کد مطلب : ۲۶۸۰۴
نمایش چهره‌ای اسطوره‌ای از پیامبر(ص) در «محمد رسولالله»
مهراب صادق‌نیا، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب درباره فیلم «محمد رسولالله(ص)»، با بیان اینکه نکات مثبت فیلم قابل توجه است، گفت: فیلم بسیار جذاب است و می‌تواند مخاطبان فراتر از مسلمانان از جمله مسیحیان و ادیان آسیای شرقی را مجذوب خود کند. در فیلم تأکید بر ابعاد رحمانی پیامبر بسیار زیاد است. در این روزگار که اسلام‌هراسی بیداد می‌کند و جریان‌های تکفیری چهره ناخوشی از اسلام ارائه می‌دهند، این فیلم می‌تواند نگاه به اسلام را تلطیف کند.
وی افزود: بدون شک برای ساخت فیلم، مطالعات عمیقی صورت گرفته و دقتی که از جهت هنری به کار گرفته شده از ابعاد مثبت آن است، اما در عین حال نباید از برخی موارد غافل شد.
صادق‌نیا افزود: به نظر من فیلم می‌تواند برای مخاطبان خارج از کشور در ابعاد هنری و تکنیکال جذابیت داشته باشد و مخاطبان زیادی در آن سوی مرزها را به گیشه بکشاند؛ صدابرداری و تصویربرداری بسیار هنرمندانه است. جلوه‌های ویژه و تصاویر بکری در فیلم تهیه شده است و می‌تواند کسانی را که در پی مسائل هنری هستند، اقناع کند، اما همین زیبایی مانند شمشیر دو لبه عمل می‌کند و به همین میزانی که جذب مخاطب می‌کند از قدسیت پیامبر(ص) که در یک مقطع تاریخی زیست می‌کردند، می‌کاهد.
وی تصریح کرد: به نظر من فیلم آنقدر پیش چشم مخاطبان است که پیام اصلی آن فراموش می‌شود؛ ما معمولاً فیلمی را موفق می‌دانیم که فیلمساز در آن دیده نشود و آنقدر غرق جریان و ماجرای فیلم شویم که عوامل فیلم را نبینیم؛ متأسفانه در فیلم همه این عناصر پیدا هستند و مخاطب آنقدر مجذوب تکنیک‌ها، صدابرداری و تصویربردای می‌شود که نمی‌تواند خود را در مسیر جریان قرار بدهد. من نمونه این فیلم‌ها را در پاره‌ای از ادیان شرقی و مسیحیت دیده‌ام و این فیلم‌ها نیز با همین نقدها روبه‌رو بوده‌‌اند.
روایت مجیدی از رسولالله(ص) تا اندازه‌ای قدسیت‌زدایی کرده است
صادق‌نیا اظهار کرد: سؤال اصلی که پیش روی سینمای دینی قرار دارد این است که از اساس ورود الهیات به سینما خوب است یا بد؟ رسانه سینما صرفاً ابزار نیست؛ شما نمی‌توانید رسانه را صرفاً ابزار بدانید. حدیثی که از طریق منبر گفته شده باشد با حدیثی که از طریق تلویزیون نقل شود، متفاوت است؛ چرا که رسانه محتوا را معنا می‌کند و این معناها تفسیری در ذهن ما می‌آورد.
وی در ادامه گفت: وقتی زندگی پیامبر(ص) به تصویر کشیده می‌شود، متعاقب آن تبعاتی شکل می‌گیرد؛ یکی از این تبعات «قدسیت‌زدایی» از پیامبر(ص) است. ما همواره از امام علی(ع) تصویری داریم که «داوود میرباقری» در سریال امام علی(ع) برای ما به تصویر کشید. این تصویر جلوی غلیان ذهن ما را می‌گیرد و اجازه نمی‌دهد امام علی را آن گونه که کمال مطلوب است، بشناسیم و این تصویرسازی امام را در ذهن مخاطب محدود کرده است. چنین اتفاقی برای یوسف پیامبر نیز افتاده است؛ هر زمانی نام یوسف نبی آورده می‌شود تصویر «مصطفی زمانی» به ذهن متبادر می‌شود. سخن این است؛ کسانی که مدعی سینمای دینی هستند باید چاره‌ای بیندیشند تا فیلم‌ها مفاهیم دینی را از معنای انتزاعی خود دور نکنند. باید برای این معضل چاره‌ای اندیشید. باز تأکید می‌کنم به گمان من روایت مجید مجیدی از رسولالله، تا اندازه زیادی از پیامبر(ص) «قدسیت‌زدایی» کرده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب بیان کرد: نکته بعدی اینکه فیلم محمد رسولالله(ص) فاقد سناریو است؛ فیلم اساساً داستان ندارد و این بسیار آزاردهنده است. به نظر من فیلم کشش و جذابتی نداشت و اگر این جلوه‌های ویژه بصری نبود از تماشای آن لذتی نمی‌بردیم.
وی اضافه کرد: این فیلم، پیامبر(ص) را از یک چهره تاریخی که در برهه‌ای از زمان زندگی کرده به یک اسطوره تبدیل کرد که نظیرش در انجیل و بودا وجود داشت. به همین دلیل معتقدم که مخاطب غیر مسلمان می‌تواند با فیلم ارتباط برقرار کند.
صادق‌نیا گفت: ما امروز به پیامبری نیاز داریم که مانند ما یک شخصیت تاریخی باشد و در موقعیت‌هایی که قرار می‌گیریم از خود کنش نشان دهد، نه اینکه آدمی باشد که با دست ایشان مرده زنده می‌شود، ماهی‌ها از دریا به ساحل بیایند و ... .
وی در پایان اظهار کرد: ما نیاز داریم چهره‌ای از پیامبر(ص) به تصویر کشیده شود که انسان امروزی نیز بتواند با آن احساس قرابت و نزدیکی کند، متأسفانه این فیلم این تصویر را به ما نشان نمی‌دهد و یک چهره کاملاً اسطوره‌ای را به تصویر کشانده است.
وی افزود: بدون شک برای ساخت فیلم، مطالعات عمیقی صورت گرفته و دقتی که از جهت هنری به کار گرفته شده از ابعاد مثبت آن است، اما در عین حال نباید از برخی موارد غافل شد.
صادق‌نیا افزود: به نظر من فیلم می‌تواند برای مخاطبان خارج از کشور در ابعاد هنری و تکنیکال جذابیت داشته باشد و مخاطبان زیادی در آن سوی مرزها را به گیشه بکشاند؛ صدابرداری و تصویربرداری بسیار هنرمندانه است. جلوه‌های ویژه و تصاویر بکری در فیلم تهیه شده است و می‌تواند کسانی را که در پی مسائل هنری هستند، اقناع کند، اما همین زیبایی مانند شمشیر دو لبه عمل می‌کند و به همین میزانی که جذب مخاطب می‌کند از قدسیت پیامبر(ص) که در یک مقطع تاریخی زیست می‌کردند، می‌کاهد.
وی تصریح کرد: به نظر من فیلم آنقدر پیش چشم مخاطبان است که پیام اصلی آن فراموش می‌شود؛ ما معمولاً فیلمی را موفق می‌دانیم که فیلمساز در آن دیده نشود و آنقدر غرق جریان و ماجرای فیلم شویم که عوامل فیلم را نبینیم؛ متأسفانه در فیلم همه این عناصر پیدا هستند و مخاطب آنقدر مجذوب تکنیک‌ها، صدابرداری و تصویربردای می‌شود که نمی‌تواند خود را در مسیر جریان قرار بدهد. من نمونه این فیلم‌ها را در پاره‌ای از ادیان شرقی و مسیحیت دیده‌ام و این فیلم‌ها نیز با همین نقدها روبه‌رو بوده‌‌اند.
روایت مجیدی از رسولالله(ص) تا اندازه‌ای قدسیت‌زدایی کرده است
صادق‌نیا اظهار کرد: سؤال اصلی که پیش روی سینمای دینی قرار دارد این است که از اساس ورود الهیات به سینما خوب است یا بد؟ رسانه سینما صرفاً ابزار نیست؛ شما نمی‌توانید رسانه را صرفاً ابزار بدانید. حدیثی که از طریق منبر گفته شده باشد با حدیثی که از طریق تلویزیون نقل شود، متفاوت است؛ چرا که رسانه محتوا را معنا می‌کند و این معناها تفسیری در ذهن ما می‌آورد.
وی در ادامه گفت: وقتی زندگی پیامبر(ص) به تصویر کشیده می‌شود، متعاقب آن تبعاتی شکل می‌گیرد؛ یکی از این تبعات «قدسیت‌زدایی» از پیامبر(ص) است. ما همواره از امام علی(ع) تصویری داریم که «داوود میرباقری» در سریال امام علی(ع) برای ما به تصویر کشید. این تصویر جلوی غلیان ذهن ما را می‌گیرد و اجازه نمی‌دهد امام علی را آن گونه که کمال مطلوب است، بشناسیم و این تصویرسازی امام را در ذهن مخاطب محدود کرده است. چنین اتفاقی برای یوسف پیامبر نیز افتاده است؛ هر زمانی نام یوسف نبی آورده می‌شود تصویر «مصطفی زمانی» به ذهن متبادر می‌شود. سخن این است؛ کسانی که مدعی سینمای دینی هستند باید چاره‌ای بیندیشند تا فیلم‌ها مفاهیم دینی را از معنای انتزاعی خود دور نکنند. باید برای این معضل چاره‌ای اندیشید. باز تأکید می‌کنم به گمان من روایت مجید مجیدی از رسولالله، تا اندازه زیادی از پیامبر(ص) «قدسیت‌زدایی» کرده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب بیان کرد: نکته بعدی اینکه فیلم محمد رسولالله(ص) فاقد سناریو است؛ فیلم اساساً داستان ندارد و این بسیار آزاردهنده است. به نظر من فیلم کشش و جذابتی نداشت و اگر این جلوه‌های ویژه بصری نبود از تماشای آن لذتی نمی‌بردیم.
وی اضافه کرد: این فیلم، پیامبر(ص) را از یک چهره تاریخی که در برهه‌ای از زمان زندگی کرده به یک اسطوره تبدیل کرد که نظیرش در انجیل و بودا وجود داشت. به همین دلیل معتقدم که مخاطب غیر مسلمان می‌تواند با فیلم ارتباط برقرار کند.
صادق‌نیا گفت: ما امروز به پیامبری نیاز داریم که مانند ما یک شخصیت تاریخی باشد و در موقعیت‌هایی که قرار می‌گیریم از خود کنش نشان دهد، نه اینکه آدمی باشد که با دست ایشان مرده زنده می‌شود، ماهی‌ها از دریا به ساحل بیایند و ... .
وی در پایان اظهار کرد: ما نیاز داریم چهره‌ای از پیامبر(ص) به تصویر کشیده شود که انسان امروزی نیز بتواند با آن احساس قرابت و نزدیکی کند، متأسفانه این فیلم این تصویر را به ما نشان نمی‌دهد و یک چهره کاملاً اسطوره‌ای را به تصویر کشانده است.
مرجع : ایکنا
