سومین جلسه تفسیر قرآن آیت‌الله العظمی سید محمدتقی مدرسی؛ مرجع تقلید ساکن کربلا، با تفسیر آیات ابتدایی سوره سوره دخان، در بیت وی در تهران برگزار شد.

آیت‌الله العظمی مدرسی در ابتدای این جلسه گفت: حروفی که ابتدای برخی سوره‌ها ذکر می‌شود، مثل «حم»، ابعادی دارند که هر مفسری بعدی از آن را در نظر گرفته است، زیرا قرآن، کلام‌الله است و این خداوند است که بر کل کائنات تسلط دارد. یکی از ابعاد این حروف، این است که این‌ها رمزهایی بین خدا و اهل دل هستند که این اهل دل همان پیامبر(ص)، ائمه(ع) و دیگر اهل دلان هستند.

وی افزود: اما واو در «والکتاب المبین» یعنی چه؟ واو همواره دو چیز را به هم ربط می‌دهد که قسم نیز همین معنا را دارد، اینکه در قرآن آمده است «والشمس والضحاها...»، واوها واو قسم هستند یعنی همه این موارد به آنچه در سوره شمس آمده است گواه می‌دهند؛ یعنی آنکه نفسش را تزکیه می‌دهد از آلودگی‌ها نجات یافته است و آنکه نفسش را در آلودگی‌ها انداخته است، رستگار نخواهد بود، و شاهد این مطلب، خورشید و ماه و عالم تکوین هستند.

صاحب تفسیر هدایت بیان کرد: حال در سوره دخان، خدا به قرآن قسم می‌خورد یعنی خود این قرآن، شاهد بر این حقیقت است که خدا قادر و رحیم است و پیامبران را برای انذار فرستاده است. در قرآن هرجا خود قرآن قسم داده شده است به معنای این است که اگر کسی قرآن را خوب مطالعه کند، واقعیت بر او مشخص می‌شود.

وی اظهار کرد: اما «کتاب المبین» یعنی چه؟ «کتاب» یعنی مطالبی که باهم نوشته شده و ثابت شده باشد و به آنچه منظم نوشته شده باشد کتاب می‌گویند، قرآن نیز یک مجموعه افکار است، «المبین» یعنی بیان کننده هیچ حقیقتی نیست مگر اینکه در قرآن آمده باشد اما فهم این‌همه، چشم باز و دل پاک می‌خواهد.

این مرجع تقلید در مورد اهمیت پرداختن به قرآن گفت: معصوم(ع) فرموده‌اند قرآن را طوری نخوانید در حالی که منتظر آخر سوره هستید. خود ائمه(ع) عشق به قرآن داشتند، برخی خیال می‌کنند همین که به اهل‌بیت(ع) اظهار ادب کنیم کافی است در صورتی که قرآن و اهل‌بیت(ع) از هم جدا نمی‌شوند، آنکه «حسبنا کتاب‌الله» بگوید دروغ گفته است و آنکه برای امام حسین(ع) سینه بزند اما از قرآن غافل باشد اشتباه می‌کند.

وی افزود: اما چرا در شب نازل شده است؟ تفسیر این مورد در سوره مزمل است که شب‌هنگام، وقتی است که دل آرام می‌گیرد و از خود قرآن می‌فهمیم آن شب، مبارک است چون خود قرآن مبارک است، همانطور که اگر روزی خدا رحمتی مثل بچه به شما بدهد آن روز مبارک است. اما چرا خدا در این آیه، «انزلنا؛ یک دفعه نازل کردیم» فرموده است و «نزلنا؛ تدریجاً نازل کردیم» نفرموده است؟ ما می‌دانیم که قرآن در ۲۳ سال و در مناسبت‌های مختلف نازل شده است، پس مشخص می‌شود قرآن دو مرتبه نازل شده است یک مرتبه به طور تدریجی در ۲۳ سال و یک مرتبه در سب قدر، بر قلب پیامبر(ص) نازل شده است.

آیت‌الله العظمی مدرسی اظهار کرد: اما چطور است که اگر قرآن بر کوه‌ها نازل شود، از هم متلاشی می‌شوند؟ حضرت موسی(ع)، تک و تنها در تاریکی شب برایش مشکلی به وجود نیامد اما وقتی خدای متعالی بر او جلوه‌گر شد او بیهوش شد، در مقابل، حضرت محمد(ص) توانست نزول تمام حقایق بر قلب خود را تحمل کند، که عظمت این مقام برای من قابل درک نیست!

وی بیان کرد: روایت داریم که ای انسان، تو تقسیم بر روزها هستی، هر روز که رفت بخشی از تو رفت. اگر من رمضان سال گذشته، پنج رمضان داشتم الان چهار رمضان برایم باقی مانده است. ما از روایات درمی‌یابیم که قرآن بر قلب پیامبر(ص) نازل شده است، وقتی قرآن در شب مبارک قدر نازل شد برکتش به شب منتقل شد، در قرآن «منذر» و «مبشر» داریم اینجا فقط «منذر» اشاره شده است، نکته‌اش این است که خدا هرچه خلق کرده را خوب خلق کرده است و اصل آن خوب است، اما بعداً ممکن است مریض شود یا هر مشکلی برایش به وجود بیاید، مثلاً اگر گازهای گلخانه‌ای به وجود آمده است از اشتباهات خود ماست، اگر خون‌هایی ریخته می‌شود تقصیر خود ماست، ما اشتباه کردیم و خدا می‌فرماید اشتباه نکنید، اصلاً خدا قرآن را فرستاده است که بگوید ای مردم، اشتباه نکنید.

این مفسر قرآن گفت: اول سوره دخان، بحث شب قدر است، البته هر شب ما شب قدر است، هر پدیده‌ای پایانی دارد، ماه رمضان، طلوع خورشید، عالم طبیعت و غیره پیام دارد، اما پیام شب قدر چیست؟ این است که ما بدانیم یک رَب داریم، یعنی کسی را داریم که ما را پرورش می‌دهد و لحظه به لحظه از او فیض می‌بریم، اگر یک را به یک میلیون قسمت نیز تقسیم کنید، در تمام آن لحظات نیز، خدا به ما فیض می‌رساند، خدا ما را آفریده و رزق می‌دهد، خدا می‌فرماید ای پسر آدم، من تو را خلق کردم که به تو چیزی بدهم، نه اینکه چیزی بگیرم.

وی افزود: یهودیان گفتند خدا دستش بسته است، خدا در جواب فرمود ای بشر غافل که می‌گویی خدا دستش بسته است و بخیل است، با این سخنت، تو خودت را متضرر کرده‌ای و ملعون شده‌ای. حضرت زکریا(ع) وقتی میوه‌های جلوی حضرت مریم(س) را دید، پرسید: این‌ها در این وقت سال از کجا آمده است؟ حضرت مریم(س) پاسخ داد: تو مگر خدا را نشناختی؟ به هرکس که بخواهد بی‌حساب روزی می‌دهد. حضرت زکریا(ع) تکانی خورد و گفت: خدایا، تو که بی‌حساب نعمت می‌دهی به من فرزندی عطا کن. پیام آمد که خدا به تو نوید فرزند می‌دهد.

این مرجع تقلید یادآور شد: مسجدی به نام رمانه (انار) در بحرین است، ماجرای این نامگذاری این است که حاکم جباری در آنجا بود که شیعیان را سرکوب می‌کرد، یک وقت یکی از اطرافیان این حاکم جبار، نام همه شیعیان را جمع‌آوری می‌کند و در پوست اناری قرار می‌دهد و به حاکم می‌دهد، شیعیان که متوجه می‌شوند نزد حاکم می‌روند و سه شب فرصت می‌گیرند تا اینکه شب سوم با خود می‌گویند ما نیز صاحبی داریم و باید از او درخواست کنیم و بعد امام زمان(عج) به یکی از آنان در خواب می‌فرماید که نگران نباشید، اگر آن انار گشوده شود، چیزی جز دانه از آن خارج نمی‌شود، سپس آن فرد به امام(عج) می‌گوید چرا همان شب اول این مطلب را نفرمودید؟ که حضرت می‌فرمایند تقصیر من نیست، شما خودتان چنین چیزی از من نخواستید.

آیت‌الله العظمی مدرسی در پایان این جلسه بیان کرد: من یکبار در عراق که سخنرانی می‌کردم گفتم آقایان نترسید، ما صاحب داریم و دست حضرت حجت(عج) بر سر ماست، بعضی از آن‌ها به من گفتند این حرف شما خیلی ما را تثبیت کرد، من گفتم این حرف بنده نیست بلکه این حرف خود خداست. ربوبیت خدا، مهمترین نعمت و عقیده است، کسی که خیال می‌کند نمی‌شود شاکر نیست و ایمان کامل به خدا پیدا نکرده است، به نظرم نزدیکترین راه برای لمس کردن خدا این است که نعماتش را به یاد داشته باشید.

گفتنی است، آیت‌الله العظمی سید محمدتقی مدرسی، با اینکه ساکن کربلا است اما هرساله در ماه مبارک رمضان به تهران می‌آید و جلسات تفسیر قرآن برگزار می‌کند.


انتهای پیام/

آرمان هیأت