حجت‌الاسلام بهاءالدین قهرمانی‌نژاد، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در خصوص فلسفه روزه‌داری، گفت: ماه مبارک رمضان در آیات قرآن و روایات از این نظر که ماه نزول قرآن است، بسیار ستوده شده است و در آیه «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِیَ أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ: ماه رمضان [همان ماه] است که در آن قرآن فرو فرستاده شده است [کتابی ] که مردم را راهبر و [متضمن] دلایل آشکار هدایت و [میزان] تشخیص حق از باطل است». (بقره، ۱۸۵) ما این مساله را می‌بینیم.

قهرمانی‌نژاد ادامه داد: در همین آیه برای اینکه بتوانیم از برکات قرآن بهره‌مند بشویم، باید بتوانیم روح و روان خود را به طوری آماده کنیم که بتوانیم از بهره‌های معنوی بهره ببریم. بدون تناسب روح و جسم نمی‌توان از فیوضات این ماه بهره‌مند شد و این به آن دلیل است که باید روحمان طوری آماده بشوند که این استعداد و قابلیت در ما به وجود بیاید و این به خاطر وجود ارتباط روح و جسم روزه بر ما واجب شده است.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: روزه بستری برای نیل به یک روح مترقی است و قرار گرفتن در شعاع نور قرآن بدون گرسنگی امکان‌پذیر نمی‌شود. بنابراین می‌شود گفت گرسنگی نقطه اصلی و حقیقی ارتباط روح و جسم است و باعث می‌شود تا زمینه بهره‌گیری از معنویات و قرآن در این ماه فراهم شود.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا این فریضه الهی تنها امری معنوی است یا دستاوردهای اجتماعی نیز دارد، گفت: هر عبادتی که خداوند قرار داده با خود دارای ابعاد فردی و اجتماعی است. ابعاد فردی روزه عبارت است از تمرین خویشتن‌داری و تقوا و نیز چنانچه اشاره شد، پیوند میان روح و جسم برای بهره‌گیری از قرآن.

قهرمانی‌نژاد ادامه داد: ابعاد اجتماعی این است که خدا با این عبادت واجب بر ما معین کرده است که انسان‌ها با گرسنگی حال گرسنگان را درک کنند و در همین حال و علاوه بر آن نوعی شفقت رحمت و محب بیایند.

وی افزود: شما در خطبه پیامبر(ص) می‌بنیید که وقتی درباره ماه رمضان سخن می‌گوید، می‌‎فرماید که شما باید کوچک‌ترها را مورد رحم قرار دهید و به بزرگترها احترام بگذارید. این بدان معناست که در این ماه صله رحم ممدوح است، زیرا شما به کوچک‌ترها رحم و به بزرگترها احترام می‌کنید. از سوی دیگر از برکات دیگر اجتماعی این ماه توجه به نیازمندان واقعی جامعه است که بسیار مورد تاکید واقع شده است.

کم شدن جرم و جنایت
این استاد دانشگاه تصریح کرد: بعد دیگر این است که با واجب شدن روزه در این ماه حالتی در انسان‌ها ایجاد می شود که توجه به اخلاقیات بیشتر می‌شود و جرم و جنایت خیلی می‌آید. این مساله حتی قبل از انقلاب هم با فضای ضد دینی که وجود داشت، دیده می‌شد. آمار جرم و جنایت در این ماه خیلی پایین می‌آید. طبیعتا این به خاطر آن است که با روزه گرفتن بستری برای اخلاق‌مداری باز می‌شود.

وی در پاسخ به پرسشی که آیا بحث گرمایی که در چند سال اخیر در ماه‌های رمضان وجود داشته و بحث ریاضت ارتباطی وجود دارد، گفت: در خصوص ریاضت و رهبانیت در اسلام روایتی صریحی داریم که جهاد فی سبیل الله رهبانیت است و ریاضت و ترک دنیا در آن است. در واقع روزه در فصل گرما نوعی از رهبانیت ممدوح است. ما یک از رهبانیت داریم که در اسلام به عنوان کامل‌ترین دین رد شده است . اصلا اسلام از ما نخواسته است که لذات و تفریجات را ترک کنیم.
قهرمانی‌نژاد در پایان گفت: اسلام پیشنهاد می‌دهد برای رهبانیت، جهاد در راه خدا انجام شود یا روزه‌ای در تابستان گرفته شود. روزه در تابستان هم اجرش بیشتر است.

آرمان هیأت