سیدوحید عقیلی، استاد ارتباطات دانشگاه آزاد، در خصوص رفتار رسانه‌ای در خصوص فاجعه منا، گفت: ضمن عرض تسلیت به خانواده‌های عزیز کشورمان در خصوص وقایع منا، رفتار مورد اشاره پیشتر هم سابقه داشته است اما هیچگاه در این حد نبوده است.

انتشار تصاویر فجیع منا تاثیرات کوتاه و بلندمدت دارد
عقیلی ادامه داد: ما تصاویری از جنگ دوم جهانی یا جنگ دیده‌ایم و آن تصاویر هنوز از ذهن‌های ما محو نشده است. تصاویری که جسد ها سوخته شده ویتکنگ ها را می دیدم که صحنه جنگ بوده است. در خود جنگ تحمیلی هم از این تصاویر دهشتناک زیاد داشتیم.
وی افزود: این بار متاسفانه صحبت از موقعیتی است که در سرزمین وحی رخ داده است، این حادثه به این دلیل مهم است که حجاج در لباس احرام هستند و نشان دادن تصاویر ایشان در این وضعیت و بدون رعایت استانداردهای اخلاقی و تعادل، اثرات مخرب کوتاه و بلند مدت خواهد داشت و تاثیرات بلند مدت بدتر است.
استاد برجسته علوم ارتباطات افزود: در این مدت تصاویری که نشان داده شده و در برخی موارد به صورت بسیار ریزی و همراه با جزییات بوده است برای مثال در مواردی تصاویر جابجایی کشته‌‍شدگان با بیل مکانیکی یا کانتینر اجساد را نشان داده‌ است، در حالی که عقل سلیم، وجدان انسانی و اخلاق رسانه‌ای اقتضا می‌کند که ما تابع احساسات نشویم و مخاطب را جری نکنیم.

رسانه‌ها احتیاط کنند
عقلیلی تصریم کرد: ما این تصاویر را تصاویر یا فیلم‌های فجیع می‌نامیم و استفاده از آن‌ها در رسانه‌های جمعی نیازمند خرد جمعی و دقت بسیار است.
وی ادامه داد: تصور کنید کودکانی که این تصاویر را می‌بینند چه تصوری از خانه امن الهی در ذهن خواهند داشت. ما در نشان دادن این تصاویر در صدا و سیما و رسانه‌ها باید نهایت دقت را بکنیم.
عقیلی افزود: ای کاش کارهایی که در این چند روز انجام شده است انجام نمی‌شد و تصاویر فجیع حادثه ناگوار منا در این سطح پخش نمی‌شد.
استاد علوم ارتباطات با بیان اینکه اخبار این قضیه ادامه دارد، گفت: با توجه به بازگشت گروه اول اجساد مطهر وفات‌یافته‌ها، رسانه‌ها باید از این به بعد بیشتر مراقب این مسائل باشند.
وی در پاسخ به این‌که آیا برای این کار استاندارد خاصی وجود دارد، گفت: رسانه ها اعم از تلویزیون، سایت‌ها وروزنامه‌ها برای خود اصول اخلاق حرفه‌ای دارند و در پخش چنین تصاویری اصولی را رعایت می‌کنند که حداقلی‌ترین آن‌ها هشدار به مخاطبان در باره محتوای غیرعادی تصاویر است.
عقیلی تصریح کرد: در مورد بسیاری از مسائل از جمله قضیه یمن نیز این صحنه‌ها وجود دارند و من به عنوان یک پدر با دیدن چنین تصاویری منقلب می‌شوم و نباید به هیچ وجه تلاش کنیم تا وجدان عمومی را از تعادل خارج کنیم.
وی ادامه داد: باید خطی هادی به اینکه چه را نشان دهیم و یا نه روبروی ما باشد و نشان‌دادن برخی تصاویر وجهی ندارد، یکی از این موارد صحنه‌ای بود که در آن جسدی نیمه جان در آوار مانده بود و آن را به زور داشتند از زیر آوار خارج می‌کردند. واقعا نشان دادن چنین صحنه‌ای موردی ندارد. ترسیم خط هادی برای مطبوعات‌مان بسیار مهم است.
استاد علوم ارتباطات دانشگاه آزاد افزود: ما در کشوری که سواد رسانه‌ای چندانی نداریم و با روانشناسان و جامعه شناسان متعهد نیز ارتباط مستمری وجود ندارد، در چنین مواردی باید احتیاط بیشتری بکنیم.

اخلاق حرفه‌ای، اخلاق عمومی‌تر را مصداقی‌تر می‌کند
وی در پاسخ به این پرسش که اخلاق رسانه‌ای آیا مبتنی بر اصولی در اخلاقی عمومی است، گفت: تدوین اصول اخلاق حرفه‌ای در مورد هر شکلی بر ای قضات، پزشکان، مهندسین و ... متفاوت است اما اخلاق حرفه‌ای اخلاق عمومی را جزیی‌تر کرده و مصداقی بحث می‌کند.
عقیلی افزود: در مورد تصاویر ما از سویی می‌توانیم نوعی عقل سلیم را مبنا قرار دهیم و آن را خطر هادی قرار دهیم، بعد آن را ریزتر کنیم. نشان دادن جسد طفلی پنج شش ماه صحیح نیست، حتی برخی از تصاویر منع شرعی هم دارند، برای مثال کسانی که دارند جان می‌دهند در آخرین لحظات نشان دادن اثرات بلند و کوتاه مدت می‌‎گذارد و در این خصوص باید خیلی احتیاط شود.

آرمان هیأت