آیت‌الله سیدمحمد ضیاءآبادی، مفسر قرآن کریم در جلسه تفسیر قرآن خود با بیان اینکه دین ما که دارای دو قسمت اصول اعتقادی و احکام فرعی عملی است، گفت: در احکام فرعی عملی انسان مسلمان یا باید مجتهد و یا مقلد باشد.
وی افزود: در اصول اعتقادی تقلید جایز نیست. اینکه خدا هست و پیغمبر(ص) را باید خود انسان با نیروی تفکر و تعقل به آن برسد که خالق دارد. این کار آسانی است؛ چون از همه کس به انسان نزدیکتر خود انسان است و خود انسان هم بهترین راه برای خداشناسی است.
این مفسر قرآن اظهار کرد: «هَلْ أَتَى عَلَى الْإِنسَانِ حِینٌ مِّنَ الدَّهْرِ لَمْ یَکُن شَیْئًا مَّذْکُورًا»، (انسان/۱). انسان موجود قابل ذکر نبود، دوران‌ها بر او گذشت و اصلاً موجود قابل ذکری نبود. آن چیزی که در زندگی ما فراموش شده خداست.
وی با اشاره به آیه ۱۷ سوره عبس، گفت: خداوند فرموده است: «قُتِلَ الْإِنسَانُ مَا أَکْفَرَهُ». خداوند می‌فرماید کشته باد انسان، چقدر ناسپاس است. انسان نه نعمت می‌فهمد نه منعم و نه وظیفه. آدم عاقل آن است که هم نعمت،‌ منعم و هم وظیفه را بشناسد. من نعمت دارم، در مقابل منعم باید چه کار کنم؟، اگر کسی شیرینی تعارف کند از او تشکر می‌کنیم چون اگر نکنیم بی‌حرمتی است، خدا که این همه نعمت داده است آیا نباید در مقابلش سجده کرد؟

وحی هم از عقل گرفته می‌شود
آیت‌الله ضیاءآبادی عنوان کرد: خداوند قبل از وحی به انسان عقل داده است،‌ حتی وحی را هم از عقل می‌گیریم. تو انسانی دارای این کمالات هستی و خالقی داری که حکیم هم بوده که همه چیز را در جای خودش قرار داده است. چون حکیم بوده برنامه داده است که چکار کنم، پس باید کسی باشد که هم جنبه الهی و هم جنبه بشری دارد که این برنامه را برای انسان‌ها بیاورد.
وی ضمن تصریح این مطلب که برنامه داشتن کاری عقلی است و اینکه انسان خلق شود و رها شود کاری لغو است،‌ اظهار کرد: برنامه‌ای که خداوند داده قانون است، قانون هم کیفر و پاداش دارد، اگر نباشد که لغو است. عقل می‌گوید که هم باید قانون باشد و هم کیفر و پاداش داشته باشد. عقل می‌گوید چون پیغمبر(ص) بشر است و از دنیا می‌رود و تا آخر عمر بشر باید این دین بماند پس کسی باید دنبال آن باشد و آن امام است. کسی که معصوم و منصوب است. اگر امام معصوم نباشد و اشتباه داشته باشد کسی به حرف او توجه نمی‌کند پس باید معصوم باشد، خداوند پیغمبر(ص) و امام را منصوب کرده است. همه اینها را عقل می‌گوید و به اینجا که رسید بقیه آن با عقل نیست بلکه با وحی است.
این مفسر قرآن افزود: در رحم مادر خداوند به ما چشم، گوش و زبان داد که آنجا نمی‌دانستیم به چه کار ما می‌آید. الان به ما می‌گوید نماز بخوان، روزه بگیر، حج برو و ...، ما می‌گوییم برای چه؟ می‌گوییم چرا وقتی تشنه‌ام در ماه رمضان نباید آب بخورم، دلیل آن چیست. به حج می‌رویم که دور سنگ طواف کنیم، دور سنگ طواف کردن چه فایده‌ای دارد یا سنگ زدن در منا چه کاری است؟ برای چه در صفا و مروه هفت بار برویم و بیاییم. الان نمی‌فهمیم وقتی مردیم می‌فهمیم، بعد از مرگ می‌فهمیم که نماز، روزه و حج برای چه بوده است؛ کما اینکه در رحم مادر به ما اعضا را دادند و ما نمی‌دانستیم و نفهمیدیم برای چه کاری است. عقل می‌گوید من اینها را نمی‌فهمم این باید به وحی مراجعه شود. اینها را وحی معین می‌کند.
آیت‌الله ضیاء آبادی عنوان کرد: در امامت همین مقدار بس که خداوند به پیغمبرش فرموده است: «یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ»، (مائده/۶۷) ای رسول اینکه گفته‌ام علی را معین کن، کار تو نیست مال من است. تو رسول و پیام‌رسان هستی، کما اینکه خود تو را هم من انتخاب کردم. در ادامه آیه خداوند می‌فرماید: «وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ»، اگر این کار را نکنی رسالت خود را انجام نداده‌ای. اگر علی نباشد اصلاً دین تو از بین رفته است، پس حافظ رسالت تو ولایت علی است. همین قدر کافی است که بگوییم ولایت علی نگهدارنده رسالت پیغمبر است.

مگر می‌شود مرده، زنده بیافریند؟
وی گفت: در این زمانه مذهب داری و دینداری خیلی مشکل شده است. باید بفهمیم که ولایت علی(ع) اگر نباشد خداشناسی و پیغمبرشناسی نیست،‌ ما معتقدیم که خدا هست، پیغمبر هم فرستاده است و امامان هم معین شده‌اند و در هر زمانی امامی هست تا امام زمان(عج) ظهور کند. در دنیا کسانی هستند که خدا را قبول ندارند می‌گویند ما از طبیعت به وجود آمده‌ایم، این حرف احمقانه‌ای است مگر می‌شود مرده، زنده بیافریند. مگر می‌شود کور، بینا بیافریند. یک عده هم هستند که مشرک هستند، خالق را قبول دارند منتهی او را رب و معبود نمی‌دانند. بت‌پرستی می‌کنند، خود فرعون خود را خالق نمی‌دانست، خود را معبود می‌دانست. مردم مشرک خدا را خالق می‌دانند اما معبود نمی‌دانند.
این مفسر قرآن با بیان اینکه خاتمیت مخصوص پیغمبر اکرم(ص) است، اظهار کرد: برادران سنی ما اینگونه هستند که امام را به عنوان حاکم قبول دارند، نه به‌عنوان امام. ما بعد از پیغمبر(ص)‌ معتقد به امام معصوم و منصوب از طرف خداوند هستیم. یک رئیس دانشگاه هم بخواهد جایی برود برای چند روز برای خودش جانشین تعیین می‌کند می‌شود دین مبین نداشته باشد و بدون جانشین رها شود؟ تا روز قیامت قرآن مبین می‌خواهد. نمی‌شود قرآن تنها هادی مردم باشد.

یادآور می‌شود، جلسه تفسیر قرآن آیت‌الله ضیاءآبادی دوشنبه، ۱۸ خرداد بعد از نماز مغرب و عشاء در مسجد امام حسن(ع) دربند برگزار شد، صوت کامل این جلسه را بشنوید:

آرمان هیأت