حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت كتاب منشور معنويت حاوي پيام‌هاي حضرت آيت‌الله جوادي آملي از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳ هجري شمسي به كنگره حج را با تحقيق و پژوهش حسن اردشيري لاجيمي و تدوين پژوهشكده حج و زيارت منتشر كرد.

در ديباچه اين اثر مي‌خوانيم: حج در فرهنگ اسلام و معارف اهل بيت عليهم‌السلام، به معناي هجرت به سوي خدا و فرار از خلق به سوي حق بيان شده است. حج، حاضر شدن در سرزمين وحي و بندگي خداوند سبحان و تجديد عهد با پروردگار عالميان است.

اين عبادت عرفاني، اجتماعي و سياسي، راز و رمزهاي فراواني دارد كه در طول تاريخ، پيامبران و اولياي الهي، همواره اهل معرفت را به سوي اين اسرار و راز و رمزها دعوت و گوشه‌هايي از معارف ملكوتي آن را بيان كرده‌اند و دانشوران و عالمان رباني نيز با بهره‌گيري از همان آموزه‌ها، كوشيده‌اند در تبيين اين عبادت بزرگ، قدم‌هايي بردارند.

از جمله كارهاي صورت گرفته در اين عرصه، پيام‌هاي حضرت آيت‌الله جوادي آملي به كنگره جهاني حج و حج‌گزاران است كه با نگاهي ژرف و لطيف، به دقايق اين عبادت مي‌پردازد و دل‌هاي تشنه اسرار حج را سيراب مي‌سازند.

در مقدمه اين اثر، خاطره‌اي از سفر حج به نقل از علامه جوادي آملي به رشته تحرير در آمده است كه در بخشي از آن مي‌خوانيم:

از مكه مكرمه خاطره خوبي دارم؛ در سفري كه سال ۵۰ و ۵۱ مشرف شديم، در آن سفر دستمان به «حجر» نرسيد و نتوانستيم استلامي كنيم، ولي در كنار مقام، بالاخره فرصت مختصري دست داد، مقام ابراهيم، سنگي است كه در قفسه‌اي قرار دارد و اثر دو قدم بر آن است، اما اثر انگشت به نظر نمي‌آيد؛ چند سانتي ضخامت دارد و معروف است كه اثر دو پاي ابراهيم عليه‌السلام است و حضرت، روي اين سنگ پا مي‌گذاشتند و بناي كعبه را مي‌چيده‌اند.

اين به ذهن نمي‌آيد كه اين، اثر دو تا پا باشد؛ براي اين‌كه هيچ اثر انگشتي نيست، مگر اين‌كه كفش باشد كه باز ممكن است قابل توجيه باشد. بالاخره مثل اين‌كه باور كردنش تعبّد بيشتري مي‌طلبد و همان‌طور كه من نگاه مي‌كردم به اين حجر مبارك، خوب كه نگاه كردم، ديدم كه سمت چپ آن سنگ - اگر كسي پشت به كعبه بايستد - روي آن نوار با خط خيلي عالي نوشته «ولا يؤده حفظهما» اين جمله مبارك «آيةالكرسي» را كه خداي سبحان مي‌فرمايد: حفظ آسمان و زمين براي ما دشوار نيست و ما را خسته نمي‌كند، حفظ اين هم ما را خسته نمي‌كند. ما اگر بخواهيم اثر اين دو پا را حفظ كنيم، براي ما خيلي خستگي ندارد، «ولا يؤده حفظهما».

وقتي من اين جمله مباركه را در نوار اين سنگ ديدم، خيلي خوشحال شدم و براي دوستان نقل كردم. آقايان و دوستاني كه در سنوات بعد به مكه مشرف شدند، براي اين‌كه اين خط را با اين خصوصيت ببينند، هرچه گشتند آن را نيافتند و من خودم اخيرا كه باز مشرف شدم، رفتم ببينم؛ هرچه گشتم نبود. آن كسي كه مسئول آن قسمت است گفت: دنبال چه مي‌گردي؟ گفتم: يك چنين چيزي. گفت: مگر اين‌كه در كتاب خوانده باشي، اينجا نيست. آنجا واقعا آيات بينات است.

كعبه عامل قيام همگاني، بهترين ره توشه، آثار فروع اسلام، عدم اجتماع ايمان و كفر، فيض ضيافت و فيض اضافه، جمع سالم بين فيض مهماني و فوز ميزباني خدا، قلب شكسته جامع مهماني خدا و ميزباني خدا، ثمره ضيافت صائمان ماه مبارك رمضان، عنصر محوري جريان حج و عمره، معرفت ملكوت و آثار ياد آخرت برخي از محورهاي اصلي پيام‌هاي آيت‌الله جوادي آملي به كنگره حج است.

از ديگر محورهاي اين پيام‌ها مي‌توان به معرفت‌شناسي درست و جهت‌گيري معتبر، ادراك حج اكبر، مراتب بندگي، آهنگ توحيد، كعبه مثار كوثر، رونمايي از بيت معمور و عرش الهي، انسان كامل ميزبان اسماي الهي، امكان فرقي انسان‌، عقلانيت توحيدي، راز تأسيس بيت توحيد، اهميت قلب انسان، حقيقت وحدت و كثرت در اجتماع و اوصاف بهشتيان اشاره كرد.

همچنين حج معرض نفحات موسمي پروردگار، اهل بيت عليهم‌السلام اساس دين و عماد يقين، عدل معقول و روش مقبول محور انسجام، حج عاشقانه، مائده ضيافت خاص، حج با تبرّي و تولّي هويت مي‌يابد، ويژگي مخاطبان نداي رسولان الهي، ويژگي ره‌توشه حاجي سالك، مراتب حج و عمره، طهارت بيت‌الله و زائران و آثار اقامه حج از ديگر محورهاي اين پيام‌هاي ارزشمند به شمار مي‌رود.

مؤسسه فرهنگي هنري مشعر كتاب منشور معنويت شامل پيام‌هاي حضرت آيت‌الله جوادي آملي به حجاج بيت‌الله الحرام از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳ هجري شمسي را در قطع پالتويي، ۱۴۴ صفحه، شمارگان ۱۵۰۰نسخه و به قيمت ۲۵۰۰ تومان منتشر كرده است.

آرمان هیأت