محسن جاوری، رئیس اداره میراث‌ فرهنگی، صنایع‌ دستی و‌ گردشگری کاشان اظهار کرد: آئین تشرف به مسلک سقایی در شورای سیاست‌گذاری ثبت آثار معنوی کشور که در تهران برگزار شد به ثبت ملی رسید.

وی، خاستگاه سقایی یا سقائیت را اعتقاد و احترام مردم به منصب سقائیت حضرت ابوالفضل(ع) دانست و افزود: همین موضوع موجب شده تا آب که هویتی پاک و مقدس در ایران کهن داشته، تأثیر عظیمی بر فرهنگ مذهبی و دینی جوامع ایرانیان بگذارد.

به گفته جاوری، مردم کاشان بنابر‌ این اعتقاد، سقایی یا سقائیت را کار شریف و خیرخواهانه‌ای می‌دانند که از پاداش و ثواب و اجر اخروی برخوردار است. این بار اعتقادی که منصب سقایی را در هاله‌ای از تقدس متجلی کرده است، سقا کردن کودکان و نوجوانان را در دل یک آئین و رسم خاص نشانده است.

عباس تراب‌زاده، کارشناس مردم‌شناسی اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز ادامه داد: تحت تأثیر همین باور دینی، پدر و مادر کودک یا نوجوان بر اساس نیت قبلی، مبنی بر اینکه فرزندشان سالم و سلامت بماند، با دعوت از بزرگان و پیشکسوتان سقاها محفلی را تشکیل می‌دهند. در این محفل نخست به نوحه‌خوانی، مدیحه‌سرایی سقایی می‌پردازند، سپس بابای سقا، نوجوان یا کودک را به حضور می‌طلبد و به حاضران در مجلس معرفی می‌کند و در کنار خودش می‌نشاند؛ آن‌گاه با خواندن قصیده‌ای مربوط و مخصوص تشرف به مسلک سقایی، لباس و ادوات نمادین سقایی را را به تن کودک می‌پوشانند.

وی گفت: کار مطالعه میدانی، جمع‌آوری مدارک و اسناد مربوط مورد نیاز، تدوین و تکمیل پرونده و نیز اقدامات مراحل ثبت در استان و اداره‌کل ثبت آثار تاریخی، فرهنگی کشور تقریبا هشت ماه به طول انجامید تا اینکه این آئین در ۲۲ /۴/ ۱۳۹۴ در فهرست میراث معنوی (ناملموس) کشور به ثبت رسیده است.

این مردم‌شناس در پایان اظهار کرد: این اداره تاکنون ۱۴ اثر میراث معنوی کاشان را در فهرست آثار ملی به ثبت رسانیده است که عبارتند از تعزیه، مهارت بافت فرش، قالی‌بافی، زیلوبافی، آئین گاو قربانی نیاسر، فنون گلاب‌گیری، نظام سنتی آبیاری چشمه سلیمانیه فین، آئین سنتی‌‌ مذهبی قالی‌شویان مشهد‌ اردهال‌، مراسم ششم امام‌ حسین(ع) برزک، مهارت مسگری، گیوه‌بافی، رنگرزی سنتی، آئین تشرف به مسلک سقایی و مهارت بافت فرش جوشقان که از این ۱۴ اثر میراث معنوی، دو اثر میراث فرهنگی ناملموس مهارت بافت فرش کاشان و آئین قالی‌شویان مشهد‌ اردهال در فهرست میراث معنوی یونسکو به ثبت جهانی رسیده است.

وی بیان کرد: آئین نخل‌گردانی کاشان(نخل صدره و سرفره) آئین هوم‌بابایی، آئین ذوالجناح‌گردانی کامو و‌ چوگان، مهارت سفره‌بافی کامو، فنون شیره‌پزی کامو و ترانه‌های قالی‌بافی کاشان از پرونده‌های در دست اقدام جهت ثبت در فهرست میراث معنوی کشور است.

آرمان هیأت