مجید امرایی، کارشناس و منتقد تئاتر گفت: شرایط مدیریتی در حوزه هنرهای نمایشی بسیار بغرنج است و این حوزه از فقدان یک برنامه‌ریزی مدون و منسجم برای مواجهه با برخی از تقویم‌های زمانی به ویژه در حوزه مناسبت‌های دینی رنج می‌برد که رمضان با وجود قابلیت‌ها و ظرفیت‌های مطلوب فرهنگی که در آن مستتر است یکی از این مقاطع زمانی به شمار می‌آید.

وی برنامه‌های اجرا شده در حوزه هنرهای نمایشی را مقطعی و باری به هر جهت دانست و گفت: در طول سال شاهد برگزاری جشنواره‌های متعدد تئاتری هستیم که هر کدام از آنها رسالت سنگینی را به دوش می‌کشند و بر طبق یک مدل استاندارد جهانی باید برآیند اجراهای متنوع و متعدد آثار نمایشی باشند که در طول یک سال تولید و به اجرای عمومی درآیند، اما آیا در عمل این پویایی و نشاط را در حوزه تولید و اجرای آثار نمایشی شاهد هستیم؟

جغرافیای اجرای آثار نمایشی محدود به قلب پایتخت شده است

امرایی تصریح کرد: آیا اگر از پایتخت و آن هم از بافت مرکزی آن خارج شویم شاهد برگزاری مناسک رمضان در دل آئین‌های نمایشی در جای جای کشور هستیم؟ مگر نه اینکه هر استان از کشور با توجه به اقلیم و بافت فرهنگی اقوام آن دارای پشتوانه و عقبه فرهنگی خاص خود است که در قالب آئین‌های دینی و ملی آنها که اغلب جنبه نمایشی دارند بروز و نمود پیدا می‌کند، پس چرا هیچ برنامه‌ریزی برای تبلور این آئین‌های دینی و رمضانی از رهگذر نمایش‌های بومی و اقوامی را شاهد نیستیم که حاصل این احیای فرهنگی، اجرای برگزیدگان و منتخبان آنها در جشنواره‌ای همچون نمایش‌های آئینی و سنتی باشد؟

برنامه‌ریزی شتابزده برای پاسخگویی به مدیران بالادستی است، نه خواست مردم

وی به تنوع آئین‌های نمایشی ویژه رمضان و سایر مناسبت‌های دینی در میان اقوام ایرانی اشاره کرد و گفت: به شکل کلی دارای ۳۲ استان در کل کشور هستیم که هر کدام از آنها به طور متوسط از ۲۰ شهرستان با تنوع فرهنگی و باورهای اعتقادی تشکیل شده‌اند، پس چرا برنامه‌ریزی کارشناسی برای استفاده مقبول از این ظرفیت‌ها و قابلیت‌های فرهنگی و آئینی در مثلاً ماه رمضان وجود ندارد؟ پاسخ روشن است به دلیل عدم برنامه‌ریزی و سوء‌مدیریت متولیان حوزه هنرهای نمایشی که تنها به شکل شتابزده و نه برای برآورده ساختن خواست مردم، بلکه برای پاسخگویی به مدیران بالادستی خود، مقارن با قرارگیری در این مناسبت‌ها به فکر برگزاری مراسم و ویژه‌برنامه‌هایی می‌افتند که هیچ تأثیر مثبتی در احیای فرهنگ و باورهای دینی و اعتقادی مردم ندارد.

سوء‌مدیریت در زمینه برنامه‌های مناسبتی تنها به حوزه نمایش محدود نمی‌شود

مدیر سرای رونامه‌نگاران ایران تأکید کرد: این نقیصه را تنها در مدیریت حوزه هنرهای نمایشی شاهد نیستیم. در مدیریت کلان فرهنگی و هنری نیز این سوء‌مدیریت وجود دارد؛ چرا با وجود ظرفیت قابل قبول فضاهای فرهنگی همچون گالری‌ها، پاتوق‌های هنری در کلانشهری مثل تهران، اما هیچ برنامه‌ای برای جذب مخاطبان روزه‌داری که اتفاقاً پس از سپری شدن زمان افطار این قصد را دارند که به اتفاق اعضای خانواده، فضایی غیر از چارچوب معماری خانه‌هایشان را تجربه کنند وجود ندارد و این‌چنین همه چیز در رخوت و انفعال به سر می‌برد؟ باز هم باید در پاسخ به این پرسش تنها به یک عبارت بسنده کرد؛ بی‌برنامگی فرهنگی و هنری!

وی در پاسخ به این پرسش ایکنا که آیا در صورت برنامه‌ریزی، حوزه هنرهای نمایشی قادر به مقابله با مجموعه برنامه‌ها و مجموعه‌های مناسبتی تلویزیون در جذب مخاطب خواهد بود یا خیر، گفت: ما در میان جامعه هدف و مخاطبان با تنوع سلایق مواجه هستیم، قطعاً هر مخاطبی با نشستن پای مجموعه‌های تلویزیونی و برنامه‌های مناسبتی رسانه ملی اغنا نمی‌شود و ممکن است قرار گرفتن در ساحتی دیگر از فعالیت‌های فرهنگی و هنری موجب رضایتمندی او شود. از آن سو مگر ظرفیت تالارهای نمایشی ما و امکانات موجود در حوزه تولید آثار نمایشی چقدر است؟ با این فرض که از همه ظرفیت‌ در تولید پی در پی و بلاانقطاع آثار نمایشی مناسبتی نیز استفاده کنیم، تنها قادر به پوشش درصدی کم از مخاطبان مشتاق هستیم که متأسفانه در همین مقدار هم کاری صورت نمی‌گیرد.

آرمان هیأت