کد مطلب : ۲۷۰۰۳
محمد جواد صاحبی، نویسنده و عاشورا پژوه:
کتاب‌های عاشورایی در گذشته با تیراژهای بالا به چاپ می‌رسید
محمدجواد صاحبی، اسلام‌پژوه و نویسنده حوزه عاشورا با اشاره به برگزاری «کتاب سال عاشورا»، درباره حوزه‌های مغفول مانده در آثار عاشورایی اظهار کرد: عاشورا یک مکتب فکری است و هر کسی سعی می‌کند، در زمینه عاشورا نیازهای خود را تأمین کند. بخشی از این نیازها عاطفی، بخشی اخلاقی و بخشی اعتقادی و برخی نیز جنبه سیاسی و اجتماعی دارد که نویسنده سعی می‌کند از دریای معارف عاشورایی نیازهای خود را برداشت کند، از این رو بستگی به این دارد که هر کسی چه نیازی داشته باشد و از چه چشم‌اندازی به عاشورا نگاه کند.
آثار کم‌ارزش و باارزش عاشورایی در کنار هم
نویسنده کتاب «احیای ارزش‌ها در عاشورا» در ادامه تصریح کرد: در گذشته درباره تاریخ عاشورا ابهامات بسیاری بود، همچنین دراین‌باره کاستی‌های فراوانی نیز وجود داشت، اما در این دو سه دهه اخیر تحقیقات خوبی درباره عاشورا و مقتل حضرت امام حسین(ع) انجام شده است و کارهای بسیار آبرومندی عرضه شده است. از سوی دیگر چون عاشورا یک برنامه همگانی است و عموم مردم به آن دلبستگی و علاقه دارند، کارهای سبک، کم‌ارج و کم ارزش در این زمینه نیز کم نیست و با وجود کتاب‌های محکم، استوار و محققانه که منتشر می‌شود، کارهای سطحی، سبک و کم ارزش نیز به چاپ می‌رسند.
نویسنده کتاب «سرچشمه‌های نواندیشی دینی (درآمدی بر تاریخ کلام جدید)» ادامه داد: از نظر موضوعی، به جنبه‌های سیاسی عاشورا در آثار مکتوب اهمیت بسیاری داده شده و جنبه معنوی و اخلاقی عاشورا تحت‌الشعاع قرار گرفته است و شاید جنبه اخلاقی و معنوی عاشورا دارای اهمیت بیشتری باشد، اما کمتر به آن پرداخته شده است و کمتر اثر مهمی را در این زمینه شاهد هستیم.
برگزاری جایزه، تنها راه نیست
صاحبی در پاسخ به این پرسش که برگزاری جوایز و یا جشنواره‌های ادبی مانند جایزه «کتاب سال عاشورا» چه تأثیری در ارتقای سطح کیفی آثار عاشورایی می‌گذارد؟ بیان کرد: این کار در گذشته هم انجام شده و برگزاری چنین برنامه‌هایی بی‌اثر نیست، اما علاج قطعی مشکل هم نیست و در ارتقای سطح کیفی و کمی آثار می‌تواند موثر باشد.
به گفته وی، جشنواره‌ها کارهای موجود را بررسی و گزینش می‌کنند و گاهی هم آثار فاخر از میان آنها انتخاب می‌شود، اما اینکه این موضوع به فرهنگی میان نویسندگان و اهل قلم تبدیل شود، تنها راهش برگزاری جشنواره و جوایز ادبی نیست.
این عاشورا‌پژوه پیشکسوت، درباره نقش رسانه‌ها درباره بازخوانی واقعه عاشورا اظهار کرد: باید فرهنگ کتابخوانی را در کشور توسعه دهیم و رسانه‌های گروهی به ویژه صدا و سیما می‌تواند در در امر مصاحبه با نویسندگان و معرفی آثار فاخر موثر باشد. صدا و سیما در این زمینه کوتاهی‌های بسیاری دارد، به‌ویژه اینکه در دایره تنگ حزبی و جناحی نویسنده‌ها و گوینده‌های خاص را ترویج کرده‌اند و بسیاری از کارهای علمی تعمداً کنار گذاشته می‌شوند و عده خاصی از وعاظ و مداحان و گویندگان و عده معدودی از نویسندگان آن هم که آثار چندان فاخری ندارند، معرفی می‌شوند.
این نویسنده یادآور شد: رسانه‌های مکتوب، روزنامه‌ها و مجلات و رسانه‌های مجازی در معرفی آثار محققانه و فاخر می‌توانند سهم زیادی داشته باشند و نویسندگان برجسته و آثار فاخر را معرفی کنند.
نقش علائق مردمی در آثار عاشورایی
صاحبی با اشاره به وضعیت نشر کتاب‌های عاشورایی گفت: کتاب‌هایی که درباره امام حسین(ع) و عاشورا نوشته شده، بهتر از سایر کتاب‌ها هستند؛ چرا که این موضوع مورد علاقه عموم مردم بوده و رغبت به این گونه آثار از سایر کتاب‌ها بیشتر است، اما نسبت به سال‌های گذشته در رابطه با این موضوعات کاهش تیراژ چشمگیری دیده می‌شود.
وی افزود: کتاب‌هایی که در گذشته منتشر می‌شد، قابل مقایسه با حال حاضر نیست؛ چرا که در گذشته کتاب‌هایی با این موضوع با تیراژهای بسیار بالا به چاپ می‌رسید اما امروز شاهد کاهش شمارگان در این حوزه هستیم؛ هر چند تقلیل تیراژ در همه حوزه‌ها وجود دارد.
این اسلام‌پژوه، با اشاره به وضعیت نشر آثار پژوهشی عاشورایی نیز بیان کرد: در مجموع کاهش شمارگان را در سال‌های اخیر شاهد هستیم که قریب به ۸ سال است این کاهش چشمگیر در شمارگان کتاب‌ها وجود دارد و از لحاظ تولید کتاب و تعداد عناوین نیز وضعیت به همین صورت است؛ چرا که این تقاضا است که عرضه را به وجود می‌آورد و چون تقاضا کم است تولید نیز وجود ندارد و مقداری از تولید هم که هست از نظر کیفیت و کمیت در شیب نزولی قرار گرفته است و شمارگان‌های ۵۰۰ – ۶۰۰ و... در رابطه با کتاب‌ها دیده می‌شود، در حالی که در گذشته شمارگان ۱۰ هزار و ۲۰ هزار نسخه‌ای داشتیم.
مراسم اختتامیه جایزه دعبل –دوسالانه کتاب عاشورا – سه‌شنبه، هفتم مهرماه سال‌جاری با حضور عاشوراپژوهان و کارشناسان در مجموعه فرهنگی سرچشمه برگزار می‌شود.
آثار کم‌ارزش و باارزش عاشورایی در کنار هم
نویسنده کتاب «احیای ارزش‌ها در عاشورا» در ادامه تصریح کرد: در گذشته درباره تاریخ عاشورا ابهامات بسیاری بود، همچنین دراین‌باره کاستی‌های فراوانی نیز وجود داشت، اما در این دو سه دهه اخیر تحقیقات خوبی درباره عاشورا و مقتل حضرت امام حسین(ع) انجام شده است و کارهای بسیار آبرومندی عرضه شده است. از سوی دیگر چون عاشورا یک برنامه همگانی است و عموم مردم به آن دلبستگی و علاقه دارند، کارهای سبک، کم‌ارج و کم ارزش در این زمینه نیز کم نیست و با وجود کتاب‌های محکم، استوار و محققانه که منتشر می‌شود، کارهای سطحی، سبک و کم ارزش نیز به چاپ می‌رسند.
نویسنده کتاب «سرچشمه‌های نواندیشی دینی (درآمدی بر تاریخ کلام جدید)» ادامه داد: از نظر موضوعی، به جنبه‌های سیاسی عاشورا در آثار مکتوب اهمیت بسیاری داده شده و جنبه معنوی و اخلاقی عاشورا تحت‌الشعاع قرار گرفته است و شاید جنبه اخلاقی و معنوی عاشورا دارای اهمیت بیشتری باشد، اما کمتر به آن پرداخته شده است و کمتر اثر مهمی را در این زمینه شاهد هستیم.
برگزاری جایزه، تنها راه نیست
صاحبی در پاسخ به این پرسش که برگزاری جوایز و یا جشنواره‌های ادبی مانند جایزه «کتاب سال عاشورا» چه تأثیری در ارتقای سطح کیفی آثار عاشورایی می‌گذارد؟ بیان کرد: این کار در گذشته هم انجام شده و برگزاری چنین برنامه‌هایی بی‌اثر نیست، اما علاج قطعی مشکل هم نیست و در ارتقای سطح کیفی و کمی آثار می‌تواند موثر باشد.
به گفته وی، جشنواره‌ها کارهای موجود را بررسی و گزینش می‌کنند و گاهی هم آثار فاخر از میان آنها انتخاب می‌شود، اما اینکه این موضوع به فرهنگی میان نویسندگان و اهل قلم تبدیل شود، تنها راهش برگزاری جشنواره و جوایز ادبی نیست.
این عاشورا‌پژوه پیشکسوت، درباره نقش رسانه‌ها درباره بازخوانی واقعه عاشورا اظهار کرد: باید فرهنگ کتابخوانی را در کشور توسعه دهیم و رسانه‌های گروهی به ویژه صدا و سیما می‌تواند در در امر مصاحبه با نویسندگان و معرفی آثار فاخر موثر باشد. صدا و سیما در این زمینه کوتاهی‌های بسیاری دارد، به‌ویژه اینکه در دایره تنگ حزبی و جناحی نویسنده‌ها و گوینده‌های خاص را ترویج کرده‌اند و بسیاری از کارهای علمی تعمداً کنار گذاشته می‌شوند و عده خاصی از وعاظ و مداحان و گویندگان و عده معدودی از نویسندگان آن هم که آثار چندان فاخری ندارند، معرفی می‌شوند.
این نویسنده یادآور شد: رسانه‌های مکتوب، روزنامه‌ها و مجلات و رسانه‌های مجازی در معرفی آثار محققانه و فاخر می‌توانند سهم زیادی داشته باشند و نویسندگان برجسته و آثار فاخر را معرفی کنند.
نقش علائق مردمی در آثار عاشورایی
صاحبی با اشاره به وضعیت نشر کتاب‌های عاشورایی گفت: کتاب‌هایی که درباره امام حسین(ع) و عاشورا نوشته شده، بهتر از سایر کتاب‌ها هستند؛ چرا که این موضوع مورد علاقه عموم مردم بوده و رغبت به این گونه آثار از سایر کتاب‌ها بیشتر است، اما نسبت به سال‌های گذشته در رابطه با این موضوعات کاهش تیراژ چشمگیری دیده می‌شود.
وی افزود: کتاب‌هایی که در گذشته منتشر می‌شد، قابل مقایسه با حال حاضر نیست؛ چرا که در گذشته کتاب‌هایی با این موضوع با تیراژهای بسیار بالا به چاپ می‌رسید اما امروز شاهد کاهش شمارگان در این حوزه هستیم؛ هر چند تقلیل تیراژ در همه حوزه‌ها وجود دارد.
این اسلام‌پژوه، با اشاره به وضعیت نشر آثار پژوهشی عاشورایی نیز بیان کرد: در مجموع کاهش شمارگان را در سال‌های اخیر شاهد هستیم که قریب به ۸ سال است این کاهش چشمگیر در شمارگان کتاب‌ها وجود دارد و از لحاظ تولید کتاب و تعداد عناوین نیز وضعیت به همین صورت است؛ چرا که این تقاضا است که عرضه را به وجود می‌آورد و چون تقاضا کم است تولید نیز وجود ندارد و مقداری از تولید هم که هست از نظر کیفیت و کمیت در شیب نزولی قرار گرفته است و شمارگان‌های ۵۰۰ – ۶۰۰ و... در رابطه با کتاب‌ها دیده می‌شود، در حالی که در گذشته شمارگان ۱۰ هزار و ۲۰ هزار نسخه‌ای داشتیم.
مراسم اختتامیه جایزه دعبل –دوسالانه کتاب عاشورا – سه‌شنبه، هفتم مهرماه سال‌جاری با حضور عاشوراپژوهان و کارشناسان در مجموعه فرهنگی سرچشمه برگزار می‌شود.
مرجع : ایبنا
