محمود بشیری، پژوهشگر و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه شهریار شاعری نوآور بود که در عرصه‌های مختلف، خصوصاً حوزه شعر آیینی و غزلیات احساسی استادی بی‌نظیر به حساب می‌آمد، گفت: شهریار با اینکه آذری بود، غزلیات زیبای فارسی بسیاری داشت و بسیار تحت تاثیر حافظ بود.
بشیری با اشاره به اینکه شهریار علاقه و تبحر زیادی در تفسیر اشعار حافظ داشت، افزود: وی اظهار نظرهای دقیق و درستی نسبت به بسیاری از غزلیات حافظ داشت که از جمله آنها می‌توان به تفسیر مصراع «کشتی نشستگانیم ای باد شرطه برخیز» اشاره کرد.

این پژوهشگر گفت: شهریار با اینکه به غزلسرایی مشهور بود، ذهن بسته‌ای نداشت. وی شعر نیما را می‌پسندید و طبیعت‌گرایی و استادی وی در تجسم خیال تا جایی بود که با اینکه دریا را ندیده بود، به گونه‌ای زیبا دریا را توصیف می‌کرد که گویی در دریاست. برخی معتقد هستند اشعار آذری شهریار قوی‌تر از اشعار فارسی وی است و «حیدربابایه» را به جهت طبیعت‌گرایی و احساس قوی بومی‌گرایانه‌اش مثال می‌آورند. در مجموع وی شاعر چند بُعدی بود که هم ردپای بومی‌گرایی نیما را داشت و تعدادی از اشعارش را تحت تاثیر افسانه وی سروده بود و هم در غزل و اشعار آیینی بی‌مانند بود.

«علی ای همای رحمت» شاهکار جاویدان شهریار است
این استاد زبان و ادبیات فارسی افزود: توانمندی شهریار در سرودن غزل و نیز مثنوی‌های ناب غزل‌واره‌اش سرمشق شاعران بعدی قرار گرفت. در عین حال یکی از علل شهرت اصلی شهریار به دلیل اشعار ناب آیینی وی، خصوصاً «علی ای همای رحمت» است. هر انسان شیعه و معتقدی با خواندن این غزل تحت تاثیر قرار می‌گیرد؛ «علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را/که به ماسوا فکندی همه سایه‌ هما را/دل اگر خداشناسی همه در رخ علی بین/به علی شناختم من به خدا قسم خدا را/به خدا که در دو عالم اثر از فنا نماند/چو علی گرفته باشد سر چشمه‌ بقا را/مگر ای سحاب رحمت تو بباری ارنه دوزخ/به شرار قهر سوزد همه جان ماسوا را/برو ای گدای مسکین در خانه‌ علی زن/که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را...»

وی با بیان اینکه جامعیت هنر شاعری شهریار در نامگذاری روز شعر و ادب بنا بر سالمرگ وی بی‌تاثیر نبوده است، صریح کرد: شهریار در انواع شعرهای مذهبی، نو نیمایی و اجتماعی متبحر بود و از جمله اشعار اجتماعی نابی که در قالب نو سروده، می‌توان به «پیام به انیشتین» اشاره کرد. در مجموع شهریار شاعری بسیار نوجو و مبتکر بود و برخی غزلیاتش ردپای تاثیرپذیری از امیر خسرو دهلوی را دارد.

آرمان هیأت