبات می‌رساند که خوشبختانه از تنوع خوبی در زمینه مراسم‌های آئین‌های عزاداری در عرصه هنرهای نمایشی برخوردار هستیم که تنها معطوف و محدود به تعزیه نیست و باید به همه آنها توجه نشان داد و برای احیایشان تلاش کرد.

مستند بودن شرح وقایع در مقتل‌خوانی

وی ویژگی مقتل‌خوانی را مستند بودن شرح وقایع آن دانست و گفت: از آنجا که اجرای این هنر مبتنی بر سند و متنی مکتوب است که شرح واقعه‌ای همچون عاشورا با جزئیات در آن نوشته شده، لذا برخوردی منطقی با واقعه داشته و برای مخاطب معرفت‌افزایی به دنبال دارد.

این نویسنده و کارگردان تئاتر در ادامه گفت: این ویژگی است که موجب می‌شود بتوان مقتل‌خوانی را ابزاری کارآمد برای مقابله با برخی تحریفات در محتوای عاشورا و خدشه‌دار شدن آن که در جریان برخی محافل عزا و نوحه‌‎خوانی شاهد آن هستیم ساخت و البته در این مسئله ویژگی دیگر نهفته است و آن اینکه حق انتخاب برای مقتل‌خوان و یا گروه مقتل‌خوانی مفروض است تا مستندترین مقتل به واقعیت را برای اجرا برگزیند.
وی در پایان گفت: در مورد متون مقتل‌خوانی که برای اجرای آن انتخاب می‌شوند هم ممکن است نسخی وجود داشته باشد که مورد وثوق نبوده و با روایات معروف تفاوت فاحشی داشته باشند که بهترین راه برای تشخیص مقتل‌های مستند، رواج فراگیر این هنر و اجرای مکرر آنهاست.

آرمان هیأت