فاطمه‌ نانی‌زاد، شاعر آئینی کشورمان اظهار کرد: کمتر کسی تردید دارد که شعر آیینی معاصر مهم‌ترین جریان ادبی دهه‌های بعد از انقلاب اسلامی بوده است؛ شعری که محور آن بر مدح و مرثیه اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) بنا شده است. هیچ‌کس به ارزش‌های معنوی و فرمی و تاثیری که این شعر در ادبیات امروز داشته است شکی ندارد؛ اما گاه سؤالاتی وجود دارد که هدف از طرح آن‌ها اصلاً محدود ساختن حوزه مدح و مرثیه اهل بیت(ع) در این گونه شعر نیست، بلکه اتفاقا گسترش بیشتر دایره شعر آئینی است. یکی از این پرسش‌ها آن است که «چرا شعر آیینی آن‌گونه که باید در زمینه توحید و مناجات فعال نیست؟»

وی افزود: شعر توحیدی و مناجات حتی پیش از ظهور مدح و مرثیه اهل بیت(ع) به ادبیات فارسی راه یافت و اگرچه شعر اهل بیتی(ع) هیچ منافاتی با شعر توحیدی ندارد و حتی از توحید جدا نیست و در راستای توحید حرکت می‌کند، اما امروز تمامی عرصه شعر آئینی را از آن خود کرده و کمتر مجالی برای شعر مناجات و توحیدی باقی مانده است. این موضوع و چند و چون آن را در پرونده «جایگاه توحید و مناجات در شعر امروز» با چهره‌های شناخته شده شعر آئینی به بحث و گفت‌وگو گذاشتیم.

نانی‌زاد در این باره گفت: تا حدود زیادی موافقم که شاعران معاصر چندان که باید به شعر مناجاتی و توحیدی توجه نشان نداده‌اند، اما نمی‌توان گفت که کاملاً از این نوع اشعار غفلت شده است. بلکه هنوز هم بسیاری از شاعران هستند که در این عرصه خیلی خوب کار می‌کنند.

وی ادامه داد: یکی از دلایلی که باعث شده بود قدما توجه بیشتری به این اشعار داشته باشند این بود که آن‌ها ارتباط عمیق‌تر و قوی‌تری با ادعیه و مناجات‌ها و حتی آیات قرآن داشتند و این موضوع در اشعارشان تبلور پیدا کرده بود. در حالی که این ارتباط به هر ترتیب در دوران ما ضعیف‌تر شده است.

نانی‌زاد توضیح داد: دنیای معاصر محرک‌های زیادی را پیش پای آدمیان این دوران گذاشته که همه این‌ها منجر به یک نوع غفلت شده است و در همه حوزه‌ها هم این غفلت کارکرد خود را دارد. مثلاً یکی از نتایج این غفلت آن است که ارتباط با خداوند کم‌رنگ‌تر شده و این به هر حال بر شاعران هم تاثیر می‌گذارد.

به گفته این شاعر جوان، شاعر از رویدادها و جریاناتی که در پیرامونش می‌گذرد متاثر می‌شود و خواه ناخواه آن شرایط پیرامونی بر او تاثیر می‌گذارد. شاعران قدیم همه رویدادها را جلوه‌هایی از حق می‌دیدند و به توحید اقرار می‌کردند، اما در دنیای کنونی کمتر چنین فضایی وجود دارد.

وی با تاکید بر ضرورت تقویت ارتباط با خداوند برای شاعران معاصر گفت: خیلی اتفاق می‌افتد که شاعران برای دوستانشان شعر می‌گویند، ولی متاسفانه برای خداوند شعر نمی‌گویند و حتی احساس نیاز هم نمی‌کنند که شعر توحیدی یا مناجاتی داشته باشند.

نانی‌زاد در پایان گفت: یکی دیگر از دلایلی که باعث کم‌رنگ شدن اشعار توحیدی و مناجاتی در آثار شاعران معاصر شده، مخاطبان هستند. به هر حال باید پذیرفت که شاعران بخش مهمی از شعرشان را برای مخاطبان می‌گویند و وقتی مخاطب کمتر خواهان شعر مناجات و توحیدیه باشند، شاعر هم انگیزه چندانی برای سرایش این گونه اشعار نخواهد داشت.

آرمان هیأت