به گزارش روابط عمومی فرهنگسرای اندیشه، در برنامه سینما نوستالژی فرهنگسرای اندیشه که دوشنبه، ۹ شهریورماه برگزار شد، هارون یشایایی، تهیه‌کننده فیلم «کیمیا» در نشست نقد و بررسی این اثر با بیان این که هر فیلمی شناسنامه کارگردانش است، عنوان کرد: کیمیا هم شناسنامه احمدرضا درویش است و این فیلم هم قابلیت‌هایی است که درویش داشته و توانسته بروز بدهد.

وی ادامه داد: در ابتدای فیلمبرداری این اثر در آبادان، در یکی از پلان‌ها مرحوم خسرو شکیبایی از موتور افتاد و دستش شکست و در آبادان دستش را گچ گرفتند و گفتند تا ۳ هفته نباید باز شود. این اتفاق و متوقف شدن فیلمبرداری اثر تا ۳ هفته باعث می‌شد روند کار از فرم خود خارج شود و عوامل از هم دور شوند. خسرو شکیبایی این مسئله را به سادگی حل کرد و درویش هم با سعه صدر آن را پذیرفت. مرحوم شکیبایی گفت چطور است که در طول فیلم دست من شکسته باشد و با همین شرایط بازی کنم؟ و می‌بینید که خسرو شکیبایی در تمام فیلم کیمیا با دستی که واقعاً شکسته است بازی می‌کند.

جنجال‌ها اجازه نمی‌دهد ظرفیت‌های سینمایمان را ببینیم

احمدرضا درویش، کارگردان سینما نیز با بیان این که در ۳ فیلم با خسرو شکیبایی همکاری داشته است، عنوان کرد: درباره خسرو شکیبایی حرف برای گفتن بسیار دارم و خاطراتی که از این ۳ فیلم به ویژه فیلم «کیمیا» با مرحوم شکیبایی دارم برایم بسیار ارزشمند است.

وی همچنین گفت: یشایایی سهم مهمی در شکل‌گیری سینمای ایران دارند و تهیه‌کنندگی فیلم‌های ماندگار سینمای ایران را برعهده داشته است. این‌ها بخش‌های مهمی است که متاسفانه به دلیل جنجال‌هایی که در حوزه فرهنگ و هنر گرفتارش هستیم، باعث شده ظرفیت‌هایی که لازم است در حوزه فرهنگ شکل بگیرد تا تولیدات خوبی داشته باشیم، کمتر دیده شود.

درویش با بیان این که تلاش، کوشش و جدیت امثال یشایایی بوده است که باعث شده فیلم‌های مطرح ساخته و نمایش داده شود، اظهار کرد: متاسفانه چنین توجهی امروز در سینمای ایران کم شده است. ۲۲ سال پیش و در شرایط شوریدگی و بی‌قراری‌های آن دوران برای ساخت «کیمیا» دعوت شدم. ایشان علاقه‌مند بودند اثر در خصوص جنگ و دفاع مقدس داشته باشند. فیلم ابتدا طرح خامی بود که از سوی جناب یشایایی مطرح شد و رفته رفته به کمک دیگر همکاران فیلمنامه آن شکل گرفت و قوام پیدا کرد. روح زندگی و واقع‌نگری و نگاه انسان معاصر ایرانی درگیر جنگ در این طرح و فیلم وجود داشت.

وی افزود: یشایایی الان سال‌هاست که دیگر فیلم تهیه نکرده‌ و سوال این است که چرا از چنین ظرفیت‌هایی استفاده نمی‌شود و سینمای ایران بی بهره است.

تهیه‌کننده حرفه‌ای در سینمای ایران کم است

محمود کلاری، فیلمبردار مطرح کشور که فیلمبرداری «کیمیا» را برعهده داشت، اظهار کرد: اگر بخواهیم در سینمای ایران تهیه‌کنندگانی را نام ببریم که دارای ویژگی‌های صحیح تهیه‌کنندگی فیلم باشند، تعدادشان از انگشتان دست تجاوز نمی‌کند و یشایایی یکی از شاخص‌ترین، نمونه‌ترین و آگاه‌ترین‌های این رشته هستند که تاریخچه حضورشان در سینمای ایران این موضوع را اثبات می‌کند.
وی تصریح کرد: در مسئله‌ای که در فیلم «کیمیا» برای خسرو شکیبایی پیش آمد، یشایایی با مدیریت و آگاهی و شیوه روانشناختی کاملاً حساب شده جو را آرام کرد و انگیزه‌های درویش را برای ادامه کار برگرداند و به قدری ماجرا را ساده پیش برد که کسی انتظارش را نداشت.

کلاری با تاکید بر این که «کیمیا» پیش از فیلمبرداری و جنبه‌های فنی و تکنیکی، به عنوان یک فیلم قابل اهمیت است، عنوان کرد: «کیمیا» در تاریخ فیلمسازی در ایران و دوران پس از انقلاب اسلامی، اثر شاخص و قابل اعتنایی است. در آن روزگار، فیلم‌هایی که درباره جنگ ساخته می‌شد، عمدتا فیلم‌هایی بودند که به یک نوع قهرمانی‌ها، از خود گذشتگی‌ها و ایثارها و فداکاری‌های رزمندگان ما اشاره داشتند و در صحنه جنگ به جنگ تحمیلی می‌پرداختند و کمتر فیلمی بود که جنبه‌های انسانی برآمده از گرفتاری‌ها و مصائب برآمده از جنگ را در حاشیه انسان‌های برآمده از جنگ به تصویر بکشد. فیلم از این نظر یک اثر استثنایی در دوران خودش است.

این فیلمبردار تاکید کرد: فیلم «کیمیا» در دوران خود در تمام دنیا مورد استقبال قرار گرفت، یادم هست در آن زمان با احمدرضا درویش در مونترال و همان فستیوالی که به تازگی فیلم «محمد رسول الله(ص)» در آن به نمایش درآمده است؛ حضور داشتیم و فیلم کیمیا را به نمایش گذاشته بودیم و در آن دوران مورد توجه و استقبال قرار گرفت.

«کیمیا» جنگ تحمیلی را بدون شلیک یک گلوله نمایش داد

هارون یشایایی نیز گفت: تهیه‌کننده باید در تولید یک اثر سینمایی با کارگردان ارتباط فهمی و شعوری برقرار کند و آنچه که کارگردان نیاز دارد برایش فراهم کند.

وی با اشاره به این که فیلم «کیمیا» در دوران خود از سوی منتقدان و مجامع بین‌المللی به خوبی دیده شد، اظهار کرد: در ۲۰ دقیقه ابتدایی فیلم، خشونت جنگ، به خوبی دیده می‌شود. فیلم در مورد جنگ تحمیلی بوده و تعقیب و گریز جنگ است، اما یک گلوله هم در این اثر شلیک نمی‌شود. این هنرمندی درویش و گروه تولید اثر است. نمی‌خواهم بدون دلیل تعریف کنم، من در کار سینما نیستم و بازنشسته شده‌ام، اما باید بگویم بخشی از موفقیت فیلم موکول به کار محمود کلاری است و فیلمبرداری اثر به ویژه در بخش ابتدایی بی‌نظیر است.

امروز سینمای ایران در خوابی آشفته است

احمدرضا درویش نیز تاکید کرد: یک گوهر گمشده در سینمای ایران داریم که باید پیدایش کنیم و ببینیم این گوهر چرا گم شده است. فیلمسازی پدر لازم دارد. سینمای ایران پدر ندارد و مشکل این همه وارونگی و خواب آشفته سینمای ایران، این است که کسی نیست که مشکلات را مطرح کند، نوازشی کند، زخم‌ها را التیام دهد و مدارا توصیه کند و این روحیه پدرانه در سینما وجود ندارد. در یک فیلم نیز تهیه کننده نقش پدر مجموعه را دارد و این خیلی مهم است.

وی با اشاره به فیلمبرداری یکی از پلان‌های اثر، عنوان کرد: در فیلم کیمیا پلانی داریم که نزدیک به ۳ دقیقه و ۵۰ ثانیه است. در آن دوران برداشتن دوربین از روی سه پایه جسارت و جرئت خاصی می‌خواست و مثل الان مرسوم نبود. برای ضبط این پلان حدوداً ۴ دقیقه‌ای نیز که در قرار بود در فضای جبهه باشد، تصمیم گرفتیم مانند گزارشگری که از ماشینی در جنگ پیاده می‌شود و شروع به فیلمبرداری می‌کند، بدون کات و دوربین روی دست این صحنه را ضبط کنیم.

محمود کلاری نیز با بیان این که خاطره فیلمبرداری صحنه جنگ در فیلم کیمیا از اتفاقات عجیب سینمای ایران بوده است، عنوان کرد: این اتفاق با توجه به زمان اجرا، بسیار عجیب بود، چرا که در آن دوران دیجیتال و حتی ویدیو در سینما معنا نداشت و باید فیلم‌ها را با نگاتیو ضبط می‌کردیم. در این پلان، انفجارهای بسیاری وجود داشت و ترس از این که در این انفجارها برای یکی از عوامل اتفاقی بیفتد در ما وجود داشت و البته اصول ایمنی رعایت شده بود. در بسیاری از فیلم‌هایی که فیلمبرداری آن را برعهده داشتم، سنگ‌ریزه‌های حاصل از انفجارها به من و یا دستیارانم جراحت وارد کرده است و در این اثر، آسیبی به کسی نرسید.

افرادی خواستند سرنوشت دیگری برای «رستاخیز» رقم بزنند

احمدرضا درویش در پایان این نشست در پاسخ به سوال مجری برنامه در رابطه با اکران فیلم «رستاخیز» گفت: فیلم رستاخیز اکران شد. کسانی تصمیم گرفتند و سرنوشت دیگری برای فیلم رقم زدند. ما در مرحله اکران فیلم نیستیم؛ چرا که فیلم اکران شده و سینمای ایران یک اکران دارد. اکران ۲ و ۳ برای سینمای قبل از انقلاب اسلامی بوده است.

وی بیان کرد: فیلم «رستاخیز» ساخته شد و ملت ایران این فیلم را خواهند دید.

آرمان هیأت