محمدرضا عطایی‌فر، نویسنده و کارگردان تئاتر گفت: هر ساله به ویژه در ایام محرم و صفر بازار تولیدات نمایشی با موضوع واقعه عاشورا و واکاوی رویدادهایی را که منجر به این اتفاق تاریخی می‌شود، شاهد هستیم که البته در اغلب موارد تکرار مکررات هستند و حرف و سخن تازه‌ای از آنها مستفاد نمی‌شود.

وی گفت: نکته جالب توجه اینکه هربار صحبت از تولید تئاتر آئینی و عاشورایی می‌شود فوراً مخاطب عام و اصطلاحاً مردم هیئتی و کوچه و بازار مورد نظر قرار می‌گیرد و گفته می‌شود که این نمایش باید برای آنهایی که جدای از خاستگاه اجتماعی آنها فاقد بینش تئاتری و نمایشی هستند تولید شود که با این دیدگاه در اغلب اوقات شاهد هستیم که جای صحنه با هیئت، تکیه و حسینیه که کارکرد آن اقامه عزای امام‌حسین(ع) است عوض می‌شود.

عطایی‌فر تصریح کرد: از آنجا که هدف رضایت مخاطب عام تئاتری است که برایشان فرقی نمی‌کند شبی را در هیئت به عزاداری و سینه‌زنی بگذرانند و یا به تماشای نمایش تئاتر بیایند، در نتیجه اکثر قریب به اتفاق این آثار فاقد ساختار استاندارد نمایشی که مورد وثوق قشر فرهیخته و تحصیل کرده تئاتر هستند، شده و این قشر با این شیوه تولید و اجرای تئاتر مشکل پیدا خواهند کرد.

این کارگردان تئاتر ادامه داد: گاه معضل موجود در زمینه تولید و اجرای نمایش‌های عاشورایی از این نیز فراتر می‌رود و نه تنها صحنه نمایش کارکردی در حد برپایی مجالس عزا در هیئات پیدا می‌کند که حتی هویت خود را نیز از دست می‌دهد به شکلی که اینجانب خود بارها شاهد این مسئله بوده‌ام که در صحنه تئاتر گروه نمایشی به سینه‌زنی و زنجیرزنی و نوحه‌خوانی مشغول می‌شود که به نظر من جای این تظاهرات مذهبی، در صحنه نمایش نیست.

عطایی‌فر گفت: نکته جالب توجه دیگر اینکه چون نمایش عاشورایی فارغ از محتوایی که بدان می‌پردازد از نظر ساختاری و تکنیکی ماهیت خود را دگرگون شده می‌بیند و همانطور که عرض کردم هدف از اجرای نمایش چیزی جز همان نتیجه‌ای که در جریان مراسم هیئات عزاداری انتظار آن را داریم نیست، متولیان نمایش‌های عاشورایی که معمولاً خود نیز فاقد بینش تئاتری هستند کارگردانی و هدایت نمایش را برعهده افراد و یا گروه‌هایی می‌گذارند که سابقه مداحی و هیئت‌گردانی آنها بیشتر از سابقه کارگردانی و تجربه‌اندوزی در محیط‌های حرفه‌ای تئاتری بوده است.

کارگردان نمایش «سایه سکوت» تأکید کرد: مسئولان فرهنگی باید پاسخگوی این فضای گنگ و سردرگم نمایش‌های آئینی و عاشورایی باشند که چرا هربار بازار نمایش‌های عاشورایی داغ است سر و کله افرادی که در طول سال آنها را در هیچ‌کدام از فضاها و اماکن فرهنگی و هنری نمی‌بینیم پیدا می‌شود در حالیکه راجع به هر امری تأکید مسئولان بر این است که باید کار را به کاردان سپرد؛ این مسائل است که به نمایش دینی و عاشورایی ما ضربه زده و موجب انزجار افرادی از این نمایش‌ها شده است.

وی در پایان گفت: به نظر من اگر هر سال در آستانه محرم و صفر، با مطالعه سابقه و کارنامه حرفه‌ای‌های تئاتر، تولید آثار مورد نظر با موضوع عاشورا براساس اعتماد متقابل به یکی از پیشکسوتان سپرده شود دیگر شاهد این وضعیت آشفته و نازل در زمینه نمایش‌های عاشورایی نخواهیم بود.

آرمان هیأت