کتاب «نامه‌ها و پیمان‌های سیاسی حضرت محمد(ص) و اسناد صدر اسلام» شامل نامه‌ها و پیمان‌های سیاسی پیامبر اکرم (ص) است که نخستین بار در بیروت منتشر و نسخه اصلی آن تاکنون بارها تجدیدچاپ شده است.

مؤلف آورده است که بیش از دو یا سه نسخه اصل از این نوشته‌ها به زمان ما نرسیده و نسخه‌های اصلی دیگر نامه‌ها و پیمان‌ها از میان رفته‌اند و آنچه توسط وی در این کتاب آمده حاصل غور در کتاب‌های تاریخ و حدیث است و درباره میزان صحت و دقت هرکدام اعلام نظر کرده است. این اثر که با دقت و امانت شایان تقدیری به فارسی ترجمه شده منبع ارزشمندی برای محققان و علاقمندان تاریخ صدر اسلام است.

این کتاب از سوی کارشناسان و متخصصان تاریخ اسلام و سیره و سنت پیامبر گرامی اسلام(ص) به عنوان یکی از کتاب‌های برگزیده سال ۱۳۷۵ جمهوری اسلامی ایران شناخته شد.

از سال ۱۳۷۰ که ترجمه کتاب مذکور از روی چاپ چهارم کتاب «مجموعه الوثائق السّیاسیّه للعهد النبویّ و الخلافه الرّاشده» به پایان رسید، متن عربی کتاب تاکنون در بیروت به چاپ‌های پنجم و ششم نیز رسیده است. مؤلف کتاب در این مدت به نامه‌ها و و خطبه‌هایی از پیامبر گرامی اسلام و نیز برخی از نوشته‌های خلفای راشدین دست یافته و آنها را با شماره‌های فرعی با عنوان «پیوست» در پایان کتاب آورده است که می‌تواند منبع خوبی برای پژوهشگران و کارشناسان تاریخ اسلام باشد.

یکی از نکات جالب در همه نامه‌های آمده در کتاب این است که در همه آنها شرط پایداری بر اسلام و به کار بستن واجبات آن درباره گروهی، یا گرویدن به اسلام و گردن نهادن به دستورهای اسلامی با صراحت تمام از سوی حضرت محمد(ص) بیان شده است. در حقیقت از بررسی متن نوشته‌‌های پیامبر(ص) این نتیجه به دست می‌آید که بر روی هم در همه این نوشته‌ها، درباره چهار موضوع بنیادین «خداوند یگانه و پیامبر او محمد(ص)، آئین اسلام و احکام آن»، «اخلاق اسلامی»، «مسائل مالی و اقتصادی» و «سیاست اداره جامعه اسلامی و برخورد با گروه‌های دیگر» گفت‌و‌گو شده است و این موضوع‌ها در بیشتر نامه‌ها و پیمان‌نامه‌های به نسبت بلند پیامبر اسلام(ص) نمایان است.

کتاب حاضر در دو بخش به نگارش در آمده است. بخش نخست شامل اسناد دوران پیامبر(ص) است و بخش دوم اسناد دوران خلفای راشدین را دربر می‌گیرد. سپس هر دو بخش را با توجه به شرایط سیاسی و جغرافیایی به چندین بخش فرعی دیگر تقسیم می‌شود. در پایان کتاب نویسنده همچنین شماری از نوشته‌های منسوب به پیامبر(ص) مانند پیمان‌نامه‌های ایشان برای ترسایان و زرتشتیان را آورده است.

البته قابل ذکر است که مأخذ بیشتر اسناد و پیمان‌نامه‌های پیامبر(ص) کتاب طبقان ابن سعد است؛ اما پیمان‌نامه و نامه‌های خلفای راشدین را به ویژه در تاریخ طبری و فتوح البلدان بلاذری، می‌بینیم.

محمد حمیدالله نویسنده این کتاب از فعالان سیاسی در جریان استقلال پاکستان و از محققان پرکار تاریخ اسلام است که بیش از ۲۵۰ کتاب و مقاله به زبان‌های اردو، فرانسه، آلمانی و انگلیسی در این حوزه دارد. از جمله برای غزوات پیامبر به تمام مکان‌هایی که طبق متون تاریخی نبردها در آنجاها روی داده پیاده سفر کرد تا بتواند صحنه‌ها را تا حد امکان واقع‌بینانه تصویر کند.

یادآور می‌شود، چاپ سوم کتاب «نامه‌ها و پیمان‌های سیاسی حضرت محمد(ص) و اسناد صدر اسلام» که بعد از چندین سال با درخواست‌های مکرر پژوهشگران و محققان و اندیشمندان و طراحی جلد جدید و سخت( گالینگور) تجدید چاپ شد و در آستانه برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در ۸۰۰ صفحه و با قیمت ۴۰۰ هزار ریال از سوی انتشارات سروش منتشر و در اختیار علاقه‌مندان به تاریخ صدراسلام، اساتید و دانشجویان قرار گرفته است.

یادآور می‌شود، مشتاقان برای تهیه کتاب به صورت تک جلدی و کلی به فروشگاه مطهری سروش به نشانی خیابان شهید مطهری، نرسیده به خیابان شهید مفتح، جنب ساختمان سروش، تلفن ۸۸۳۱۰۶۱۰-۰۲۱ یا به فروشگاه مرکزی سروش (ترنجستان سروش) به نشانی خیابان انقلاب، بعد از تقاطع ابوریحان، بین خیابان وصال و فلسطین، فروشگاه ترنجستان سروش، تلفن ۶۶۴۹۳۶۲۰-۰۲۱ مراجعه کنند.

همچنین مرکز پخش پکتا(نماینده انحصاری پخش آثار انتشارات سروش) به نشانی خیابان انقلاب، بعد از تقاطع ابوریحان، بین خیابان وصال و فلسطین، جنب فروشگاه ترنجستان سروش، تلفن ۶۶۹۷۳۲۰۳ (۲۰ خط) آماده عرضه کلی و جزئی این کتاب به علاقه‌مندان است و فروش اینترنتی کتاب نیز از طریق سایت انتشارات سروش به نشانی http://soroushpublishingco.ir امکان‌پذیر است.

آرمان هیأت