مهدی امین‌فروغی، عضو هیئت علمی بنیاد دعبل درباره فعالیت‌های بنیاد دعبل در حوزه علمی و پژوهشی در سال جاری گفت: بنیاد دعبل از زمانی که پرداختن به امور علمی، فرهنگی و مباحث پژوهشی را در برنامه‌های خود قرار داده و هیئت علمی تشکیل داد، کارهایی را انجام داده که جای آنها خالی بود و نخستین آنها تنظیم مرامنامه ستایشگری بود که چنین مرامنامه‌ای در گذشته وجود نداشت و گویی ذاکران، مداحان و شاعران مرامنامه کلی که التزام به اصول و مبانی اعتقادی است، به آن ملتزم بودند، اما به صورت شکل خاصی که مانند سایر صنوف باشد، وجود نداشت که این کار با آغاز کار بنیاد، تدوین و تنظیم شد.

وی افزود: دومین اقدام در حوزه کارهای فرهنگی و پژوهشی تدوین کتاب «منشور ستایشگری» بود که با مجموعه‌ای از بیانات رهبری در دیداهاریی که با مداحان و شاعران داشتند، نکاتی را متذکر شده بودند که این بیانات در این کتاب جمع‌آوری و منتشر شده است. از سوی دیگر جایزه دعبل یا کتاب سال عاشورا تأسیس شد که قدم مهمی در راستای شناخت منابع عاشورایی بود و معرفی آنها در رشته‌های گوناگون از تاریخ و مقتل گرفته تا پژوهش‌های فرهنگی، هنری و ادبی و یا در حوزه‌های ادبیات منظوم، داستان، نمایشنامه، عکاسی، موسیقی، خوشنویسی، تجسمی، ترجمه و کودکان و نوجوانان بود.

امین‌فروغی در ادامه عنوان کرد: در واقع مخاطبان کتاب‌های عاشورایی با برگزاری جایزه کتاب سال عاشورا می‌توانند دریابند، بهترین کتاب‌ها کدام‌ها هستند و بهتر است به کدام منابع مراجعه کنند. به این دلیل که در طول سالیان و قرونی که کتاب در حوزه عاشورایی تألیف شده، نختسین کتاب‌ها در حوزه تاریخی بود، عمدتاً نگاه پدیدآورندگان این آثار به گونه‌ای بود که در پی اجر و ثواب بوده و بر این عقیده بودند که هر خدمتی در دستگاه امام حسین(ع) انجام شود، مأجور است. ممکن است در این راستا به کتاب‌های دوره قاجار مراجعه کنید و ببینید که کتاب‌های فراوانی تألیف شده، اما وقتی به مقدمه کتاب مراجعه می‌شود، عنوان کرده‌اند که این کتاب به دلیل اجر و ثواب این کار در رابطه با امام حسین(ع) نوشته شده است، اما در واقع نویسنده آن صلاحیت این کار را نداشته و نویسنده و پژوهشگر نبوده و کتابش مملو از سره و ناسره است و اقوالی که از نادرست و درست در هم آمیخته و کسی هم به خود اجازه نمی‌داد این آثار را نقد کند و می‌گفتند که حوزه قدسی سیدالشهدا(ع) است و ما را چه رسد که بخواهیم کار کسی را نقد کنیم و او خود می‌داند و خدای خود؛ از این رو همه سکوت می‌کردند و این آثار نقد نمی‌شد و مردم دچار هرج و مرج علمی در حوزه عاشورا بودند.

این نویسنده تصریح کرد: در این راستا از چندین سال پیش مباحث آسیب‌شناسی کتاب‌های عاشورایی در بنیاد دعبل مطرح شد. جایزه کتاب سال عاشورا زیر نظر هیئت علمی و هیئت داوران ورزیده است. نقدهای عنوان شده می‌تواند چراغ راهی باشد تا بهترین کتاب در این حوزه انتخاب شود و از سوی دیگر اینکه چه کاری سزاوار است که مورد اعتماد باشد مشخص شود.

وی در ادامه از انتشار دو جلد از آثار ادبی برگزیده عاشورایی خبر داد و بیان کرد: موضوع دیگر که در دستور کار هیئت علمی بنیاد دعبل است، گزینش بهترین آثار در حوزه ادبیات عاشورایی است که در حوزه شعر از نخستین شعرهای عاشورایی تا روزگار کنونی جمع‌آوری می‌شوند و در قالب دو جلد است؛ جلد اول آثار پیش از انقلاب یعنی از اولین مراثی در ادبیات فارسی تا پیش از انقلاب اسلامی است و بهترین اشعار به گزینش دسته جمعی شاعران مطرح و قابل اعتماد انجام شده و با خرد جمعی این آثار بررسی و جمع‌آوری شده است و در قالب کتابی منتشر می‌شود و جلد دوم نیز شعرهای برگزیده انقلاب اسلامی تاکنون را شامل می‌شود.

امین‌فروغی گفت: برای کسانی که می‌خواهند کارنامه شعر عاشورایی را بررسی کنند، این کتاب‌ها مفید خواهد بود. هر چند کتاب‌های بسیاری با گزینش و نگاه شخصی، مدح و مراثی خاصی انتخاب شده‌اند، اما اساتیدی برجسته این کار را انجام می‌دهند که کار شایسته‌ای خواهد بود.

این عضو هیئت علمی بنیاد دعبل افزود: آخرین مورد از برنامه‌های بنیاد، برگزاری کلاس‌ها و درس‌گفتارهایی با موضوعات گوناگون نظیر مباحث عاشورایی و ستایشگری زیر نظر اساتید مجرب است که مدون شده و در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.

وی یادآور شد: در مجموع کارهایی که بنیاد انجام داده به راستی جای آنها خالی بود و امیدواریم این کارها با قوت و قدرت بیشتری در سال جاری انجام شده و موجب بالندگی و شکوفایی این عرصه شود و در ارتقای دانش جوانان موثر باشد.

امین‌فروغی دهه نخست فعالیت‌های بنیاد را دهه یادآوری لزوم نگرش علمی، فرهنگی و هنری صحیح عاشورا خواند و عنوان کرد: در دهه اول، بنیاد این ضرورت را یادآور شد که به مباحث مرتبط با عاشورا باید نگاه علمی داشت که این نکته بسیار دقیقی است؛ حوزه‌هایی که مرتبط با احساسات دینی مردم است. از آنجا که مردمان در احساسات گوناگون هستند و از سویی احساسات استاندارد‌پذیر نیستند و آدمیان در احساسات در تکثر به سر می‌برند، این گوناگونی احساسات نباید به هرج و مرج احساسی بینجامد، بلکه باید کانالیزه و تلطیف شود و در مسیری قرار گیرد که عقل و علم آن را تأیید می‌کنند.

وی با بیان اینکه تاکنون به مباحث عاشورایی نگاه احساسی شده است، اظهار کرد: دهه دوم فعالیت‌های بنیاد دعبل را باید دهه آموزش نامید و در کنار پژوهش باید اساتید و صاحبنظران دعوت شوند تا پس از نگاه علمی جوانان در حوزه‌های گوناگون آموزش ببینند تا بدانند با این پدیده چگونه مواجه شوند.

یادآور می‌شود، بنیاد علمی، فرهنگی و آموزشی دعبل خزاعی، نهادی حمایتی، خدماتی و غیرانتفاعی است که در سال ۱۳۸۴ به دستور مقام معظم رهبری(مدظله العالی) تأسیس شده است.

آرمان هیأت