آرمان هیأت - تبیین سه آفت در حوزه نگارش و چاپ کتب دینی/ کتابشناسی عاشورایی نداریم

تبیین سه آفت در حوزه نگارش و چاپ کتب دینی/ کتابشناسی عاشورایی نداریم

یک نویسنده و پژوهشگر حوزه عاشورا گفت: اخباری‌گری، غلو و سیاست‌زدگی سه آفت مهم در حوزه کتاب‌های عاشورایی است.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد صحتی‌سردرودی، نویسنده و پژوهشگر حوزه عاشورا با اشاره به وضعیت اسف‌بار کتاب‌ها با موضوع عاشورا گفت: اوضاع نشر و محتوای آثار دینی به ویژه در حوزه عاشورا و امام حسین(ع) چندان قابل تعریف نیست و این موضوع در رابطه با آثار پژوهشی نیز صدق می‌کند. وی با اشاره به کاهش چشمگیر تعداد و شمارگان کتاب‌های دینی افزود: کتاب‌هایی که در حوزه عاشورا به چاپ می‌رسند، هر چند اغلب آنها از سوی نهادهای دینی منتشر می‌شوند، اما با این حساب هم، تعداد آنها بسیار کم و قابل تأمل است. خودسانسوری نویسندگان در کتاب‌های دینی حجت‌الاسلام صحتی سردرودی با اشاره به دلیل استقبال کم مخاطبان از این دسته آثار، عنوان کرد: عامل اصلی این مشکل آن است که نویسندگان به خودسانسوری در کتاب‌ها به ویژه در حوزه کتاب‌های دینی دچار شده‌اند و به تبع آن این موضوع سبب شده در حوزه کتاب‌های عاشورایی حرف جدیدی نداشته باشیم و مخاطب نیز به این موضوع پی برده و استقبالی از این دسته آثار نمی‌کند. وی در ادامه بیان کرد: در رابطه با هدف‌شناسی امام حسین(ع) که یا شهادت است یا حکومت، حرف‌های تازه‌ای از سوی نویسندگان وجود ندارد و می‌توان بسیاری از آنها را تکراری دانست که در هر کتاب یا چاپی با قلمی نو به نگارش درمی‌آیند و به همین دلیل است که اغلب مخاطبان به سراغ کتاب‌هایی با موضوعات جن، جادو، کرامات و افسانه و ... هستند. اخباری‌گری در دین‌پژوهی و اسلام‌پژوهی بیداد می‌کند این پژوهشگر با بیان اینکه تصور عمده این است که کتاب‌های حوزه عاشورا تبلیغی هستند، اظهار کرد: کتاب‌های تبلیغی چند آفت مهم دارند که یکی از این آفت‌ها اخباری‌گری است که اخبار و روایات صرف نقل می‌شود که با سند آن کاری ندارند و بررسی نمی‌شوند که این حدیث جعلی است یا ضعیف و آیا صحت دارد یا نه؛ چرا که بیش از 20 نوع حدیث داریم که با انواع آنها کاری ندارند. وی ادامه داد: اخباری‌گری نه تنها در حوزه عاشورا، بلکه در سایر موضوعات دین‌پژوهی و اسلام‌پژوهی نیز بیداد می‌کند و گاهی با عناوین متعدد و به روز توسعه می‌یابند و از سوی دیگر میدان تفکر و اندیشه تنگ شده و با وجود این اوضاع، حرف جدیدی برای گفتن وجود ندارد و بیش از 1200 سال است که امام معصوم(ع) حرفی نمی‌زند که ما بشنویم و همه آنها در طول 12 قرن تکراری شده است. مقام نبوت و الوهیت از هم تفکیک نمی‌شود حجت‌الاسلام صحتی‌سردرودی تصریح کرد: آفت بزرگ دیگر که این حوزه را تهدید می‌کند، آفت غلو است و این موضوع به اندازه‌ای گسترش یافته، مانند اینکه در غلو مسابقه گذاشته شده است و گاهی مقام نبوت و الوهیت از هم تفکیک نمی‌شود و مردم بیش از آنکه به توحید بیندیشند به مداحی اعتیاد پیدا کرده‌اند و این موضوع تا حدی گسترش یافته که ملت ما به این موضوع عادت کرده است و چاپلوسی و تملق در حوزه عاشوراپژوهی دل‌آزار شده و همین موضوع هم سبب شده مخاطبان به ویژه نسل جوان از این آثار رمیده شوند. این پژوهشگر در ادامه گفت: آفت سوم سیاست‌زدگی است. از مشروطیت تاکنون همه مفاهیم و معانی دین که در اصل برای تربیت و اخلاق بوده به مسائل سیاسی و اجتماعی تبدیل شده و مردم هم از آن خسته شده‌اند؛ چرا که کسانی که باید مربی اخلاق می‌شدند وظیفه خود را فراموش کرده و سیّاس شده‌اند. کتابشناسی عاشورایی نداریم وی حوزه‌های مغفول مانده در حوزه مکتوبات عاشورایی را مورد اشاره قرار داد و افزود: درباره امام حسین(ع) و عاشورا کارهای بسیاری هست که باید انجام شود و بر زمین مانده است که یکی از این موارد کتابشناسی درباره موضوعات یاد شده است؛ چرا که اطلاعات چندان دقیقی درباره مکتوبات این حوزه وجود ندارد و به درستی نمی‌توان فهمید که در چه حوزه‌هایی کتاب داریم یا با فقدان مواجه هستیم. حجت‌الاسلام صحتی‌سردرودی درباره تأثیر برگزاری جشنواره‌ها و جوایز ادبی درباره عاشورا عنوان کرد: من این موضوع را جدی نمی‌گیرم؛ چرا که این جایزه دادن‌ها و برپایی مسابقه‌ها با عناوین مختلف برگزار می‌شود و چنین جشنواره‌هایی تاکنون برگزار شده، اما تأثیرگذار نبوده است که امیدواریم این جوایز اثرات مثبت خود را بر جای بگذارد؛ چرا که اغلب آنها به نهادها جایزه می‌دهند، در حالی که این افراد باید خودشان جایزه بدهند، نه اینکه جایزه بگیرند، بلکه باید مشوق نویسندگان دیگر باشند.