عماد افروغ استاد جامعه شناسی، درباره شعار دهه تکریم و غبارروبی مساجد «آینده را با جوانانمان از مسجد بسازیم» که از ۱۸ خرداد آغاز می‌شود، گفت: این نکته بر همه ما واضح است که کارکردهای مسجد در تمام دوره‌ها در ایران پیش از انقلاب تاکنون گسترده بوده و مساجد به نوعی در روح زندگی مردم جریان داشته‌اند.

وی در پاسخ به این سؤال که چرا استقبال جوانان از مساجد کم شده است، اظهار کرد: متأسفانه گاهی شاهد کلیشه‌ای بودن کارکردهای مسجد و بی‌انگیزگی مردم به ویژه جوانان هستیم، همه به نوعی دچار نوعی روزمرگی شده‌اند و خود ما که به مسجد می‌رویم سریع می‌خواهیم برویم به کارهایمان برسیم، بنابراین چه توقعی است که جوانان در این زمینه با انگیزه باشند؟!

افروغ با تأکید بر اینکه شاید تقویت بُعد سیاسی مساجد باعث این امر شده است، توضیح داد: البته باید سیاست در کنار دیانت وجود داشته باشد و بنده هیچ مخالفتی با این امر ندارم، اما این نکته را نباید فراموش کنیم که مساجد نباید جناح‌بندی شوند، این را پیش‌تر نیز با رسانه‌های مختلف صحبت کردم و بیان کردم که باید جاذبه‌های مساجد را افزایش دهیم.

مهمترین نکته توجه به بعد عبادی مساجد است

این استاد جامعه‌شناسی دانشگاه درباره مهمترین مؤلفه‌هایی که باید برای تقویت ارتباط جوانان با مساجد رعایت شود، گفت: مهمترین نکته توجه به بعد عبادی مساجد است نباید این را هیچگاه فراموش کنیم مساجد باید مراکزی برای ارتباط با خداوند باشد و افراد را به آرامش برساند.

وی درباره نقش با اهمیت ائمه جماعات در مساجد گفت: روحانیت نیز باید دارای ابعاد مختلف باشند و تنها به توصیه و موعظه نپردازند، باید مسائل مختلف را رعایت کنند و همان‌هایی را که از جوانان توقع دارند، خود نیز انجام دهند. آن‌ها باید در حوزه‌های مختلف به فعالیت بپردازند اما این امر کمتر دیده می‌شود.

افروغ درباره اهمیت مساجد در ارتباط انسان با خداوند و ارتباط با دیگر مؤمنان گفت: اخلاق نکته مهمی است که باید توسط ائمه جماعات رعایت و به دیگران نیز منتقل شود، دیگر کارکرد مسجد نیز ارتباط مردم با یکدیگر است، بهترین مکانی که جوانان را می‌تواند جمع کند همین مساجد است. بنابراین باید جاذبه ایجاد کنیم تا جوانان در خیابان‌ها و کوچه‌ها بیکار نشوند و در مساجد با یکدیگر متحد و منسجم شوند.

وی در پایان با تعریف کردن برخی مسائلی که خودش در مساجد تجربه کرده است و حضورش در این مکان روحانی گفت: در نهایت مساجد بهترین مکان آرامش یافتن افراد است، همانگونه که به دیگر کارکردهای مسجد توجه می‌کنیم به کارکرد آرامش‌بخشی جوانان و مردم کمک شود و این با تقویت بعد روحانی و توجه به مسائل مردم ایجاد می‌شود.

مساجد برای جذب جوانان به هیأت امنا و خادمین پرشور نیاز دارند

حجت‌الاسلام احمد سالک رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیز به مناسبت فرا رسید این دهه گفت: نخستین نکته‌ای که اینجا باید بگویم این که رسول گرامی اسلام (ص) در مکه و مدینه با پیروزهایشان براساس آیه «ان مَکَّنّاهُم فِی الأَرضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَّکاةَ وَأَمَروا بِالمَعروفِ وَنَهَوا...» مسجد را به عنوان سنگر و پایگاه پرقدرت حاکمیتی دانستند. امام راحل نیز مسجد را سنگر دانستند و فرمودند که سنگرها را حفظ کنید! چرا که توجه به مساجد در واقع توجه به ناموس، دین، ملیت،‌ مملکت و اقتصاد ماست.

عضو حقوقی شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به برخی عوامل ایجاد فاصله بین مسجد و نسل جوان گفت: شاید بتوان گفت یکی از عوامل مهم ایجاد فاصله بین جوانان، محل عبادت، محراب و مسجد، «رسانه‌های بیگانه» هستند که با یک سرمایه‌گذاری سنگین در جنگ نرم تلاش می‌شود بینشان فاصله ایجاد کرد.

علیمات درباره مبانی دینی ضعیف است

حجت‌الاسلام سالک با انتقاد از سیستم آموزشی و مراکز تربیتی نظیر آموزش و پرورش و وزارت علوم گفت: با کمال تأسف تعلیمات درباره مبانی دینی در این مراکز ضعیف است، این هم عامل کم‌استقبالی جوانان می‌‌شود چرا آن مقداری که دانش‌آموزان مثلاً به فراگیری زبان انگلیسی توجه دارند، برای معارف دینی ارزش قائل نمی‌شوند، علتش هم برنامه‌ریزی‌های نادرست سیستم آموزشی است.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا حضور جوانان در مساجد کمتر شده است، گفت: با وجود این هجمه‌ها ما شاهد حضور نسل جوان در مساجد هستیم اگر نظری به ایام اعتکاف بیاندازیم در این سه روز بالغ بر ۷۰۰ هزار جوان در اعتکاف شرکت کردند، اینها هم برای همین مملکت هستند، هجمه دشمن را می فهمند، جنگ نرم را باور دارند، اکثراً هم انسان های با تقوا در سطح بالایی هستند.

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی درباره جوسازی علیه حضور جوانان در مساجد گفت: ممکن است در جایی جوانان کمتری به مساجد بروند اما این دلیل نمی‌شود که بگوییم همه جا اینطور است، بنده نماز ظهر در مسجد نورباران اصفهان حضور داشتم نماز را به امامت حاج آقای خادمی خواندیم، تعداد زیادی هم جوانان در مسجد حضور داشتند.

میدان جذب جوان را با محوریت امامت جماعت بالا ببریم

وی در ادامه توضیح داد: ما باید در مساجد میدان جذب جوان را با محوریت امامت جماعت بالا ببریم، این نکته خیلی مهم است! امروز هفت هزار شبهه برای جوانان ما مطرح می‌شود؛ شبهات زیادی که ضرورت پاسخگوی امام را می‌طلبد. امام جماعت باید برنامه‌ریزی کند تا در طول هفت روز هفته بستر جذب نیروی جوان را فراهم کند، این موضوع خلاقیت و ابتکار عمل می‌طلبد، به شرط اینکه هیئت امنای مسجد با امام جماعت همراه باشند، نه اینکه یک هیئت امنای پیر از ۵۰ سال قبل در مساجد وجود داشته باشند.

حجت الاسلام سالک با اشاره به اینکه خادمان مساجد باید آموزش ببینند، توضیح داد: به مجرد اینکه نماز تمام می‌شود خادم در مسجد را بسته و برق‌ها را خاموش می‌کند، یعنی اگر چند جوان هم بخواهند صحبت کنند، سوالی بپرسند یا حتی شوخی کنند، دیگر فرصت نمی‌شود. بنابراین ما نیازمند هیئت امنا و خادمین پرشور و علاقه و بامعرفت هستیم تا هم نسبت به مسائل دینی آگاه باشند هم جوانان را درک کنند، در این شرایط جذب جوانان انجام می‌شود.

وی اظهار داشت: بنده سال‌ها در یک از شهرک‌ها امام جماعت سه نوبت نماز بودم، روزی که آنجا رفتم تنها یک صف پیرمرد و پیرزن حضور داشت، بعد از ۵ سال که از آنجا می‌رفتم دیگر برای کسانی که دیر می‌رسیدند جایی در مسجد نبود! بنده در آن مسجد هر شب یک کاری انجام می‌دادم، راجع به ائمه، سیره نبوی، سیره علوی، نهج‌البلاغه، تفسیر، مباحث سیاسی، تحلیل سیاسی و ... کار می‌کردیم،‌ کتابخانه راه انداختیم و مسابقه برگزار می‌کردیم حتی پایگاه اینترنتی بقیه‌الله را برای مسجد راه‌اندازی کردیم. منظور اینکه مسجد نیاز به اقدامات جدید و به‌روز دارد.

آرمان هیأت