جلسه نقد و بررسی روزشمار جامع تاریخ عاشورا برگزار شد. این اثر زیر نظر مرحوم آیینه‌وند تدوین شده بود.

نخستین روزشمار جامع تاریخ عاشورا شامل جلدهای اول و دوم که از سوی انتشارات ندای کادح و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شده با حضور پرویندخت اوحدی حائری، حجت‌الاسلام محمدرضا غفوریان و مهدی مؤمنی نقد و بررسی شد.

در ابتدای این برنامه حسینعلی قبادی، سرپرست پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ضمن عرض خیر مقدم به حضار و تسلیت مجدد وفات آیینه‌وند، گفت: اگر شریعتی تا قبل از انقلاب پرچم ترویج فرهنگ عاشورا را در دست داشت، این کار پس از انقلاب اسلامی توسط مرحوم آیینه‌وند انجام شد.

ابداع گفتمان ادبیات عاشورایی
قبادی ادامه داد: آیینه‌وند مبدع گفتمان ادبیات عاشورایی بود، ایشان در عرصه‌ دانشگاهی و علمی و پارادایم انقلاب اسلامی گفتمان ادبیات عاشورایی تثبیت کردند.
وی افزود: آثار آیینه‌وند در زمینه عاشورا در حوزه و دانشگاه قابل ملاحظه است و حتی در حوزه علمیه نیز پیشتاز عرصه ادبیات عاشورایی بودند.
قبادی تصریح کرد: تاثیر ایشان را در ادبیات شعر معاصر انقلابی بسیار زیاد بود و می‌توان این تاثیر را پس از تاثیر امام خمینی(ره) و علی شریعتی ملاحظه کرد.

در عمل نیز پیرو اهل بیت(ع) بودند
سرپرست پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: آیینه‌وند در عمل هم از منطق عاشورایی پیروی می‌کرد و سلوک زندگی‌شان منطبق بر میراث اهل بیت(ع) بود. عملکرد ایشان از سویی به میراث شیعه و از سویی دیگر مطابق با نیازهای زمان بود و ایشان پلی میان جوانان و فرهنگ عاشورایی بودند.
وی ادامه داد: ایشان جویبار زلال عاشورایی بودند که هنوز هم تداوم دارند و همچنان جاری است. ایشان هرچند در میان ما نیست اما آثار و کلامش باغ‌های زیادی را خواهد ساخت که یکی از آن‌ها همین کتاب روزنگار واقعه عاشوراست.

نقل وقایع عاشورا با روشی جدید
در ادامه مهدی مومنی نویسنده کتاب روزنگار عاشورا، گفت: ما در سیر تاریخ‌نگاری اسلامی گونه‌های گوناگونی مانند سیره‌نگاری، نقل فتن، تواریخ عمومی و ... را داریم. یکی از انواع این تاریخ وقایعه یومیه است.
وی افزود: ما در این کتاب تلاش کرده‌ایم از روشی ترکیبی استفاده کنیم تا مشکلات روش‌های قبلی را از بین بریم و بتوانیم سیر منطقی روزها را نشان دهیم.

بخش‌های کتاب
وی ادامه داد: پس از تالیف اولیه این کتاب به چهار بخش مدخل، روزشمار، اطلس عاشورا و اعلام عاشورا تقسیم شد. در بخش مدخل گزارش از مورخین واقعه عاشورا داده شده است، سپس تلاش شده است تا روزشمار عاشورا در ۷ ماه آخر عمر شریف حضرت اباعبدالله الحسین(ع) گزارش شود. در بخش اطلس عاشورا نقشه حرکت و در اعلام کلیه کسانی که آن واقعه حضور داشتند معرفی شده‌اند.
مومنی ادامه داد: در بخش اصلی این کتاب روزشمار ۷ ماه پایانی زندگی امام حسین(ع) خواهد آمد، در جلد اول از ۱۵ رجب مرگ معاویه تا ۸ ذی حجه سال ۶۰ هجری قمری که خروج امام حسین(ع) از کوفه است آمده، در جلد دوم از ۹ ذی‌الحجه تا ۹ تاسوعا بیان شده است. در جلد سوم که هنوز منتشر نشده است، وقایع روز عاشورا و در جلد چهارم وقایع از یازده محرم تا خروج کاروان اسرا از کوفه بیان خواهد شد.

این کتاب صرفا گزارش عاشوراست
وی تصریح کرد: در این کتاب به توصیه آیینه‌وند تنها هدفمان گزارش تاریخ بر اساس مستندات بوده و قصدمان بررسی صحت و سقم نبوده است. در زمان حیات ایشان ترجمه انگلیسی آغاز شد و تنها دو بخش آخر کتاب مانده است و برنامه‌هایی برای ترجمه این کتاب به عربی هم داریم.

ملاک تعیین مذهب مورخان مشخص نشده است
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدرضا غفوریان با بیان اینکه این کتاب بسیار ارزنده است، گفت: برخی متون عربی باید از لحاظ اعرابی تصحیح شوند. از سوی دیگر به نظر می‌رسد که در جدول معرفی منابع مذهب برخی از مورخان اعلام نشده و مجهول خوانده شده است، اما ملاک تعیین مذهب برای ایشان مشخص نشده است.

برخی منابع می‌توانست نباشند
غفوریان ادامه داد: نکته دیگر این است که برخی از منابع به رغم غنی بودن منابع به نظر می‌رسد که اضافی‌اند که می‌توانستند نباشند.
وی تصریح کرد: با نبود برخی از منابع نه تنها مشکلی پیش نمی‌آید، بلکه جلوگیری از خرافات را می‌توان با پیرایش منابع به انجام رساند. باید توجه کرد اگر چه گزارش‌هایی از دیدن امام زمان(عج) وجود دارد، اما این گزارش‌ها از اعتبار لازم برای استفاده در کتب‌ فقهی نیست و هیچ یک از فقیهان برای بیان مسئله‌ای فقهی به دیدار با امام زمان(ع) استناد نکرده‌اند.

استفاده از راهنمایی‌های آیینه‌وند
در پایان پرویندخت اوحدی حائری گفت: از وقتی این کار در سال ۸۶ آغاز شد، آیینه‌وند به عنوان پشتوا‌نه‌ای دلسوز و دقیق همراه ما بودند و ما همواره از راهنمایی‌های ایشان استفاده کردیم.
وی ادامه داد: هیچ حمایتی از این کتاب به لحاظ مالی انجام نشده است و در عین حال این کتاب یکی از کتب کم‌نظیردر بیان وقایع عاشوراست که با بیان حوادثی که در هر روز اتفاق افتاده است به جزییات این رویداد پرداخته.
اوحدی افزود: بعد از نگارش این کتاب باید به تحلیل اثر پرداخته و در اثری دیگر سره را از ناسره جدا کرد. ما چنین‌روزشمارهایی در خصوص ائمه نداریم و پیشنهاد من این‌ است که پس از این کتاب روزشماری درباره حرکت امام رضا(ع) از مدینه به مرو تدوین شود.

آرمان هیأت