محفل مهر و ماه با عنوان شب شعر ترانگیزان قرآنی جمعه ۱۲ تیر با هدف تقدیر از زنده یاد مشفق کاشانی با حضور جمعی از شاعران نام آوازه، احمد مسجد جامعی، عضو شورای اسلامی شهر تهران و برزین ضرغامی، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران در نمایشگاه قرآن کریم برگزار شد.

احمد مسجد جامعی، عضو شورای اسلامی شهر تهران با حضور در این محفل و گرامی داشت یاد و خاطره زنده یاد عباس کی منش مشهور به مشفق کاشانی به قدمت دیرینه ادبیات فاخر فارسی اشاره کرد و در این باره گفت: عبارت «بسم الله الرحمن الرحیم» که در معنی می آوریم «به نام خداوند بخشنده مهربان» نخستین بار توسط سلمان فارسی مطرح شد. این برگرداندن زبان عربی به فارسی اشاره مستقیم به رد پا و قدمت دیرینه زبان فارسی دارد و نشان می دهد که ایرانیان از دیرباز علاقه مند به فهم کلام وحی بودند. بنابراین برای فهم عبارات عربی و در اصل زبان قرآن، نسبت به برگرداندن مفاهیم و عبارات عربی به فارسی اقدام کردند.

وی ادامه داد: افراد مختلفی برای برقراری ارتباط با کلام وحی تلاش کردند که منابع مورد وثوق همان ترجمه هایی است که اکنون می بینیم. به این شکل که در یکسو متن عربی مشاهده می شود و در سوی دیگر واژه های مترادف با آن متن که در دوره های مختلف کاربرد داشته و توسط فارسی زبانان مناطق مختلف عرضه شده است. این مسئله به ظرفیت زبان فارسی اشاره دارد.

مسجدجامعی با بیان اینکه گویش های مختلفی از زبان فارسی در طول تاریخ موجودیت داشته است، اظهار داشت: باید توجه داشته باشیم که زبان فارسی در آن روزگار به دلیل دسترسی نداشتن به رسانه های فراگیر در نقاط مختلف با گویش های متفاوتی کاربرد داشته است. به عنوان مثال ناصر خسرو در بخشی از آثارش نقل می کند که در تبریز به شاعری برخورد می کند که بیان شعری کاملی داشته اما با زبان فارسی ناصرخسرو که در حوزه خراسان می زیسته چندان همخوانی نداشته وگنجینه واژگان مشترک شان محدود بوده است. تا آنجا که ناصر خسرو نمی تواند بگوید آن شاعر تبریزی علاوه بر اینکه خوب شعر می گوید زبان فارسی هم خوب صحبت می کند! نکته مهم این است که ترجمه های قرآن برای فهم این کتاب آسمانی باید پیوستگی زبانی و واژگانی داشته باشد.

به گفته مسجد جامعی در طول تاریخ افراد مختلف در حوزه های علم و فن حضور داشتند که به زبان فارسی سخن می گفتند و به اشکال مختلف از ادبیات قرآنی بهره برداری می کردند. نمونه مشهور این حقیقت همان نامه ای است که منصور غزنوی به خلیفه بغداد می نویسد و خلیفه در پاسخ می گوید: «الم تر کیف فعل ربک باصحاب الفیل»

وی با اشاره به برخی استفاده های شعری از ادبیات قرآنی و کلام الهی گفت: نمونه هایی در شعر فارسی مشاهده می شود که شعرا به ادبیات قرآنی توسل جسته اند. مانند: «چشم حافظ زیر بام قصر آن حوری سرشت / شیوه جنات تجری تحتها الانهار داشت» در جای دیگر آمده است که «شب وصل است و طی شد نامه هجر / سلام فیه حتی مطلع الفجر» در بیت دیگری از مولانا آمده است «کل شی ء هالک الا وجهه / چون نه ای در وجه او هستی مجو» و نمونه های مشابه دیگر که همگی اشاره به کاربرد ادبیات قرآنی در شعر و ادب و فارسی دارند. شاعر با فهم و زبان خود آیات قرآن را در شعر به کار می برد و در واقع به فارسی برمی گرداند.

عضو شورای اسلامی شهر تهران در پایان با اشاره به اینکه حتی در گفت و گوهای روزانه هم شاهد کاربرد عبارات قرآنی هستیم تاکید کرد: کاربرد ادبیات قرآنی و کلام وحی امروزه هم در ادبیات فاخر و هم در ادبیات عوام مشاهده می شود. نمونه هایی مانند: الله اعلم، انشاالله، کن فیکون، نور علی نور، یعجوج و معجوج و... که در گفت و گوهای محاوره ای کاربرد دارد همگی عبارات و مفاهیم قرآنی هستند که اشخاص مختلف با فهم و برگرداندن به زبان فارسی آنها را به کار می برند. حتی نمونه ای از عبارات قرآنی هستند که در زبان فارسی برای ما ضرب المثل شده و در زبان شفاهی بسیار کاربرد دارد. عبارت «فتبارک الله احسن الخالقین» این کاربرد را بازگو می کند.

در این مراسم احمد مسجد جامعی، برزین ضرغامی و شاعران حاضر از خانواده مرحوم مشفق کاشانی تقدیر کردند.

شب شعر ترانگیزان جمعه ۱۲ تیر با حضور شاعران برجسته کشور مانند محمدعلی بهمنی، سعید بیابانکی، رضا اسماعیلی، مرتضی امیری اسفندقه، علیرضا قزوه، عبدالجبار کاکایی، غلامرضا طریقی ، افشین علاء و فاضل نظری برگزار شد.

آرمان هیأت