حجت‌الاسلام والمسلمین بهاءالدین قهرمانی‌نژاد، عاشوراپژوه درباره آسیب‌های مقتل‌نویسی‌ها گفت: عمده‌ترین مشکلی که در مقتل‌های معاصر دو دهه گذشته وجود دارد، این است که به دلیل نداشتن منابع اولیه و اینکه در منابع هم تناقض‌هایی وجود دارد و یا روایاتی هست، که خدشه وارد می‌کند و کتاب‌هایی که نوشته شده، برخی افراد این اخبار را بررسی نکرده و کافی را نداشتند و این روایات و اخبار را نقل کرده اند. به این معنی که عدم مراجعه به منابع اولیه سبب آسیب‌هایی در این زمینه شده است.

وی افزود: ذکر منابع یا اخباری که منفرد است و خبری است که از نظر مقتلی مورد بررسی جدی قرار نگرفته است، به عنوان مثال در کتاب «مقاتل الطالبیه» خبری نوشته که حضرت ام‌البنین(ع) مادر حضرت ابوالفضل در مدینه در کنار قبرستان بقیع می‌نشست و روی چهار قبر را می‌کشید و گریه می‌کرد که ابوالفرج می‌نویسد: افرادی مانند مروان که دشمن بودند رد می‌شدند و گریه می‌کردند؛ که این خبر قابل قبول نیست چرا که دشمنی و عنادی که مَروان بن حکم بن ابی‌العاص با اهل بیت(ع) داشته، جایی برای این خبر نمی‌گذارد.

قهرمانی‌نژاد ادامه داد: اکثر منابع کتاب‌های معاصر متأسفانه این خبر را ذکر کرده‌اند، بدون اینکه فکر کنند، می‌شود به این خبر اعتماد کرد یا نه و معیاری داشت و بدون اینکه ببینند راوی آن کیست و در منابع معتبر آمده یا نه، آن را در کتاب‌های خود ذکر کرده‌اند؛ از این رو عدم بررسی و واکاروی خبر در برخی مقتل‌نویسی سبب تحریف آن شده است.

وی در ادامه تصریح کرد: تکیه کردن بر نقل‌هایی که قابل استناد نیستند نیز سبب اسیب‌های در این راستا شده است، مانند منابعی چون روضه الشهدا که از منابع غیرقابل اعتماد و غیرمعتبر است. منابعی از این قبیل جزء آسیب‌های جدی است و یا ناسخ التواریخ که اعتبار ندارد و بسیاری از نقل‌های آن ضعیف است.

قهرمانی‌نژاد به آسیب‌ جدی ددیگر درباره مقاتل اشاره و عنوان کرد: گاهی زبان حال را با مطالب تاریخی خلط کردند، چرا که زبان حال غیر از رخداد است، رخداد زبان قال است، زبان حال مطلب دیگری است و نباید با زبان قال مخلوط کرد. همچنین در نقل مطالب مقتلی یکسری دقت‌هایی باید باشد که علاوه بر نقل رخداد، سبب نوعی بصیرت‌افزایی و ایجاد انگیزه باشد که در بسیاری از موارد دیده نمی‌شود.

آرمان هیأت