جت الاسلام سید مهدی طباطبایی مباحث سیاست و اظهارات سیاسی اش را تنها در گفت وگو با رسانه ها بیان می کندو به وقت منبر و وعظ، تنها به اصل و مغز معارف دینی می پردازد. 
در آستانه ماه سوگواری و ایام عزاداری محرم با این استاد برجسته معارف دینی گفت وگو کرده ایم که مشروح آن را می خوانید:


از گذشته آن‌چه مورد تاکید ائمه و بزرگان دین بوده است، ادب و آداب محرم است. شما این ادب و آداب را در چه زمینه های تعریف می کنید؟

محرم، ماه ادب است. همه عاشوا، ادب است. از ابتدای حرکت امام حسین(ع) تا انتها و از روز عاشورا تا امروز آنچه موجب انتقال این عظمت تا به امروز شده است، همین آداب و ادب عاشورایی بوده است.
همه عزاداری و همه احکام و اعمال انسان شرط قبول اش، خلوص است . عزاداری محرم هم در یک کلمه محورش خلوص است. 
خلوص به این معنی است که سخنران و خطیب و عزادار امام حسین( ع) به فکر مطرح کردن خودش نباشد، بلکه دغدغه مطرح کردن دین خدا را داشته باشد. اگر از امام حسین (ع) می‌گوید، همه هم و غمش در پی رضایت آن حضرت و بیان فضایل ایشان باشد، نه اینکه برای خودش دکان باز کند و با نام و یاد آن حضرت بخواهد خودش را در بین مردم مطرح کند. چون مردم خیلی خوب می‌فهمند که کدام منبری و کدام مداح و کدام مجلس عزاداری خلوص دارد.


از جمله آداب مجالس عزاداری ، ترسیم و تفکیک جایگاه هر یک از عناصر است. می بینیم که جایگاه مداح و جایگاه واعظ و سخنران در بسیاری از هیئات های مذهبی آشفته است. اینجاست که هرکدام نقش خود را به خوبی ایفاء نمی کنند؟

اگر هر فردی در هر جایگاهی اعم از واعظ و مداح، خود را گم نکند، این آسیب قابل مدیریت‌کردن است. مشکل از کم‌بودن ظرفیت آدمی در هر لباسی است که سبب عدول از وظایف قانونی، شرعی و انسانی می‌شود. یکی از وظایف شرعی ما، پایبندی به حدود است، واعظ نباید در کار مداح وارد شود و به طریق اولی، یک مداح نباید وعظ و خطابه کند چراکه هر کاری را آداب و صلاحیت‌هایی لازم است. نکته مهم دیگر، دخالت‌دادن دیدگاه‌های سیاسی در این ایام در تریبون‌های هیئات های عزاداری آفتی نگران‌کننده به شمار می‌رود.


یکی از آداب سخنران و واعظ و مداح چگونگی ورود به مسائل سیاسی و سخن گفتن از شخصیت های معاصر است که عموما موجب اختلاف و آسیب میشود. اینجا چه باید کرد؟

بارها به بنده مراجعه شده که نام‌بردن از اشخاص و توهین به این و آن، کیفیت مجالس اهل بیت و حال و هوای آن را تحت‌تاثیر قرار داده است. همواره خطبای جمعه و جماعات، به تبیین و روشن‌کردن مسایل سیاسی پرداخته‌اند اما تبدیل این مساله به قیمومیت و خدای نکرده مدیریت افکار، نباید اتفاق بیفتد چراکه امری خطرناک برای دین و نگاه دینی مردم خواهد بود.

اگر در این دوره نتوانیم برای مردم روشن کنیم که این نگاه قیم‌مآبانه چه آسیب‌هایی دارد به مشکلات جدی برخورد می‌کنیم. بیان دستورات دین و امر خدا و معصومین، وظیفه خطباست اما بیش از آن، فرد‌محوری را ترویج خواهد کرد. فردی که سیاست را نمی‌شناسد و آداب آن را نمی‌داند نباید از تریبون دینی سوءاستفاده کند. از همه مداحان بزرگوار و گرانقدر و خطبای دانشمند و عزیز خواهش می‌کنم مراسم عزای امام حسین(ع) را آلوده نکنند و مسایل واکنش‌برانگیز جناحی در آن طرح نکنند. هر فردی دارای حق، اعتبار و حرمت است مبادا آبروی افراد به اسم عزای حسین، زیر سوال برود.

بسیاری از مداحان و وعاظ، به برکت آبروی سیدالشهدا در میان مردم شناخته‌شده هستند. پس فراموش نکنیم که اگر این مساله از ما گرفته شود، از خود چیزی برای عرضه‌کردن نخواهیم داشت. مانع برگزاری سنتی عزاداری‌ها و توجه به ارزش‌های آیینی نشویم.

پس در مورد مطرح کردن اوضاع سیاسی باید دقت شود که بعضی از مداحان و سخنرانان از سیاست خبر دارند و آداب و اوضاع سیاسی را می‌دانند و مسائل را خوب مطرح می‌کنند که اثرگذار است. اما بعضی افراد سیاست را نمی‌دانند و نمی‌شناسند، اما دوست دارند وارد مباحث شوند که مطالبشان ایجاد دردسر می‌کند. باید بدانیم که یکی از آداب مجالس عزاداری این است که منبر امام حسین(ع) جای حرف های جناحی و سیاسی نیست.

بعضی افراد هم که واقعا کارکشته و زحمت کشیده هستند فقط ماجرای کربلا را مطرح می‌کنند و جز در موارد و مواقع لازم وارد سیاست نمی‌شوند. روایات و احادیثی مربوط به واقعه عاشورا می‌خوانند که ذهن مردم به سادگی متوجه اوضاع روز جامعه می‌شود. حتی شاید مطالبی که می‌گویند، با مجلس‌های قبل چندان متفاوت نباشد و هر سال در محرم و صفر مطالب به ظاهر یکسانی بگویند، اما باز هم مطالبشان تازگی دارد و باعث هوشیاری جامعه می‌شود.


در این خصوص آنچه به نظر می رسد باید در جامعه و بین مردم فرهنگ سازی شود، آداب و فرهنگ سوگواری و عزاداری است. عموم انتقادهایی که به برخی عزاداری ها وارد می شود از ناحیه این است که فرهنگ عزاداری را رعایت نمی کنند. اینجا وظائف مردم و نهادهای فرهنگی چیست؟

وظایف مردم در کارهای مختلف در جامعه مشخص شده است و امور اگر در حد خود اجرا شود، می‌تواند نتایج مدنظر مجری را به‌همراه داشته باشد و در غیر این صورت، تبعاتی خواهد داشت که در هر حوزه‌ای خود را نشان خواهد داد. 

در خصوص نوع عزاداری‌های محرم نیز این مساله خود را نشان می‌دهد به این صورت که در برخی موارد، موانعی برای آن پیش می‌آید و در برخی موارد متاسفانه دچار رشد غیرضروری شده‌اند و این مثل آدمی است که رشد غیرمتناسب دارد. در سال‌های اخیر در موارد معدودی، به تکیه بیش از اندازه بر مداحی‌ها آن هم مداحی‌های غیرمعتبر و ارجح‌دانستن آن نسبت به وعظ و خطابه و استفاده از محضر عالمان دین و استادان حوزه و دانشگاه، انتقاداتی صورت گرفته است.

در هر حال معرفت و محبت در فرهنگ عاشورایی را باید هم پای یکدیگر دنبال کرد. دوران دفاع مقدس، به دلیل نیاز کشور به حماسه و شور، شعرخوانی و مداحی برای آماده‌سازی مردم در آن دوران رواج یافت اما آن ضرورت، مقداری بیشتر از زمان معمول خود ماندگار شد در حالی‌که باید دوره‌ای داشته باشد. ترویج مکارم و معارف عاشورا در هر دوره‌ای باید با شکل متناسب نیاز آن دوره صورت گیرد و امروز، نیاز ما شنیدن دیدگاه‌های عالمان و تطبیق این مساله با دیدگاه‌های روز است. باید معرفت را همراه با محبت در کنار هم در این مجالس ترویج داد. مخالفت با هر کدام، نتایج منفی خواهد داشت.

ان شاء الله بتوانیم در این ایام که بهترین فرصت برای افزودن به معرفت دینی خودمان و دیگران است تلاش کنیم تا با خلوص نیت این هیئت ها موجب رشد و تعالی فردی و اجتماعی ما باشند.


انتهای پیام/

آرمان هیأت