آرمان هیأت - امروز شعر عاشورایی، گفتن از خون و مصیبت نیست

امروز شعر عاشورایی، گفتن از خون و مصیبت نیست

محدثی خراسانی در شب شعر عاشورایی«یاد یار و دیار» گفت: قرن‌ها شعر عاشورایی در چنبره خون و بیان مصیبت بود، اما پس از انقلاب همه چیز، چه در محتوا و چه در فرم تغییر کرد.

شب شعر عاشورایی با عنوان«یاد یار و دیار»، ۲۶ آبان ماه در فرهنگسرای عطار نیشابوری برگزار شد. در این برنامه، مصطفی محدثی خراسانی با اشاره به این که شعر عاشورایی در سال‌های اخیر بسیار تغییر کرده و دیگر، تنها به بیان مصیبت و رنج و مرارت نمی‌پردازد، گفت: قرن‌ها شعر عاشورایی در چنبره خون و بیان مصیبت بود. از قصیده کسایی مروزی تا ترکیب‌بند محتشم کاشانی که هنوز هم جزو نمونه‌های عالی این‌گونه شعر است به مرثیه سرایی و بیان رنج‌ها و مرارت‌ها می‌پرداخت اما این چند دهه اخیر همه چیز تغییر کرده است و شعری چون«سر نی در نینوا می‌ماند اگر زینب نبود/ربلا در کربلا می‌ماند اگر زینب نبود» گواه این مدعاست. شاعر مجوعه «بودن در نبودن» به این‌که پس از انقلاب از قالب‌هایی چون نیمایی و سپید هم برای بیان مفاهیم دینی و عاشورایی بهره برده شد اشاره و بیان کرد: پیش از این، تصور غالب این بود که از قالب شعر سپید، تنها برای بیان موضوعات اجتماعی و سیاسی می‌توان بهره برد اما شعر موسوی گرمارودی و دیگران، براین تصور باطل، خط بطلان کشید. براهنی، تاثیر مهمی بر شعر نو انقلاب دارد حمیدرضا شکارسری، شاعر مجموعه«چراغانی بی دلیل» نیز با اشاره به این‌که صحبت کردن درباره شعر دینی، از بس که درباره آن سخن گفته شده، کار دشواری است گفت: گاهی منابع و ماخذ درباره یک موضوع کم است و این مساله پژوهش در این زمینه را سخت می‌کند. گاهی هم اتفاق عکس می‌افتد به این معنی که آن‌قدر درباره موضوعی گفته و نوشته شده که سخن گفتن درباره آن سخت شده؛ شعر و ادبیات دینی درشمار این مقوله‌هاست. او شعر آئینی را جدای از شعر دینی دانست و افزود: آئین، اعم از دین است. وقتی می‌گوییم شعر آئینی با زمانی که از شعر دینی می‌گوییم تفاوت دارد. آئین می‌تواند به مراسمی چون نوروز و چهارشنبه سوری هم بپردازد. شکارسری گفت: شعر دینی ، جانبدارانه و محتواگراست. برای مثال نمی‌توان درباره عاشورا گفت بدون این‌که اسامی خاصی چون کربلا و نینوا وجود نداشته و به عنصر تشنگی اشاره نشده باشد. به همین خاطر نمی‌توان گفت، وقتی حافط می‌گوید:«سرها بریده بینی، بی جرم و بی جنایت» به واقعه عاشورا اشاره کرده؛ یکی از تاویل‌هایی که از این شعر می‌توان داشت همین مساله است اما تعبیرهای دیگری هم وجود دارد در حالی‌که شعر دینی، تک صدا و تک تاویل است و شاعر، آگاهانه گستره تاویل خود را محدود می‌کند. شاعر مجموعه «عصر پایان معجزات» به این‌که شعر دینی می‌تواند اجتماعی یا سیاسی هم باشد، اشاره و بیان کرد: شعر دینی می‌تواند به موضوعات اجتماعی یا سیاسی بپردازد اما از دریچه دین به این دو مقوله نگاه می‌کند. شکارسری، رضا براهنی را یکی از تاثیرگذارترین افراد در حوزه شعر انقلاب دانست و افزود: بی‌گمان او با شعر بلند اسماعیل، حق بزرگی به گردن شعر نو انقلاب دارد و پس از آن به خواندن دو شعر سپید از خود پرداخت که یکی دینی بود و به فلسفه انتظار می‌پرداخت و دیگری عاشورایی به حساب می‌آمد.